Yaklaşık yarım asırlık turizm tecrübemden yola çıkarak, söylemek isterim ki; turizm kırkayaklı bir böcek misali kırk ve daha fazla ayaktan oluşur. ne kadar çok gelişirse ayak sayısı o kadar artar. adeta dipsiz kuyu gibidir. turizm sektöründe ulaşım, haberleşme, yeme- içme, eğlence, kalifiye elaman, seyahat acentesi, tur operatörü, araba kiralama, rehberlik, safari, ören yeri gezileri, turlar, gösteriler, festivaller v.b. gibi pek çok olguyu içerir. bunların en başında konaklama, yeme-içme ve eğlence tesisleri gelir. 

Bu gün Foça turizminin içerisinde konaklama ve diğer tesislerinin önemini vurgulamaya çalışacağım. 

Konaklama Tesisleri: 

a) turistik belgeli tesisler
b) belediye belgeli tesisler diye ikiye ayrılmaktadır. 

Turistik Belgeli Tesisler: 

otel - motel - pansiyon -tatil köyleri - konaklamalı kamp - karavan alanlarıdır. konaklama tesisleri, turizm bakanlığı vasıflar yönetmeliğine göre 1, 2, 3, 4, 5 yıldız olarak sınıflandırılır. bazı ülkelerde 7 yıldızlı konaklama tesisleri var olmakla beraber ülkemizde bu vasıflara haiz tesis bulunmamaktadır. bunun dışında binanın tarihi özelliğinden dolayı, nitelikleri bakımından, vasıflar yönetmeliğine uymasa da türkiye’de 150 civarında özel turistik belgeli konaklama tesisi bulunmaktadır.

Belediye Belgeli Tesisler: 

belediye belgeli konaklama tesisleri de belediye meclisinin yönetmelik esaslarına göre 1. 2. 3. sınıf olmak üzere otel – motel – pansiyon - tatil köyleri - konaklamalı kamp - karavan alanlarından oluşan tesislerdir. Foça’da ve Yenifoça’da uluslararası turizm standardına ve turist talebine uygun yeterli sayıda vasıflı yatağın olduğu söylenemez. bugünkü konjektürde mevcut olan yatak sayısı yaz aylarında ancak kapı müşterisinin talebini karşılamaktadır. yani herhangi bir tarihte 1 veya 2 tur operatörü, Foça’ya organizeli gruplar halinde, dönemsel olarak turist getirmek için 300 - 500 yatak talebinde bulunsa, bu talebi karşılayacak yüksek vasıflı yatak sayısında zorlanabiliriz. 
o itibarla, her nerede ne kadar turizm alanı içerisinde, konaklama tesisi yapmaya müsait kamu ve şahsa ait arsa var ise, en cazip biçimde teşvik edilerek, vasıflı yatak sayısını arttırmak gereklidir. 

son yıllarda tarihi değerlerin gün ışığına çıkması doğrultusunda, tarih turizmine ilgi duyan indivuduel turistlerin butik otelleri tercih ettiği gözlenmektedir. bu çerçevede bu tür turistin, butik otelleri tercih etmesi noktasından çıkışla butik otelciliğe yönelmek doğru bir yol olarak görülmektedir. 

Turistik Belgeli Tesislerde;

vasıflar yönetmeliğine göre yıldız alınır. alınan yıldızın korunup – korunmadığına dair, genel kontroller turizm bakanlığı işletmeler ve tesisler genel müdürlükleri tarafından ayrı ayrı denetlenir. denetlemelerde 100 üzerinden 70 puan alamayanların yıldızlarından bir tanesi eksiltilir veya duruma göre tamamen iptal edilebilir. Puanlama vasıf, teknik ve personel üzerinden yapılır. belediye belgeli tesislerde ise denetim; genelde zabıta, sağlıkçı ve itfaiye elemanlarınca yapılır. ister turistik belgeli, ister belediye belgeli tesislerde çalışmak üzere her ne kadar ülkenin dört bir yanında turizm ve otelcilik yüksek okulları ve anadolu turizm otelcilik okulları dört yıl boyunca öğrenci yetiştirseler de, öğrenci yetiştirmelerinin yanı sıra, ilgili bakanlıktan alınan izinlerle altı ay kursa tabii tutulan elemanların sayısı hiçbir zaman yeni açılan konaklama tesislerine paralel yetişmemiş olduğundan kalifiye eleman konusunda maalesef sıkıntı 50 sene önce de vardı, şimdi de var olmaya devam etmektedir. 

Okullar

Foça’da Reha Midilli Turizm ve Otelcilik Fakültesi ve Halim Foçalı Anadolu Turizm Otelcilik Okulu olması bir şans gibi gözükmekle beraber, Foça’daki konaklama tesislerinde bu okullardan mezun olan öğrencilerden yeterli miktarda istihdam edilmemesi üzüntü verici bir durumdur. zira Foça’da turizm işletme belgeli konaklama tesis sayısı 2 - 3 adet ile sınırlı olduğundan, vasıflı belediye belgeli konaklama tesis sayısı azlığından, ayrıca turizm hareketinin 2 - 3 ay ile sınırlı olmasından dolayı foça’da yetişen kalifiye elemanlar, Foça’yı terk etmektedirler. 
Bu durum karşısında sayısı az olan konaklama tesisleri bile, vasıflı eleman çalıştırmak yerine, konaklama tesis sahibi veya müdürlerinin öğretimi ve yetiştirmesi ile beceri kazandırılan elemanları çalıştırarak, ihtiyacı karşılamaktadırlar.

Yeme- içme ve eğlence tesisleri: 

yukarıda konaklama tesislerinde olduğu gibi yeme - içme ve eğlence yerlerinde de yine turizm bakanlığı ve belediye belgeli olmak üzere iki türlü sınıflandırma yapılır ve buna uygun belge verilir. bu belgeler lokanta – restaurant – cafe - bar, gece kulübü adı altında verilir. maalesef ilçemizde turistik belgeli olmak üzere iş bu tesislerden bir tane yoktur ve olmaması üzüntü vericidir. 
keşke foça’da bu türden, birkaç yıldızlı, turizm işletme belgeli, vasıfları yüksek ve eğitimli elemanlarca hizmet verilebilen işletmeler olabilseydi, Foça turizmine, çok konuda ve fark edilir seviyede katkı sağlardı. 
bu çerçevede söylemek isterim ki kırkayaktan bir - iki tane eksik olursa fark edilmez. üç - beş tane eksik olursa seker. yarısı eksik olursa topallar. konaklama, yeme - içme ve eğlence tesisinin yeterli ve vasıflı olmaması ise başsız kalmış kırkayağa benzer, yürümesi zorlaşır ve hatta can çekiştirir. 
bu manada foça turizmini; olumsuz yönde tetikleyen, gürültüden,görsel çirkinliklere - düzensizliklerden, dağınıklıklara - adam sendecilikten, sahiplenmeye ve duyarlı olmaya her zamankinden daha çok ihtiyaç vardır.
turizmin gelişmesi: birkaç tane dört beş yıldızlı konaklama tesisi yapmak veya yaptırmakla sağlanamaz. iyidir ancak yeterli değildir. yeterli olabilmesi için estetiği – güzelliği – temizliği – huzuru - mutluluğu şehrin her noktasında yaşanır ve hissedilir kılmak gerekir. çünkü 4 - 5 yıldızlı tesislerde konaklayan insanlar, şehrin sokağında meydanında gezip dolaşırken, yerken içerken, oturup kalkarken 5 yıldız ayarında tertip, düzen, güzellik, hijyen, yeme içme ve eğlence ile ulaşım ve haberleşme hizmetlerinin kendilerine sunulmasını isterler. 

ancak bu şekilde turist ve müşteri memnuniyeti sağlanır. bütün bu düzenlemelerin sağlanamaması; 4 - 5 yıldız konaklama tesislerinde “herşey dahil sistemini” tetikleyen en önemli sebeptir. 

tam da bu noktada kentin esnafı ve ekonomisi sıkıntı yaşar.

bu düşünce ve yaklaşım içerisinde yatırımcılar, seçilmişler ve atanmışlar, el ele ve omuz omuza vererek foça’da yapılması gerekenleri birlikte analiz edip çözümler üretmelidirler. ancak bu sayede 1987 - 1997 yılları arasında yakaladığımız “foça turizminde altın yıllar dönemini” yeniden tesis edebiliriz. 

Sebahattin Karaca