İznik'te 3 yıl önce, ilçe merkezine 5 kilometre uzaklıkta kırsal Hisardere Mahallesi yolu üzerinde Kayaarkası mevkisindeki zeytinlikte, defineciler tarafından üst kapağı kırılmış lahit bulundu. İznik Müze Müdürlüğü uzmanlarınca yapılan kazıda, Geç Roma Dönemi olarak adlandırılan 3'üncü yüzyıldan kalma lahit ortaya çıkarıldı. Daha sonra sürdürülen kazılarda 3 lahit daha bulundu. Bunun üzerine yaklaşık 10 dönüm zeytinlik alan, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 1 milyon 200 bin lira bedel ile kamulaştırıldı. Alan, '1'inci derece arkeolojik sit alanı' ilan edilerek koruma altına alındı.

Nekropol olduğu düşünülen bölgede 2 ay önce yapılan kazı çalışmaları sırasında 1 lahit daha bulundu. 10 kişilik ekiple devam eden arkeolojik kazı çalışmaları sırasında Roma dönemine ait oda mezar bulunduğu belirtildi.

Daha önce bulunan lahitlere benzemiyor 

Kamuoyunu aylardır meşgul eden lahdin gün yüzüne çıkarılma çalışmaları 2 ay boyunca itinalı bir şekilde sürdü. Arkeologlar M.Ö. 300 yılına dayanan tarihi geçmişe ulaşabilmek için neredeyse iğneyle kuyu kazdı. Arkeologların üzerinde çalıştığı 4. yüzyıl Roma döneminden kalma mezarın daha önce çıkarılan diğer lahitlere benzemediği görüldü. Mermer lahit kapağının hemen üzerinde mozaikli alan tespit edildi. Alanı genişleten arkeologlar, opus tesselatum tekniğinde işlenmiş kare bordürler içerisinde kırmızı, yeşil, sarı, mavi ve siyah renkte, geometrik desenli mozaik alanı ortaya çıkarıldı. Akroterli denilen dört bir yanında çıkıntısı olan lahit mezarın önce üst kapağına da ulaşıldı. Mozaik ve lahit mezarın tamamının gün yüzüne çıkarılmasının ardından lahdin kapağı açıldı.

Lahitten 2300 yıllık kadın ve erkek cesedi çıktı 

Kültür Bakanlığı takibinde Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Bursa İl Kültür Müdürlüğü ve İznik Müze Müdürlüğü tarafından devam eden arkeolojik kazılar kapsamında bugün öğle saatlerinde Doç.Dr.Aygün Ekin Meriç ‘in bilimsel danışmanlığında arkeologlar tarafından lahdin kapağı açıldı. Diğer lahitlere benzemeyen, sadece üst kapağı bir lahit boyutlarında olan mozaik figürlü lahdin içerisinden biri erkek diğeri bayan mumyalanmış halde iki iskelet bulundu. 2300 yıllık oldukları tahmin edilen mumyalanmış cesetlerin "Makedonya Kralı Büyük İskender'in kumandanlarından General Lysimakhos ile M.Ö. 301'de İznik'i teslim aldığında şehrin adını verdiği karısı Nikaia olma ihtimali üzerinde duruluyor.

4 lahit mezarın bulunduğu Hisardere köyü yolu Bayırdibi mevkiinde 10 dönüm zeytinlik Kültür Varlıkları Genel Müdürlüğü tarafından kamulaştırılmıştı. Bursa Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 16 Kasım 1992 tarih ve 2811 sayılı kararıyla "Bayırdibi Mevki Buluntu Alanı 1. Derece Arkeolojik Sit Alanı" olarak tescil edilmişti. Elde edilen bulgular ve bilimsel çalışmalar tamamladıktan sonra yapılabilecektir bulunan mumya cesetler hakkında net bilgi verileceği belirtildi.