Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı koordinasyonuyla oluşturulan İzmir Körfezi Bilim Kurulu’nun hazırladığı “İzmir Körfezi Acil ve Kısa Vadeli Eylem Planı” açıklandı. İzmir Büyükşehir Belediyesi başta olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşların yapması gereken acil ve kısa vadedeki uygulamalar 15 maddede anlatıldı. İlk etapta Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi’nin mevzuata uygun işletilmesi sağlanacak. İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi (İZSU) yönetmeliği güncellenecek. Atık su arıtma tesislerinde bakım ve iyileştirme yapılacak. Derelerde temizlik başlatılacak. Tüm atık su ve yağmur suyu hatlarına yapılan bağlantılar tespit edilecek, deşarjlar izlenecek ve denetimler sıkılaştırılacak. Körfez’de oksijeni artıracak yöntemler belirlenecek. Dip çamuru temizliği için hazırlık yapılacak. Bakan Yardımcısı Fatma Varank, İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne eylem planının uygulanması için İLBANK’ın kredi desteği sağlayacağını söyledi.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, kirlilik yüzünden can çekişen İzmir Körfezi’nin kurtarılması için ilgili kurumlara talimat verip İzmir Körfezi Koordinasyon Kurulu’nun oluşturulmasını sağlamıştı. Ardından bölgeye giden Bakan Kurum, 35 akademisyenden oluşan Bilim Kurulu’nun bilimsel veriler doğrultusunda Körfez’e nefes aldıracak adımları acil, kısa, orta ve uzun vadeli eylem planı olarak belirleyeceğini duyurmuştu.

Bakan Kurum’un ardından İzmir Körfezi Bilim Kurulu üyeleri “İklim Değişikliği ve Modelleme Çözümleri Çalışma Grubu”, “Atıksu Altyapısı ve Derelerin İyileştirilmesi Çalışma Grubu” ve “Deniz Ekosistemin Değerlendirilmesi ve İyileştirilmesi Çalışma Grubu” olarak alanlara göre ayrılıp harekete geçti. 17 Eylül’de toplanan Bilim Kurulu üyeleri Körfez’de, Çiğli Atık Su Arıtma Tesisi, Atatürk Organize Sanayi Bölgesi Atık Su Arıtma Tesisi ve derelerde incelemelerde bulundu.

“BİLİM KURULU EYLEM PLANINI AÇIKLADI”

Elde edilen veriler doğrultusunda ilk etapta 15 maddeden oluşan ‘İzmir Körfezi Acil ve Kısa Vadeli Eylem Planı’ hazırlandı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Fatma Varank’ın başkanlığındaki toplantıda Bilim Kurulu üyesi Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak eylem planının maddelerini açıkladı.

“ORTA VE UZUN VADELİ EYLEM PLANI DA HAZIRLANIYOR”

7’si acil, 8’i kısa vadede yapılacakları içiren ‘İzmir Körfezi Acil ve Kısa Vadeli Eylem Planı’nda İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yanı sıra ilgili kurum ve kuruluşların, sorumluluk alanlarına göre atması gereken adımlar tek tek sıralandı. Çözüm önerileri sunuldu. Bakanlık, hazırlık çalışmaları devam eden ‘orta ve uzun vadeli eylem planını’ da önümüzdeki aylarda açıklayacak.

“İZMİR BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ’NE İLBANK İLE DESTEK SAĞLAYACAĞIZ”

Toplantıda konuşan Bakan Yardımcısı Varank, “Yapılacak tüm çalışmalara sadece Bakanlığımız, Büyükşehir Belediyemiz değil İzmir'de yaşayan ve İzmir'i seven, herkesi destek vermeye ve etkin katılım sağlamaya davet ediyoruz” dedi. Eylem planının Çevre, Şehircilik İklim Değişikliği Bakanlığı’nın koordinesinde tüm kurum ve kuruluşların katılımıyla uygulanacağının altını çizen Varank, şunları söyledi: Çalışmalarımız mavi bir İzmir Körfezi vizyonuyla yürütülecek ve istediğimiz hedefe ulaşana kadar devam edecektir. Bakanlığımız tüm bu süreçte etkin şekilde koordinasyon ve denetim görevini de yürütecektir. İzmir Büyükşehir Belediyemizin bu süreçte taleplerini de İller Bankası (İLBANK) vasıtasıyla yerine getirmek için var gücümüzle çalışacağız.

“BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANI TUGAY DA KATILDI”

Toplantıya Bilim Kurulu üyelerinin yanı sıra İzmir Vali Yardımcısı Mehmet Sadık Tunç, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, Çevre, Şehircilik İklim Değişikliği Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, İzmir Bölge Liman Başkanlığı, Ulusal Deniz Emniyeti Başkanlığı, Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı, Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü ve Deniz Temiz Derneği yetkilileri katıldı.

“15 maddelik ‘İzmir Körfezi Acil Ve Kısa Vadeli Eylem Planı”

1- İzmir Büyükşehir Belediyesi, Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi’ni mevzuata ve tekniğe uygun işletecek. Büyükşehir Belediyesi tesisin 4. fazını hizmete alacak. Tesisteki Sürekli Atıksu İzleme Sistemleri’ni (SAİS) aktif hale getirecek. By-Pass hattını kapatıp taşkın savağına (kapasite fazlası suyun deşarj edileceği alana) dönüştürecek. Taşkın savağını da SAİS ile izleyecek.

2- İzmir Büyükşehir Belediyesi, İç Körfez’e akan derelerde temizlik yapacak.

3-İzmir Körfezi’nde, tüm atık su ve yağmur suyu hatlarına yapılan bağlantılar Büyükşehir Belediyesi tarafından kontrol altına alınacak. Karasal ve gemi kaynaklı tüm deşarjlar Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından izlenecek ve denetimler sıkılaştırılacak.

4- Büyükşehir Belediyesi, Körfez’deki ana kuşaklama kanalı ve kollektörler başta olmak üzere tüm atık su hatlarında ve terfilerde temizlik, bakım onarım gibi iyileştirmeleri yapacak.

5-İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi (İZSU) “Atıksuların Kanalizasyon Şebekesine Deşarj Yönetmeliği”, karbon, azot ve fosfor parametrelerini de içerecek şekilde Bakanlık koordinesinde Büyükşehir Belediyesi tarafından revize edilecek.

6-Bakanlık, Körfez’deki kirliliğin izlenmesi amacıyla "Bulut Temelli Bilgi Paylaşım Sistemi”ni oluşturacak.

7-“Denizlerde Bütünleşik Kirlilik İzleme Programı” kapsamında İzmir Körfezi izleme ağı yine Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından genişletilecek.

“KISA VADELİ EYLEM PLANI MADDELERİ”

8-İzmir Büyükşehir Belediyesi ve ilgili kurumlar Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi’nin deşarj yerinin İç Körfez’e en az etkisi olacak şekilde Bilim Kurulu görüşleri doğrultusunda Büyükşehir Belediyesi ve Bakanlık koordinesiyle yeniden değerlendirilecek.

9-İç Körfez’e ulaşan derelerin rüsubat (tortu) ve sediment kontrolünün sağlanması amacıyla seki-eşik, tersip bendi ve bunun gibi sistemlerin değerlendirilerek uygun olanlar İzmir Büyükşehir Belediyesi ve DSİ Genel Müdürlüğü’nce hayata geçirilecek.

10-Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, “Denizlerde Bütünleşik Kirlilik İzleme Programı” kapsamında erken uyarı sistemlerinin Körfez için kullanılabilirliğini araştıracak.

11- Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve İzmir Büyükşehir Belediyesi, İzmir Körfezi’nde dip çamuru temizliği yapılması durumunda ortaya çıkarılacak tarama malzemesinin çevresel yönetiminin değerlendirilmesini belirleyecek.

12- Tarım ve Orman Bakanlığı, Körfez'de deniz suyunu filtreleyebilecek deniz canlılarına yönelik yeni düzenlemeler yapacak.

13- Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Körfez’in ekosisteminin daha iyi anlaşılmasına yönelik araştırma ve izleme çalışmalarını başlatacak.

14- Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Bilim Kurulu, kirlilikle biyolojik mücadelede dereler ve denizin oksijenini artırmak için dünyada kabul görmüş örneklerin uygulanabilirliğini değerlendirecek.

15- Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı koordinesinde kamu kurum ve kuruluşları üniversite ve STK’lar, İzmir Körfezi’nin korunması, su verimliliği, deniz çöpleri vb. konularda farkındalığın artırılması amacıyla sürekli eğitim programları yürütecek.

“BALIK ÖLÜMLERİYLE KÖRFEZ ALARM VERDİ”

Bakanlık, 22 Ağustos 2024’te İzmir Körfezi’nde meydana gelen toplu balık ölümleri, kirlilik ve kötü koku ile ilgili bölgede inceleme başlatmıştı. Deniz suyundan alınan numunelerin analizi sonucu balık ölümlerinin, sudaki sıcaklık artışı, kirlilik ve oksijen seviyesinin yetersizliğinden kaynaklandığı tespit edilmişti. Atık su kaynaklı amonyak miktarının olması gerekenden 50 kat daha fazla olduğu belirlenmişti. Körfez’de 6 miligram/litreye olması gereken oksijen seviyesinin ise 1,8; yer yer 0’a düştüğü tespit edilmişti. Yine 22-23 Ağustos 2024 tarihlerinde Çiğli Kentsel Atıksu Arıtma Tesisi ile Güneybatı Atıksu Arıtma Tesislerinde gerçekleştirilen denetimlerde “Çevre mevzuatında belirtilen standartların üzerinde” kirlilik taşıyan atık suyun İzmir Körfezi'ne deşarj ettikleri tespit edilmiş olup, İzmir Büyükşehir Belediyesi İZSU Genel Müdürlüğü'ne 1 milyon 858 bin 610 TL idari ceza uygulandı. Sorumlular hakkında suç duyurusunda bulunuldu.

BAKAN KURUM: İZMİR KÖRFEZİ KADERİNE TERK EDİLEMEZ

5 Eylül’de Körfez’de TÜBİTAK gemisiyle inceleme yapan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Körfez’in durumunu “can çekişiyor” sözleriyle anlatıp şöyle konuşmuştu: “Denizde oksijen kalmamıştır. Şu anda Körfezimizin bazı noktalarında yaşam kalmamıştır. Balıklarımız, oksijensiz kaldıkları için ölmüştür. Bugün derelerdeki su, ‘organik kirlilik’ açısından tarihin en kötü durumundadır. İzmir Körfezi’nin ekosistemi artık tamamen durma noktasına gelmiştir; Körfez ölmektedir. İzmir Körfezi, bugün yapıldığı gibi, kaderine terk edilemez.”