Maedi-Visna koyunların virüs etkenli bir hastalığıdır. Hastalık ilk kez 1954 yılında İzlanda’da tanımlanmıştır. İzlanda dilinde maedi solunum güçlüğü, nefes darlığı anlamına geldiği için Maedi adı verilmiştir. Hastalığın diğer bir formu ise aşırı zayıflama, tükenme, kuruma anlamına gelen Visna’dır. Belirtilerden yola çıkarak İzlanda dilinde hastalığa Maedi Visna denilmiştir. Hastalığın etkeni Maedi Visna virüsü (MVV) olup, lentivirüs ailesindendir. Retrovirüslerden olan Lentivirüsler yavaş ilerleyen, kronik ve ölümcül hastalıklara yol açan bir virüs ailesidir. Keçilerin Caprine Arthiritis Encephalitis (CAE) hastalığı, insanlarda HIV virüsü olarak bilinen AIDS’e yol açan virüs hep bu ailedendir. Maedi Visna hastalığına değişik ülkelerde farklı isimler verilmiş olup, örneğin; ABD’de Ovine Progressive Pneumoni (OPP) denilmektedir.
Maedi Visna, ne yazık ki, ülkemizde de görülmektedir. Şanlıurfa, Afyonkarahisar, Hatay ve Kars illerinde görüldüğü bildirilmiştir. Yakın coğrafyamızda Kıbrıs’ta da görülmüştür. Dünya’da Avusturalya ve Yeni Zelanda dışındaki ülkelerde görülen bir hastalıktır.
Maedi Visna (MV) Pneumoni (zatürre) ve mastitis (meme yangısı) belirtileriyle ortaya çıkar. Virüsün etkilediği organlar akciğer, memeler, eklemler ve beyindir. Bazen sadece Maedi şeklinde yani zatürre (pneumoni) olarak ortaya çıkabilir.
Visna formunda ise merkezi sinir sistemi etkilenir. Koyunlar aşırı zayıflama ile adeta kuruma tarzında karşımıza çıkarlar. Menenjit (beyin zarı yangısı) ve encephalomyelitis (beyin yangısı) ile birlikte felçler gözlenir. MV hastalığında zatürrenin ve felçlerin yanısıra eklem yangıları (arthritis), bununla ilgili olarak da topallık görülebilir.
Hastalık sürüden sürüye veya sürü içerisinde hızla bulaşır. Klinik belirtilerle kesin teşhis konulamaz. Çünkü klinik belirtiler birçok hastalıkla karışır. Kesin teşhis laboratuvar tetkikleriyle konulabilir.
Visna formunda zayıflama çok belirgindir. Hatta hayvanlar yemlerini yedikleri haldeyken bile zayıflarlar.
2 yaşından büyük koyunlarda öksürük, aşırı zayıflama, meme yangıları, eklem yangıları gibi belirtiler biraraya geldiğinde MV hastalığından şüphe edilerek laboratuvar tahlili istenmelidir.
Maedi Visna hastalığının tedavisi yoktur.
Koruyucu hekimlik:
Hastalığın yurtdışında aşısı olduğu bilinmektedir. Ancak; aşının başarılı sonuçlar verdiği konusunda henüz şüpheli olduğu belirtilmektedir.
Koruyucu olarak seropozitif hayvanların saptanarak sürüden çıkarılması önerilmektedir. Çünkü hiçbir belirti göstermeyen ama virüsü taşıyıp yayan koyunlar olabileceği akılda tutulmalıdır.
Sürünün iyi beslenmesi, stresten uzak tutulması tavsiye edilmektedir.
Kuzulara ağız sütünün ve sütün pastörize edilerek verilmesi, hatta anne sütü verilmeyip mama ile beslenmeleri ya da seronegatif annelerin sütleriyle beslenmeleri önerilmektedir.
Tabii ki erken teşhisin önemi bu hastalık için de geçerlidir.