Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, "Sürdürülebilir Şehirler Projesi" açılış toplantısına katıldı. Programda yaptığı konuşmada Bakan Kurum, “Dünyamız her geçen gün değişiyor, gelişiyor, dönüşüyor. Bu değişim ve dönüşümün en fazla yaşandığı yerler ise kuşkusuz şehirlerdir. Birleşmiş Milletler tahminlerine göre dünya nüfusu 2050 yılında yaklaşık 9 milyara ulaşacak ve nüfusun üçte ikisi şehir merkezlerinde yaşayacak öngörüsü var. Bugün dünyamızda halihazırda 29 mega kent var. Bu mega kent sayısı günden güne artarak devam ediyor. Ülkemiz, 1950’i yıllardan itibaren oldukça hızlı bir şehirleşme serüveni yaşadı. Şehir nüfusumuz, 1950’de yüzde 24, 1965’te yüzde 34 iken, bugün yüzde 88 seviyesine yükseldi” ifadelerini kullandı. 

Şehirlerde yaşanan yoğun göç, plansız şehirleşme, gecekondu, ekonomik ve sosyal problemlerin sürdürülebilir şehircilik konusunda da birçok problemi beraberinde getirdiğini söyleyen Kurum, bu problemleri ortadan kaldırmak amacıyla şehirleri çevreye duyarlı, ekonomiye katkıda bulunan, enerjiyi verimli kullanan, ekolojik uyum ve hayat kalitesi yüksek merkezler haline getirmeyi hedeflediklerini ifade etti. 

Türkiye Mekansal Strateji Planı 

Sürdürülebilirliğin bir mekansal stratejik plandan geçtiğini vurgulayan Kurum, “Bizde inşallah çok kısa zamanda ülkemizin mekansal strateji planını hazırlayacağız. Türkiye Mekansal Strateji Planı; koruma ve kullanmaya, iklim değişikliğine, şehirlerin gelişme, yön ve eğilimleri ile birlikte nüfus öngörülerine, afetlere ve kentsel dönüşüme, kırsal alanların geliştirilmesine ilişkin strateji ve politikalar içermektedir. Bu proje şehrin kimliğini, kalitesini bozan uygulamalara karşı geliştirdiğimiz bir projedir. Arazi kullanımındaki sorunlar da bu proje ile çözülecek iç ve dış yatırımın önü açılacaktır” açıklamasında bulundu. 

“Hedefimiz 2030 yılına kadar 7.5 milyon konutu öncelik ve aciliyet durumlarına göre dönüştürmek” 

“Kentsel dönüşüm stratejimizi belirliyoruz” diyen Bakan Kurum, şunları kaydetti: 

“Bugün itibariyle topraklarımızın yüzde 66’sı, nüfusumuzun yüzde 71’i 1. ve 2. dereceden deprem bölgesinde yaşıyor. Ülkemizde son yüzyılda büyüklüğü 6 ve üzerinde yaklaşık 56 deprem meydana geldi. Bu depremlerde yaklaşık 82 bin vatandaşımızı kaybettik. Hem depremin yıkıcı etkilerini azaltmak hem de vatandaşlarımızın hayat standartlarını yükseltmek, kimlikli, yeşil, çevreye duyarlı, medeniyet anlayışımıza uygun şehirler inşa etmek için kentsel dönüşüm çalışmalarımıza süratle devam ediyoruz. Her şehrin ve bölgenin yapısına uygun plan ve projeler hazırlayarak, sağlıklı, kimlikli, tasarrufu esas alan hayat alanları inşa ederek, kentsel dönüşümü sosyal ve iktisadi boyutları başta olmak üzere bütüncül bir şekilde hayatımızın önemli bir parçası haline getirerek şehirlerimizdeki sağlıksız yapı stoğunu yenilemiş olacağız. Yaptığımız dönüşüm çalışmalarıyla ülke genelinde 580 bin adet konutun yenileme çalışmalarına başladık. Hedefimiz 2030 yılına kadar 7.5 milyon konutu öncelik ve aciliyet durumlarına göre dönüştürmek. Yapacağımız yeni konutları yerel dokuya ve yatay mimariye uygun şekilde inşa edeceğiz. Dönüştürdüğümüz her bir konutun ise örnek proje olması yine en temel hedefimizdir.” 

Şehircilik ufkunun önemli bir parçası olan Millet Bahçelerinin sürdürülebilir şehirleşme açısından önemli bir proje olduğunu vurgulayan Kurum, Cumartesi günü İstanbul’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın teşrifleriyle yaklaşık 1.5 milyon metrekare yeşil alan sahip 5 adet Millet Bahçesi’nin açılışını gerçekleştirdiklerini hatırlattı. Kurum, “İlk aşamada 100 günlük eylem planlarımızda 18 ilde 33 Millet Bahçesi’ni projelendiriyoruz. İnşallah projelendirmeyle binlikte en yakın zamanda 81 ilimizde en az bir tane Millet Bahçesi olmak üzere çalışmalarımızı sürdürüyoruz” şeklinde konuştu. 

Plastik poşet kullanımı 

Sürdürülebilir şehircilik anlamında plastik poşetlerin de 2019 yılında ücretli hale getirileceğini hatırlatan Kurum, “Plastik poşetlerin sebep oldukları tüm olumsuzları önlemek için yapılan düzenleme ile kişi başı 440 olan kullanım miktarını 2019 yılında 90’a, 2025 yılında ise 40 adede düşürmeyi hedefliyor ve 2025 yılında plastik poşet kullanımında yüzde 90 tasarruf sağlamayı hedefliyoruz” dedi. 

Şehirleri daha yaşanabilir hale getirmek için yeni yapılacak imar planlarında bisiklet veya yürüyüş yollarını zorunlu hale getirdiklerine dikkat çeken Bakan Kurum, “Bu kapsamda 3 bin kilometre bisiklet yürüyüş yolu, 60 bin metrekare gürültü bariyeri, 81 ilde Çevre Dostu Sokaklar Projesi'ni gerçekleştiriyoruz” ifadelerini kullandı. 

Katı atık ve atık su arıtma tesisleriyle alakalı ülkemizde katı atık düzenleme tesisleri ile ilgili çalışmaları yürüten yerel yönetimleri teknik ve mali açıdan desteklediklerini bildiren Kurum, “2002 yılında katı atık düzenli depolama tesisi sayısı sadece 15 iken, 2018 yılı Ekim ayı itibariyle 88’e çıkarılmış, bu tesisler ile nüfusun yüzde 75’ine 55 milyon kişiye hizmet verilmektedir. Şu an itibariyle belediye nüfuslarımızın da yaklaşık yüzde 85’ine atık su arıtma hizmeti vermekteyiz. Hedefimiz 2023 yılında tüm belediyelerimizin nüfusunda atık su arıtma ve düzenli depolama hizmeti vermektir” diye konuştu. 

“Sıfır Atık Projesi ile 2023’te yılda 20 milyar lira tasarruf sağlamış olacağız” 

2017 yılında ilk defa Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde başlayan ve Bakanlık tarafından devam edilen, bugün için yaklaşık 8 bin 600 kamu kurum ve kuruluşunda uygulamaya geçirilen Sıfır Atık Projesi'nin 2023’e kadar tüm ülkede Sıfır Atık Sistemi'nin kurulumunu sağlamak üzere hızlı bir şekilde ilerlediğini belirten Kurum, şunları kaydetti: 
“Sıfır Atık Projesi'yle çevresel, ekonomik, sosyal açıdan önemli kazanımlar elde edilecektir. En önemlisi de sürdürülebilir bir çevre ve şehir oluşturmak, ülke kaynaklarını verimli kullanmak, gelecekte çocuklarımıza daha yaşanabilir bir dünya bırakmak için çok önem verdiğimiz önemli bir çalışma. Sıfır Atık Projesi'yle 2023’te yılda 20 milyar lira tasarruf sağlamış olacağız.” 

İller Bankasının verdiği desteklerin içme suyu şebeke ve arıtma, kanalizasyon, atıksu arıtma, derin deniz deşarjı, katı atık ve üst yapı gibi problemlerin çözümünde yerel yönetimlere can suyu olduğunu vurgulayan Kurum, bu desteklerle şehirleri modern, kaliteli, enerji verimliliği ilkelerine uygun, altyapı sorunları çözülmüş, hayat standartları yükselmiş, çevreye daha duyarlı hale getirdiklerini ifade etti. Bakan Kurum, çalışma ve organizasyon yapısı itibariyle bir şehir için gerekli tüm teknik ve finansal hizmetlerin İller Bankası tarafından sağlanabiliyor olmasının Bankayı dünyada ve kalkınma bankacılığında benzersiz bir konuma çıkardığını ve İller Bankasının öz kaynaklarının yanı sıra, Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı (JICA), Dünya Bankası, Avrupa Yatırım Bankası, İslam Kalkınma Bankası ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı gibi kuruluşlarla da ortak projeler yürüttüğünü kaydetti. Dünya Bankası ile ilk işbirliklerinin 2006 yılında “Belediye Hizmetleri Projesi” kapsamında yaklaşık 213 milyon avro tutarındaki kredi anlaşmasının imzalanması ile başladığını hatırlatan Kurum, hemen ardından Belediye Hizmetleri Projesi-II (Ek Kredi) için 178,2 milyon avro tutarındaki kredi anlaşmasının 2010 yılında imzalandığını ve neticede toplam 391,1 milyon avro kredinin belediyeler ve idareler tarafından kullanılarak yatırıma dönüştürüldüğünü bildirdi. 

"Avrupa Birliği fonlarından sağlanan hibe desteğinden 10 belediye ve idaremiz yararlanacaktır" 

İller Bankasının Dünya Bankası ile birlikte ikinci kademe büyükşehir belediyelerinin sürdürülebilir gelecek planlamaları ve yatırımları için bir destek mekanizması oluşturmak amacıyla Sürdürülebilir Şehirler Projesi'ni (SŞP) tasarlandığını anlatan Kurum, şöyle konuştu: 

“Sürdürülebilir Şehirler Projesi ile gelişmekte olan şehirleri ve belediyelerimizi finansal açıdan daha sağlam yatırımlara yöneltme, finanse etme ve şehir planlama kapasitelerini geliştirmeleri için tasarlanmıştır. Bankamız, ‘Sürdürülebilir Şehirler Projesi’ ile uluslararası finans kurumlarından, yerel yönetimlere uygun koşullu kredi sağlamaya devam etmektedir. Bu kapsamda Avrupa Birliği fonlarından sağlanan hibe desteğinden 10 belediye ve idaremiz yararlanacaktır. Bu illerimiz Antalya, Balıkesir, Denizli, Kahramanmaraş, Kayseri, Malatya, Mardin, Muğla, Ordu ve Van Büyükşehir Belediyeleri ve bu illerimizin Su ve Kanalizasyon İdareleridir. Sürdürülebilir Şehirler Projesi için yaklaşık 195 milyon avro tutarında kredi anlaşması imzalanmıştır. Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile sınırları genişleyen ve artan belediye hizmetlerinin finanse edilmesi için destek sağlanacak illerimize de önemli sorumluluklar düşmektedir. Belediyelerimizin de bu krediden yararlanırken şehirleri için en güzel yatırım ve planlamaları yapacaklarına olan inancımı ifade etmek isterim. Bu anlamda Sürdürülebilir Şehirler Projesi’nin şehirlerimizin geleceği için pek çok yeni projenin hayata geçirileceği bir dönem olarak görüyorum.” 

Programa Bakan Kurum’un yanı sıra Dünya Bankası Sosyal, Kırsal, Kentsel ve Dayanıklılık Küresel Uygulama Bölümü Direktörü Sameh Wahba, AB Türkiye Delegasyonu Müsteşarı Angel Gutierrez Hidalgo, Dünya Bankası Türkiye Direktörü Johannes Zutt katıldı.