Türkiye ve Yunanistan arasında gerçekleşen mübadelenin 99’uncu yıldönümünde çeşitli etkinliklerle anıldı. 30 Ocak Mübadele Anlaşması'nın yıldönümü nedeniyle Balçova Belediye Başkanı Fatma Çalkaya, "yaşamlarını yitiren şehit, gazi ve soydaşlarımızı saygı ve rahmetle anıyorum" dedi.

Sosyal medya hesabından açıklamada bulunan Başkan Çalkaya, "Türk-Yunan Nüfus Mübadelesinin 99. yıl dönümünde yaşamlarını yitiren şehit, gazi ve soydaşlarımızı saygı ve rahmetle anıyorum. “Muhacirler kaybedilmiş toprakların aziz hatıralarıdır” Gazi Mustafa Kemal Atatürk" ifadelerini kullandı.

Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi

Türkiye-Yunanistan nüfus mübâdelesi, 1923 yılında Lozan Barış Antlaşması'na ek olarak yapılan sözleşme uyarınca Türkiye Cumhuriyeti ve Yunanistan Krallığı'nın kendi ülkelerinin yurttaşlarını din esası üzerine zorunlu göçe tabi tutmasına verilen addır. Göçe tabi tutulan kişilere ise mübâdil denir.

Mübâdele ile 1.200.000 Ortodoks Hristiyan Rum, Anadolu'dan Yunanistan'a; 500.000 Müslüman Türk de Yunanistan'dan Türkiye'ye göç etmek zorunda kalmıştır. Mübâdele kapsamına giren kişiler ile mübadele kapsamına girmeyen kişiler arasındaki ayrımın ana kıstası ırk ya da dil değil din olduğu için Rum denilenlerin arasında, Türkçeden başka dil bilmeyen ve konuşmayan Türk Ortodoks Hristiyan Gagavuzlar ile Karamanlı Ortodokslar, Yunanistan'dan gelen Müslümanların arasında da Türklerin yanında Karacaova, Drama, Kavala ve Kesriye'den gelen Bulgarca ve Makedonca konuşan Müslümanlar, Rumence konuşan Ulahlar, Yunanca ("Romeika") konuşan Patriyotlar ve kendi dillerinde konuşan Arnavutlar da bulunmuşlardır.

Türkiye-Yunanistan nüfus mübâdelesi kapsamında Türkiye'de sadece İstanbul ile Gökçeada (İmroz) ve Bozcaada'da oturan Rumlar, Yunanistan'da ise sadece Batı Trakya Türkleri mübâdeleden muaf tutulmuşlardır. Mübâdelede Drama, Girit, Midilli,[kaynak belirtilmeli] Kavala, Selanik, Vodina ve Yanya'dan Türkiye'ye gelen nüfus, Doğu Trakya ve Batı Anadolu'da Rum azınlığın ayrılışı ile boşalan yerlere iskân edilmişlerdir. Mübâdillerin yoğun olarak iskân edildikleri şehirler Adana, Balıkesir, Bilecik, Bursa, Çanakkale, Edirne, İstanbul, İzmir, Kırklareli, Kocaeli, Manisa, Mersin, Samsun ve Tekirdağ idi. Değişimin çok büyük bir bölümü 1923-1924 yıllarında gerçekleşmiş; ancak geriye kalan az sayıda olayda 1930 İsmet İnönü-Venizelos sözleşmesine dek zorunlu göç uygulamasına devam edilmiştir. Zorunlu göç gerek Türk, gerek Yunan ekonomisinde yaklaşık 20 yıl süren ağır bir krize yol açmıştır