Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekili, Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu Üyesi Kani Beko, TBMM Genel Kurulunda emeklilerin ekonomik, demokratik ve sosyal hakları üzerine bir konuşma yaparak 14 milyon emeklinin yaşadığı sıkıntıyı tekrar gündeme getirdi; emeklilerin en azından temel ihtiyaçlarını karşılayacak bir maaşı hep birlikte Meclis’ten çıkarma çağrısı yaptı.

CHP İzmir Milletvekili Kani Beko, Meclis’teki konuşmasında şunları söyledi:

Bugün 14 milyon emeklinin ekonomik, demokratik, sosyal hakları Mecliste konuşulurken ülkemizde hem çalışanlar hem de emekliler, içinde yaşamış olduğumuz bu ağır ekonomik krizin de etkisiyle ekonomik ve sosyal haklardan maalesef yoksun olmuşlardır. Bugün 14 milyon emeklinin yaklaşık 8 milyonu yani yarısından fazlası emekli aylıklarıyla geçinemedikleri için çalışmak zorunda kalmışlardır.

Emeklilerin sadece yüzde 2'si veya yüzde 3'ü aldığı maaşla geçinebiliyorlar. Temel gıda maddelerini dahi alacak durumda maalesef değiller. Emekliler bayramda ve özel günlerde çocuklarının, torunlarının ziyaretlerine sevinemiyorlar çünkü emeklilerin, torunlarına bayram harçlığı verecek mecali kalmamış, maalesef emeklilerin yüzü gülmüyor. Emekli aylıklarındaki düşüş iki faktörden kaynaklanıyor. Birinci neden, emekli aylıklarının hesaplanmasında daha önce büyümenin yani refah payının katkısı yüzde 100 iken AKP döneminde bu oran maalesef yüzde 30'a düşmüştür. İkinci faktör ise emekli aylığı bağlanma oranlarındaki düşüştür. 5510 sayılı Yasa'yla bu oran maalesef yüzde 50'ye düşürülmüştür, emekli aylıklarının alt sınırı da bu süreçte düşürülmüştür.

EMEKLİ AYLIKLARI YÜZDE 50 ARTIRILMALI

2002 yılında en düşük memur emekli aylığı 376 lirayken asgari ücret ise 185 liraydı yani asgari ücretin yüzde 104 üstündeydi. Bugüne geldiğimizde ise en düşük memur emekli aylığı 8.600 lira, asgari ücret ise 8.500 lira yani asgari ücretin sadece yüzde 1 üzerindedir. Sonuç olarak, emekli aylığını belirleyen iki temel faktör küçüldüğü için yani refah payı ve bağlama oranlarındaki düşüş nedeniyle emekli aylıklarında maalesef çok ciddi düşüşler olmuştur. Yirmi yıl önce asgari ücretin 2 katını geçen en düşük kamu emekçisi maaşı, bugüne geldiğimizde maalesef asgari ücret seviyesine inmiştir. Emekliler uzun süredir sefalet ücretleriyle geçirmek zorunda bırakılmışlardır. Asgari ücretin de altından maaş alan, yaşam mücadelesi veren milyonlarca emekli yeniden çalışmak zorunda kalmıştır. Bu ay itibarıyla 5.500 liralık asgari ücret, 2023 yılı için yüzde 54,5 oranında artırılarak 8.500 liraya gelmiştir. Bu rakam bizce yeterli değil ancak emekli aylıkları da hiç değilse asgari ücret oranında yani yüzde 50 oranında artırılmalıdır. En düşük emekli maaşı insanca yaşanacak bir düzeye çıkarılmalıdır. Emekliler yani sırada ölüm aylığı alan hak sahipleri asgari ücretin altında kesinlikle maaş almamalıdır. En düşük emekli aylığı en az asgari ücret kadar olmalıdır.

Emeklilerimize adaletli bir intibak yasası bu Meclisten mutlaka çıkarılmalıdır. Türkiye'deki emeklilerin ekonomik, demokratik, siyasi ve sosyal haklarını korumak adına Avrupa'da olduğu gibi sendikalı olmaları gereklidir. Anayasa'nın 90'ıncı maddesine göre de bu emeklilerin anayasal hakkıdır. Emeklilere Şeker ve Kurban Bayramı'nda asgari ücret kadar ikramiye verilmelidir. Bildiğiniz üzere, son dönemlerde gerçek enflasyon ve TÜİK rakamları arasında çok büyük fark var. TÜİK'in inandırıcılığı artık kalmamıştır. Özgür Özel'in dediği gibi: "TÜİK maalesef Recep Tayyip Erdoğan'ı sevenler derneğine dönüşmüştür." O nedenle yüzde 100'leri geçen enflasyon oranları ortada dururken memura ve emekliye âdeta dalga geçer gibi "Yüzde 25 zam olmadı, yüzde 30 yapalım" diyerek kimseyi kandıramazsınız. Gelin memurun da işçinin de emeklinin de hak ettiği maaşı hep birlikte bu Genel Kuruldan geçirelim. Bu ülkenin doğusundan batısına, kuzeyinden güneyine bütün eserlerde emeği olan bu insanlardan sağlığını kaybettikten sonra siz neden sağlık katılım payı alıyorsunuz?

EMEKLİLERİMİZİN TEMEL İHTİYAÇLARINI GİDERECEK MAAŞ ÇIKARALIM

Emeklilere siz şimdi 5.500 lira veriyorsunuz emekli arkadaşlarımız bu almış olduğu maaşı ev sahibine verdikten sonra doğal gaz, elektrik, su, mutfak masrafları ve bununla beraber diğer zorunlu giderleri karşılayabilecek bir parası olmazsa peki 2023 yılında ne olacak? Emekliler için açlık ve sefalet yılı olacak. Pazar artıklarını gece karanlığında toplamaya maalesef devam edecekler. Gelin, hep birlikte, hep beraber bu Meclisten emeklilere insan olmaktan kaynaklanan temel ihtiyaçlarını giderebilecek bir maaş çıkaralım.

Sayın milletvekilleri, bu teklifle ayrıca özel sektör işyerlerine işçi başına aylık 400 TL verilmesi düzenlenmiştir. Biz işverenlere buradan katkı sunulmasın demiyoruz ama bu para İşsizlik Fonu'ndan değil, devlet bütçesinden verilsin diyorum.