1877-1878 Osmanlı Rus savaşından sonra 40 yıllık Rus ilhakı döneminde 1. Dünya Savaşı'nda ordunun iaşesini sağlamak için Rusların bölgede kurduğu konserve fabrikasının son durumu, içler acısı vaziyette bulunuyor.
Her gün yüzlerce yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği Kars’ta Dereiçi bölgesinde bulunan ve Rus mimarisinin izlerini taşıyan konserve fabrikası ile soğuk hava depolarının gerekli restorasyonlarının yapılarak sanat merkezine dönüştürülmesi bekleniyor.
Kültürel Miras Uzmanı ve Tarihçi Faruk Torunoğlu, konserve fabrikası ve soğuk hava depolarının bir an evvel restorasyonunun yapılması gerektiğini belirtti.

“FABRİKA 1. DÜNYA SAVAŞI’NDA RUS ORDUSUNUN İHTİYACINI KARŞILADI”
Torunoğlu, “1877-1878 Osmanlı Rus harbinden 40 yıl boyunca Rus ilhakında kalan Kars’ta Ruslar çeşitli mimari faaliyetlerde bulunmuşlar. Şehir merkezinde gördüğümüz sivil mimarinin yanında, birçok da askeri mimari bulunmaktadır. Rusların 1. Dünya Savaşı’nda ordunun ihtiyacını karşılamak için konserve fabrikasının önündeyiz. Kars’ın hayvancılıkla olan ilgisini değerlendirmek için yapılan konserve fabrikasının yanı sıra yukarıda devasa soğuk hava depoları bulunmaktadır” dedi.

“BİR AN EVVEL TURİZME KAZANDIRILMASI GEREKİYOR”
Torunoğlu, “2000'li yıllardan sonra askeriyenin boşalttığı bölge tamamıyla terk edilmiş ve atıl durumda kalmıştı. Şu anda tahribe uğrayan bölgenin bir an evvel turizme kazandırılması gerekmektedir. Çünkü devasa binaların olduğu tarihsel ve sanatsal açıdan güzel yapılarla kaplı bir alandır” diye konuştu.

Albay Georgy Pavlovich Zakharian tarafından planları çizilen fabrika binasının yanı sıra yapının üst kısmında da devasa soğuk hava depoları bulunuyor.
Günümüze kadar gelen 110 yıllık fabrika, atıl vaziyetten kurtarılarak turizme kazandırılmayı bekliyor.