Cumhurbaşkanı’nın Yüce Divan’a sevki için 413 oy şartı 367’ye düşürüldü. Meclis’in ve Cumhurbaşkanı’nın karşılıklı fesih yetkisi düzenlemesi aynen korundu. Sistem bütünüyle 2019’da yürürlüğe girecek. Büyükelçi ataması Meclis onayı ile... Cumhurbaşkanı’nın kararname yetkisinin çerçevesi netleştirildi, itirazlar AYM’ye yapılacak.
AK Parti ile MHP arasındaki yeni anayasa görüşmelerinde sona gelindi. AK Parti, mevcut hükûmet sisteminin değiştirilerek cumhurbaşkanlığı sistemine geçilmesini öngören anayasa değişikliği önerisinde MHP’nin talepleri doğrultusunda revizyona gitti. Bu kapsamda, iki partinin yürüttüğü anayasa değişikliği görüşmelerinde en önemli pürüzlerden biri sayılan Cumhurbaşkanı ve bakanların Yüce Divan’da yargılanmasına ilişkin maddelerde uzlaşmanın sağlandığı bildirildi. AK Parti, Cumhurbaşkanı’nın Yüce Divan’a sevki için 413 milletvekilinin kabul oyunu öngörürken, MHP bu rakamı fazla bulunca sayı 367’ye düşürüldü. Soruşturma önergesi verilmesi için gereken imza sayısı ve komisyon kurulmasına ilişkin sayının da yine MHP’nin isteği doğrultusunda indirildiği öğrenildi. AK Parti, MHP’nin talebi ile bakanlar hakkında soruşturma komisyonu kurulması ve gerekirse Yüce Divan’da yargılanmasına ilişkin yeni bir öneri sundu. Ancak bakanların Yüce Divan’a sevki için gerekli olan oranların Cumhurbaşkanı ile aynı olmayacağı, bakanlarla ilgili oranın mevcut anayasadaki gibi 276 olabileceği belirtiliyor. Yeni sistemde, bakanlar kurulu toplu olarak veya bakanlar tek tek güvenoyuna başvurmayacak. Yeni öneride, cumhurbaşkanının kararname yetkisinin çerçevesi netleştirildi. Hak ve özgürlüklerin sınırlandırılması, özlük haklarının düzenlenmesi konusunda kararname yayınlayamayacağı hükme bağlandı. Kararnameye itiraz başvuruları AYM’ye yapılacak.
2019’DAN ÖNCE KULLANACAĞI YETKİLER
Cumhurbaşkanlığı sistemi bütünüyle 2019’da yürürlüğe girecek. Ancak AK Parti’nin 2019’dan önce cumhurbaşkanının “Bakanlar Kuruluna başkanlık etmek”, “Bakanları atayıp görevden almak” ve “Kararname yayınlamak” yetkilerini kullanmasını gündeme getirmişti. MHP’nin, mevcut Cumhurbaşkanı’nın 2019’a kadar kararname çıkarma yetkisini kullanma önerisine yaptığı itiraza AK Parti tarafından “2019’a kadar yeni sistemle ilgili bazı yapısal düzenlemeler yapılması gerekiyor. Yeniden yapılanma ve teşkilat düzenlemeleri için mevcut cumhurbaşkanının kararname yetkisini kullanması şart” karşılığı verildi. Cumhurbaşkanı’nın partisi ile bağının kurulması ve kararname yetkisi konusunda AK Parti’nin ısrarcı olduğu öğrenildi. MHP’nin, mevcut Cumhurbaşkanı’nın yeni sistemle ilgili yapısal düzenlemeler konusunda “Kararname çıkarma” yetkisini kullanması önerisini kabul ettiği belirtiliyor.
AK Parti’nin önerisinde Cumhurbaşkanı’nın bürokratları atama yetkisi de bulunuyordu. Ancak, MHP bu yetkinin sınırlandırılmasını gündeme getirmişti. AK Parti, bu talebe de olumlu cevap verdi ve MHP’nin isteği doğrultusunda büyükelçi atamalarında Meclis onayı şartı aranmasını kabul etti. Yeni sistemde, büyükelçilerin atanması ancak parlamento onayı ile olacak. MHP’nin talebi ile yüksek yargı organlarına yapılacak atamalarda Meclis’in daha etkili olması gündeme geldi.
FESİH MADDESİ
MHP’nin cumhurbaşkanlığı ile parlamento seçimlerinin ayrı tarihlerde yapılması önerisi ise kabul görmedi. AK Parti kurmaylarına göre, MHP’ye sunulan yeni teklifte, Meclis’in ve Cumhurbaşkanı’nın karşılıklı fesih yetkisi bulunması düzenlemesi de aynen korundu.
Milletvekili sayısının 600’e çıkarılması, Cumhurbaşkanı’nın 5 yılda bir, iki defalığına seçilmesi ve parlamento seçimlerinin 5 yılda bir yenilenmesi gibi düzenlemeler, iki parti arasında uzlaşılan maddeler arasında yer alıyor.