Tezgah yükseklikleri, sandalye tercihi, oturuş pozisyonu ve ayağı tam kavrayan ayakkabıların kullanılması gibi tedbirler, yürüme, eğilip doğrulma ve cisimleri kavramada güçlüğe yol açan eklem rahatsızlıklarının ilerlemesini engelliyor.

Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yeşim Gökçe Kutsal, vücuttaki eklemleri ve çevresindeki yapıları etkileyen, hafif rahatsızlık hissiyle başlayabilen ve ciddi sakatlıklara neden olacak kadar ilerleyebilen eklem hastalığının "osteoartrit" olarak tanımlandığını söyledi.

İleri yaş, kadın olmak, kilo fazlalığı, eklem yaralanmasına yol açan kaza geçirmek, adalede güçsüzlük ve eklemlerde gevşekliğin hastalık oluşumunda önemli faktörler arasında yer aldığını ifade eden Kutsal, ailesel yatkınlık ya da bazı romatizmal hastalıkların da rol oynadığını vurguladı.

Osteoartritli eklemde sertlik, tutukluk veya katılık hissi ve ağrı yanında bazen de şişlik gibi bulguların ortaya çıktığını dile getiren Kutsal, hastaların genellikle eklemlerinden gelen sesten yakındıklarına dikkati çekti. Kutsal, herhangi bir eklemde gelişebilen osteoartritin, bazı eklemlerde tutulumunun daha çok olduğuna, boyun, omurga, omuz, bel, sırt, kuyruk sokumu, bacaklar, leğen kemiği ve ellerde sık görüldüğüne işaret etti.

Cisimleri kavramada zorluk hastalık habercisi

Hastalığa bağlı el parmakları ve parmak eklemlerinin de genişleyebildiğine dikkati çeken Kutsal, özellikle başparmak kökündeki eklemin osteoartritli kişinin eşyaları kavramada zorluk çekmesine neden olduğunu vurguladı.

Kutsal, diz ve diz eklemindeki tutulumun ise yürümede, merdiven inmede ve çıkmada zorluğa yol açtığının altını çizerek, "Diz eklemine bağlanan adalede zayıflama varsa eklem daha fazla yük taşıyacağı için hastalık ilerler. Ayak parmakları ayak baş parmağı tutulumu da yürümede ağrıya yol açar." bilgisini verdi.

Doğru duruş pozisyonu eklemleri koruyor

Prof. Dr. Kutsal, fizik tedavi ya da enjeksiyon uygulamaları ve cerrahinin yanı sıra eklemleri koruyarak hastalığın ilerlemesinin önlenebileceğini ve ağrının azaltılabileceğini söyledi.

Özellikle duruş pozisyonunun doğru olması gerektiği uyarısında bulunan Kutsal, dik duruşla boyun, bel, kalça ve diz eklemlerinin korunabileceğinin altını çizdi. Kutsal, şu önerilerde bulundu:

"Tezgah yükseklikleri, öne eğilmeye gerek kalmayacak şekilde ayarlanmalı. Alçak sandalye oturup kalkarken diz ve kalçaya fazla yük binmesine neden olacağından, kolçaklı ve yüksek sandalye tercih edilmeli.

Ağırlıklar, yerden gövdeye yakın tutarak kaldırılarak, bel bölgesine fazla yük binmemesi sağlanmalı. Yerden herhangi bir şey alırken dizler bükerek eğilmeli. Ayakta uzun süre herhangi bir iş yapılacaksa, tek ayağın altına bir yükselti konularak destek alınmalı. Parmak eklemlerinin fazla zorlanmaması için cisimler sıkıca kavranmamalı, sapları kalın aletler tercih edilmeli.

Ellerin uzun süre kullanılması gerektiğinde sık sık ara verilmeli. Uzun yolculuklarda sık mola verilerek yürünmeli. Kalça ve diz gibi vücut ağırlığını taşıyan eklemlerde sorun olduğunda baston kullanılmalı. Tam oturan, koruyan ve ayağı kavrayan, altı kaymayan ayakkabılar seçilmeli."

Yeterli uykunun da ağrıları azalttığına ve eklemleri dinlendirdiğine vurgu yapan Kutsal, kafeinli içecekler ile alkolden uzak durulması gerektiğini bildirdi.