Rekabet ortamı yaratılıp şeker fiyatlarının düşeceği ve pancar üreticilerinin daha çok kazanacağı açıklanarak özelleştirilen şeker fabrikalarında, belirlenen hedefe ulaşılıp ulaşılmadığını ve şeker üst üste yapılan zamları Hazine ve Maliye Bakanına yazılı soru önergesi ile soran Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, şeker fabrikaları özelleştirilirken ortaya konulan hedeflerin tutmamış olması ve şekeri sürekli zam gelmesinin nedenlerinin açıklanması istedi. Gürer’in, “Özelleştirmede öngörülen hedefler neden tutmadı, şeker fabrikalarının yeniden kamulaştırılması düşünülmekte midir?” şeklindeki sorularına yanıt veren Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, şeker satış fiyatlarına yapılan zamların üretim maliyetlerinin altında kaldığını belirtti. Bakan Nebati, bu açıklaması ile tarımsal üretimdeki maliyet artışının çok yüksek olduğunu itiraf etmiş oldu.

CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Özelleştirme stratejisi açıklandığında hedefin Ülke içi şeker arzının güvenliğini sağlayacak şekilde pancar üreticisinin ve pancar üretiminin korunması, Türk Şeker Fabrikalarının devamlılığının ve çalışanların iş güvenliğinin sağlanması, Bölgesel üretimin sürdürülebilirliği ve istikrarının sağlanması, Şeker fiyatının rekabetçi şartlarda belirlenmesi, Doğu’daki fabrikaların mevcudiyetinin devam ettirilmesi hususları öncelikli hedefler olarak belirlenmişti” hatırlatmasında bulundu.

Gürer, önergesinde şu sorulara yanıt istedi:

“Özelleştirmede öngörülen hedefler neden tam aksi sonuç vermiştir?

Pancar üreticisi korunmamış, çalışanların işini kaybetmesi önlenmemiş, şeker fiyatları katlamış, arz sorunu oluşmuştur. Özelleştime bu sürecin oluşmasında önemli etkendir bu nedenle özelleştirme için gerçekçi değerlendirme ve araştırma yapmadan oluşan sonucun doğmasına vesile olan bürokratlar hakkında bir inceleme başlatılmış mıdır?

Özelleştirilen fabrikaların kamulaştırılması düşünülmekte midir?

Pancar üretici için özelleştirilen fabrikalarda kota % 10 olarak uygulanması yönünde bir düzenleme düşünülmekte midir?

TÜİK 2021 yılında 19 milyon 500 bin ton pancar üretimi olacağı belirtildiği ve 2 milyon 700 bin ton şeker üretimi ülkemiz için yeterli olduğu bakanlıkça açıklandığı ve Aralık 2021 tarihine kadar 2022 yılı için şeker üretiminin gerçekleştiği dikkate alındığında Ağustos 2022 kadar stoklar yeterli iken neden “karaborsa” şekerde yaşanmıştır?

Şeker pancarı 2021 yılı alış fiyatı dikkate alındığında melas alkol küspe ve şeker elde edilen ürünün şeker zammı hangi veriler esas alınıp belirlenmiştir?”

CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in önergesini yanıtlayan Bakan Nebati, şeker sektöründe özelleştirme stratejisi ile ortaya konulan hedefler doğrultusunda gerçekleştirilen özelleştirmeler neticesinde Pancar Kooperatiflerinin 6 fabrika ve yüzde 35,88 pazar payı, Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’nin15 fabrika, yüzde 35,48 pazar payı ve özel sektörün ise 12 fabrika, yüzde 28,64 pazar payının olduğunu belirtti.

ZAMLAR ÜRETİM MALİYETLERİ ALTINDAYMIŞ

Bakan Nebati, “Yurt dışı ve yurt içi şeker fiyatlarının seyri incelendiğinde; uluslararası piyasada ABD Doları bazında fiyat artışları yaşanırken, yurt içi piyasada ABD Doları bazında fiyatların istikrarlı bir şekilde düşüş eğiliminde olduğu, şeker satış fiyatlarına yapılan zamların ise üretim maliyetlerindeki fiyat artışlarının altında kaldığı görülmektedir” değerlendirmesi yaptı.

Bakan Nebati, pancar üreticisi ve pancar üretimi ile Doğu’daki fabrikaların mevcudiyetinin korunduğunu, özelleştirilen fabrikaların kurulu bulundukları şehirlerdeki üretim faaliyetlerinin devamıyla şehirlerin sosyoekonomik hayatına ve istihdamına katkı sunmaya devam etmesi sağlandığını ve sektörde rekabetçi bir yapı oluşturularak özelleştirme ile ortaya konulan hedeflere ulaşıldığını anlattı.

CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer , “Özelleştirme gerekçeleri tam aksi yönde gerçekleşmiş ve çiftçi, işçi mağdur edilmiştir. Pancar üreticilerinin sayısının 1980’lerde 300 binden 2019 yılında 93 bine ve 2022 yılında sözleşmeli ekim için başvuran sayısını 78 bin çiftçiye kadar gerilemiş ve 21 milyon ton şeker pancar üretimi 17.8 milyon tona kadar düşmüştür. Artan nüfus, azalan şekerpancarı çiftçi sayısına rağmen ülke tüketimi kadar üretimin sürmesi gelecek için risk yaratmaktadır, çiftçi kazanmadığı için şekerpancarından uzaklaşmaktadır, özelleştirme ile oluşan yeni şartların çiftçiyi pancar ekmekten soğutmuştur. Şeker pancarı stratejik bir üründür. Kamucu bir anlayışla üretimin devamı sağlanmalıdır” dedi. CHP’li vekil Ömer Fethi Gürer “Eylül 2021’de şekerpancarı tonu 420 liradan çiftçiden alındı, işlenip Aralık 2021’de üretimi tamamlanıp stoklandı. Şekerpancarından Şeker, melas, küspe, alkol elde edildi. Özelleştirme öncesi çiftçiye ücretsiz verilen küspe dahi halen tonu 1100 TL’den satılıyor. Stokta bekleyen şeker %100 aşan zam üretim maliyeti değil tam bir fahiş fiyat örneğidir.” Dedi.

Bakanın tüm sorularına açık yanıt vermediği ve şeker zamlarını maliyete bağladığını vurgulayan CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer “Geçen yılbaşında 4 buçuk lira olan şeker bu yıl kamuda kilosu 17 lira, özel sektörde kilosu 25 liraya çıktı. 2020 yılından 2021 yılına 400 bin ton depoda şekerle girildiği, 2021 yılında 2 milyon 500 bin ton şeker üretimi gerçekleştiği, ülke şeker tüketiminin 2 milyon 700 bin ton olduğu,200 bin ton şeker fazlamız bulunduğu Bakanlık açıkladıktan sonra 400 bin tonda şeker ithalatına izin verildi. İthalat izni arkasından son olarak kamu şekeri %67 zam yapıldı. Depoda üretilmiş bekleyen şeker zammı üretim maliyeti olarak açıklanamaz. Duran ürün %100 zamlandığına göre ülkede TÜİK’e göre enflasyon nasıl oluyor da % 78 oluyor? Şeker de büyük bir vurgun kapısı açıldı” diye konuştu.

BAKAN’IN SÖZLERİ YENİ ZAMLARIN HABERCİSİ

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Bakan Nebati’nin bu açıklamasının önümüzdeki dönemlerde şekere yeni zamların geleceğinin bir Habercisi olduğunu kaydetti.

FABRİKANIN ZARAR ETMESİNİ GEREKTİRECEK BİR DURUM YOK

420 liradan aldıkları şeker pancarından şeker, melas, küspe ve alkol üretip, küspeyi bile 1100 liradan üreticiye geri satan şeker fabrikalarının zarar etmesini gerektirecek bir nedenin de olmadığına dikkat çeken CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “, ithalata da izin verildiği halde Bakan Nebati’nin halen şeker fiyatlarının maliyetleriyle ilgili verileri değerlendirmesi yurttaşı düşünmediğini, çiftçinin zararını görmezden geldiğini gösteriyor” diye konuştu.

SENTETİK TATLANDIRICININ YOLU AÇILIYOR

CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “ özelleştirme ile çiftçiler ve fabrika işçileri mağdur edildi. Fabrikalar yanında fabrika arazileri yok pahasına satıldı. Vatandaş pahalı ürüne mecbur kılındı. Dondurmadan tatlıya şeker zamları da nasibini aldı. Şeker zammı Nişasta bazlı şurup, sentetik tatlandırıcıların piyasası artmasına yol açacak. Kota lafta kalacak çünkü yeterli denetim yok. Böylece yurttaşlarımız insan sağlığı için zararlı olduğu dile getirilen sentetik tatlandırıcılara mecbur bırakılacak. Şeker zammı üstü örtülerek fiyat artışının gerçek gerekçeleri kamuoyuyla paylaşılmıyor. Şeffaflaşmadan uzaklaşılıyor ve olan çitçiye ve tüketiciye oluyor” şeklinde konuştu.