İzmir, ömür boyu diyet zorunluluğu olan çölyak ve PKU hastaları için ayrıcalıklı bir kent oldu. Yüksek yatırım ve üretim maliyeti nedeniyle fırınların yanaşmadığı glutensiz ekmek üretimini üstlenen Büyükşehir Belediyesi, bununla da yetinmeyip piyasada zor bulunan ve çok pahalıya satılan gıda maddelerini  kolileyip çölyak ve PKU hastalarına dağıtıyor. Diyete uygun ürünlerle hazırlanan gıda kolilerini açan ailelerin mutluluğu her şeye değiyor.

Onlar çoğumuz için vazgeçilmez sayılan pek çok lezzeti hiç tatmamış, fırından yeni çıkmış taze boyoz ya da gevreği sadece koklamakla yetinmiş, canlarının çektiği şeyleri yiyemeyen ve bu yüzden kimi zaman sokakta aç gezmek zorunda kalan insanlarımız.. Onlar okul kantininden hiçbir şey alıp yiyemeyen çocuklarımız.. Onlar ömür boyu diyet yapma zorunluluğu olan çölyak ve fenilketonüri (PKU) hastaları..

İzmir Büyükşehir Belediyesi, özel durumları nedeniyle ömür boyu diyet zorunluluğu olan çölyak ve PKU hastaları için hazırladığı destek programlarıyla örnek oluyor. Kent Ekmek Fabrikası’nda ürettiği uygun fiyatlı glutensiz ekmekleri Türkiye'nin 76 kentine dağıtan İzmir'in yerel yönetimi, bu hastalıklarla mücadele edenlere ayrıca özel gıda paketi dağıtımlarını sürdürüyor.

Yılda üç kez erzak dağıtılıyor

Büyükşehir Belediyesi tarafından dağıtılan gıda paketlerinde çölyak hastaları için un, burgur makarna, tel şehriye, spagetti makarna, sade  erişte, kuskus makarna, irmik, tarhana, mısır nişastası, yulaflı bisküvi, kakaolu bisküvi, sütlü kremalı kakaolu bisküvi, çikolatalı gofret, tuzlu kraker, grissini, vanilyalı gofret, fındıklı gofret, kavala kurabiyesi tatlı, kedi dili tatlı bisküvi, kekikli kurabiye tuzlu ve kek bulunuyor. Fenilketonüri hastaları için hazırlanan paketlerde ise un ya da nişastalı karışım, makarna, tel şehriye, spagetti/spiral makarna, yumurta ikamesi, sade erişte, pirinç ikamesi, tarhana, tavuk aromalı şehriye çorbası, damla çikolatalı kurabiye, tuzlu çubuk kraker ve tuzlu kurabiye gibi ürünler yer alıyor. Hastaların "mutluluk kolisi" adın verdiği paketlerden yılda 3 kez dağıtılıyor.

"50 kuruşluk kraker bize 9 TL"

Daha 13 günlükken PKU tanısı konulan 2,5 yaşındaki Teoman’ın annesi Semiha Biçici, oğluyla birlikte yaşadığı bu zorlu süreçte yanlarında ilk günden itibaren İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin olduğunu ifade ederek şöyle devam etti;

“Büyükşehir Belediyesi’nin gıda yardımlarından çok memnunuz. Çünkü Büyükşehir Belediyesi, bu yardımları yaparken maddi durum şartı aramıyor. Gelirin iyiymiş, kötüymüş buna bakmaksızın erzak yardımını çölyak ve PKU’lu hastalara veriyor. Teoman büyüdükçe ihtiyaçlarımız artıyor ve bu yardım da bizi çok rahatlatıyor. Ürünleri piyasada bulmakta hem zorlanıyoruz hem de maddi açıdan çok pahalı. Örneğin 50 kuruşa satılan çubuk krakerleri biz 9 liraya almak zorunda kalıyoruz. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bu sosyal bilincini diğer illerde örnek alarak çölyak ve PKU’lu hastalarımıza destek vermeliler” dedi.

Bu mutluluk herşeye değer

5 yıldır çölyak hastası olan Elif Akar, 11 yaşındaki oğlu Eren’e de 1 buçuk yıl önce çölyak teşhisi konulunca bütün hayatının karardığını ifade ederek şöyle konuştu:

“Ülkemizde çölyak hastalığı maalesef çok bilinmiyor. Komşularıma ev oturmalarına artık gidemiyorum çünkü bu hastalığın kimse farkında değil. Bizim besinlerimizin özel olduğunun farkında değiller. Biz de genelde çölyaklı arkadaşlarımızla görüşüyoruz. Bir evde iki çölyaklı var. Her ürün pahalı; bir de askeri ücretle geçiniyoruz.. Siz düşünün halimizi. Ama iyi ki İzmir’de yaşıyoruz. Bizler çok şanslıyız. İyi ki Aziz Kocaoğlu gibi farkındalık sahibi bir insan başkanımız var. Bize hep destek oluyor, her zaman yardım eli uzatıyor. Ben 5 yıldır gevreğin, boyozun tadını özledim. Bizler dışarıya çıktığımızda aç kalıyoruz. Sizin 2 liraya aldığınız makarnayı biz 10–15 liraya alıyoruz. Büyükşehir'in yolladığı paketlerin içinde makarnadan tarhanaya, Eren’in hayalini kurduğu çikolatadan kurabiye ve çubuk krakere kadar pek çok ürün var. Eren’in koliyi açtığı zamanki mutluluğunu görmeniz lazım; resmen gözlerinin içi gülüyordu. Bu kolinin içerisindeki ürünler, diğer paket gelene kadar da bize yetiyor.”

Arkadaşları her gün çikolata yerken kendisinin en son üç ay önce tattığını söyleyen Eren ise, koliyi açtığında ilk işinin çikolata yemek olduğunu söyledi.

76 kente İzmir’den ekmek gidiyor

Dar gelirli vatandaşlara destek olmak için kurduğu Kent Ekmek Fabrikası’nın üretim yelpazesine 2011 yılında glutensiz ekmeği de dahil eden İzmir Büyükşehir Belediyesi, başlattığı sosyal sorumluluk projesiyle sadece İzmir’de değil, başka şehirlerdeki çölyak ve fenilketonüri hastalarına da umut oldu. Yatırım ve üretim maliyetinin yüksek olması nedeniyle fırınların üretmek istemediği glutensiz ekmek için elini taşın altına koyan Büyükşehir Belediyesi’nin ürettiği ekmekler, 76 şehirde bin 350 farklı noktaya gönderiliyor. 1.5 TL’den satılan glutensiz ekmeklerin ’tost’ ve ’hamburger' olmak üzere iki ayrı tipi bulunuyor.

Çölyak ve fenilketonüri hastalığı nedir?

Çölyak, glutein proteinine karşı vücudun geliştirdiği tepkiden dolayı oluşan bir hastalık. Glutein proteini arpa, buğday, çavdar, yulaf gibi tahıllarda bulunuyor ve bu ürünlerin alınmasıyla gelişiyor. İnce bağırsaklarda ortaya çıkan hastalık sebebiyle bağırsak duvarları düzleşiyor, besin emilimini tam olarak yapamıyor.

Fenilketonüri ise kalıtım yolu ile geçen, ilerleyici zeka ve gelişim geriliği yapan bir metabolizma hastalığı. Erken teşhis konulan bebeklerde fenilanin amino asidi yönünden “fakir diyet” uygulanmasıyla zeka geriliği tamamen önlenebiliyor. Fenilketonüri hastalığının tedavisi, düşük proteinli ve fenilalanin amino asidinden düşük besinlerin kullanımıyla mümkün.