Alerji, genel anlamıyla aynı miktar ve koşullarda başka kişiler için zararsız olan farklı yabancı maddelere karşı, bazı kişilerin aşırı duyarlılık göstermesidir. Ev tozu akarları, polenler, küf mantarları, bakteriler, ev hayvanlarının tüy ve epitelleri, bazı gıda proteinleri, böcek zehirleri gibi maddeler, alerjinin en sık nedenleri arasında yer alırlar. Alerjinin her ne kadar genetik kaynaklı olduğu düşünülse de vücudun zayıf olduğu dönemlerde (hamilelik, hastalık gibi) çeşitli alerjenlere karşı normalde olmayan alerjik tepkiler gelişebilir. Alerjik hastalıklar, kronik hastalıklar grubunda aile hekimleri tarafından ilk sırada gösterilmektedir. Bu hastalıklar basit bir burun akıntısından öte, çocuklarda düşünme bozukluğu ve minimal beyin hasarına kadar giden farklı tablolar ile seyredebilirler. Bu yazımızda ALERJİ nedir, belirtileri, tedavisi, alerji testleri, korunma yolları ve alerji ilaçları hakkında kapsamlı bilgi bulabilirsiniz.

Alerji nedir ve neden olur?

Bağışıklık sistemimiz, çevremizde bulunan ve vücudumuza burun, nefes yolları, bağırsaklar ve deriden giren yabancı ve zararlı maddelere karşı vücudumuzu korumak için çeşitli reaksiyonlar verir. Bu reaksiyonlarla, bağışıklık sistemi hücreleri zararlı maddeleri ortadan kaldırır yada vücuda girmelerini engeller. Alerjide ise bağışıklık sistemi normalde vücut için zararlı olmayan maddelere karşı, bundan bir miktar farklı; ancak vücut için zararlı olan aşırı bir reaksiyon verir.

Bağışıklık sistemi iki ana savunma yolu izlemektedir: humoral cevap ve hücresel cevap. Humoral ve hücresel savunma dışında, dış ortam ile direk temasta olan organların özel lokal savunma mekanizmaları mevcuttur. Sağlıklı insanlarda savunma sisteminin elemanları arasında fizyolojik ve fonksiyonel bir denge söz konusudur, fakat alerjik hastalarda bu denge bozulmuştur.

Genetik mekanizmalar tam olarak henüz açıklanamamış olmasına rağmen alerjik hastalıklar ailesel eğilim göstermektedirler. Genetik faktörlerin ve spesifik (alerjenler) veya nonspesifik (sigara kullanımı, enfeksiyonlar, egzersiz, psikolojik durum, farklı tedavi protokolleri, vs.) çevresel faktörlerin zamanla bir araya gelmesiyle hastalık oluşmaktadır.

Alerji belirtileri

"Alerji belirtileri nelerdir" sorusuna cevap alabilmek için öncelikle vücudunuzun nelere alerjisi olduğunu tam olarak bilmeniz gerekiyor. Ayrıca alerji belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve belirtilerin şiddeti değişebilir. Genel alerji belirtileri kaşıntı, hırıltılı nefes alıp verme, nefes darlığı ve vücudun çeşitli yerlerinde şişlikler olmakla birlikte bu belirtiler alerjene ve kişiye göre değişebilmektedir. Alerji belirtileri bazen yıllarca görülmez, fakat bazı alerjiler yıllar sonra geri gelebilir.

Alerjiye neden olan maddeler ve alerji nedenleri

Alerjenler doğal ortamdan veya kimyasal olarak kirletilmiş çevresel ortamdan kaynaklanabilirler. Doğal oramdan kaynaklanan alerjenlerin büyük kısmı solunumsal alerjenler grubunu oluşturmaktadır (ev tozu akarları, polenler, küf mantar elemanları, bakteriler, ev hayvanlarının tüy ve epitelleri, bazı gıda proteinleri, böcek zehirleri).

Bu alerjenler genellikle yüksek molekül ağırlıklı protein yapısındadırlar. Kirletilmiş çevresel ortamdan kaynaklanan alerjenler daha küçük maddelerdir ve vücudun farklı proteinlerine bağlandıktan sonra antijenik özellik kazanırlar (metaller, ilaçlar, gıda katkı maddeleri, lateks, formaldehit, sülfür dioksit, nitrojen oksit, sanayi tozları).

Alerjik rinit tedavisi

Alerjik rinit, klinik olarak, allerjen ile temastan sonra, nazal membranların IgE aracılıklı inflamasyonu sonucu oluşan, burunun semptomatik bir hastalığıdır. Alerjik rinit genel bir halk sağlığı problemi olup, toplumun ortalama %30'unu etkilemektedir ve sıklığı giderek artmaktadır. Alerjik rinit erişkinlerde işe, çocuklarda okula devamsızlığın en önemli nedenlerindendir. Semptomların kontrol altına alınamaması yaşam kalitesinin azalmasına, okul performansının düşmesine ve sosyal aktivitelerde bozukluklara neden olmaktadır.Bu nedenle alerjik rinitin erken dönemde tanısının konulması ve tedavisinin uygulanması önem taşımaktadır.