Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, ülkemizdeki satış noktalarında plastik poşetlerin ücretlendirilmesiyle ilgili yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 2019 yılından bu yana, uygulamayla ilgili istatistiki verilerin açıklanması için Çevre ve Şehircilik Bakanlığına yazılı bir soru önergesi verdi.

Milletvekili Gürer önergesinde şu sorulara cevap istedi:

“Marketlerde kullanılan poşet tüketimini azaltmayı hedefleyen uygulama beklenen sonuca ulaştı mı?

Bu konuda elde edilen veriler nasıl elde edilmiştir?

Mağaza ve marketler arasında poşet satış oranı düşük olanların sayısı kaçtır?

Marketlerde vatandaşların poşet satın alması devam ettiği aşikârdır. Düzenli poşet tüketimi devam etmesine rağmen poşet ücreti alınmasının nedeni nedir?

2019-2020-2021 yılları temel alınarak vatandaştan tahsil edilen toplam poşet bedeli ne kadardır?

Poşetlerin ücretli satılması sonucunda market ve mağazaların poşet masrafı vatandaştan mı temin edilmektedir?

Poşet ile ilgili düzenlemeden bugüne kadar olan süreçte, satıcı ve devlete ayrı ayrı sağlanan gelir toplamı ne kadardır?

Poşet üretimi yapan fabrikalar arasında talep daralması nedeni ile üretimi yavaşlatan, durduran ve kapanan fabrika var mıdır?

Poşet üretimi kapasitesi artan fabrika var mıdır?

Özellikle sera örtü altı üretimde ürün sonrası binlerce metre naylon atık toplanma yerine rüzgâr etkisi ile savrulup doğaya yayılmaktadır. Zengen bölgesinde bu konuda vatandaş meraların bu naylonların etkisi altında olduğunu ifade etmektedir. Bakanlığın bu konuda bir araştırması ve çalışması var mıdır?

Katı atık toplama amaçlı kurum ve kuruluşlarca yapılan toplama kapları için tüm bakanlıklarda yapılan gider toplamı ne kadardır?

Ücretli poşetlerin kalınlıklarının 40 mikron ve üzeri olması zorunluluğu bilinmektedir. Bakanlığınız tarafından bu konuda yapılan denetimler nelerdir ve ne sıklıkla yapılmaktadır?

2019 yılından itibaren poşet kalınlığı nedeni ile yapılan denetim sayısı kaçtır?

Bu denetimler sonucunda ceza alan firma sayısı kaçtır?”

CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in önergesini yanıtlayan Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, dünyada yıllık 335 milyon ton plastik poşet üretildiğini ve bugüne kadar üretildiği düşünülen 8 milyon ton plastik malzemenin en az yarısının atık halinde doğaya ve denizlere bırakıldığının gözlendiğini ifade etti.

Çevre kirliliğinin önlenmesi, kullanıcıların duyarlılığı için farkındalık oluşturulması ve kaynakların verimli yönetimi amacıyla, “Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar’ın” 01 Ocak 2019 tarihinden itibaren yürürlüğe konulduğunu hatırlatan Bakan Kurum, “2019 yılı öncesinde, Türkiye’de plastik poşet üretimi miktarının yıllık 35 milyar adet civarında olduğu ve yine Ülkemizde; bir kişinin, yılda ortalama 440 adet plastik poşet kullandığı bilinmektedir. 01 Ocak 2019 tarihi itibariyle, plastik poşetlerin ücretlendirilmesi (2019 ve 2020 yıllarında 25 kuruş/adet olan ücret 2021 yılı içinde değiştirilmeden uygulanmaya devam etmektedir.) uygulaması başlatılmış ve satış noktalarında plastik poşetler ücretli olarak temin edilmeye başlanmıştır” dedi.

Bakan Varank, 2019 ve 2020 yıllarında plastik poşet kullanımında yaklaşık yüzde 75’lik azalma gerçekleştiğini ileri sürerek bu azalma oranının sadece atık yönetimi açısından değerlendirildiğinde, 290 bin ton plastik atığın oluşumunun engellendiğini belirtti.

Bakan Kurum, bu sayede 2019 ve 2020 yılındaki plastik poşet kullanımındaki azalma oranları dikkate alınarak, Ülkemizde plastik poşet üretimi için gerekli plastik hammadde ithalinin de önlendiğini ve yaklaşık 2 milyar Türk Lirası tasarruf edildiğini, ayrıca yaklaşık 12 bin ton sera gazı salınımının engellendiğini belirtti.

Merkez ve taşra teşkilatında görevli denetim personelleri tarafından, plastik poşetlerde dahil olmak üzere; ani, birleşik ve şikâyetler üzerine denetimlerin planlı ve plansız olarak yapıldığını söyleyen Bakan Kurum, “ Bu kapsamda, 2019 yılından itibaren poşet konusunda Bakanlığımızca 8664 denetim gerçekleştirilmiş olup, mevzuata aykırı hareket edildiği tespit edilen toplam 162 adet işletmeye 658 bin 153,06 TL idari yaptırım uygulanmıştır” açıklamasında bulundu.

Önerge sahibi CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Marketlerde plastik poşet kullanımını azaltmak amacıyla poşet kullanımı ücrete tabi tutuldu. Marketlerde kullanılan poşet sayıları ise azalma yerine arttı. Çünkü ücretsiz poşet uygulamasında verilen poşetler daha büyüktü ve 40 mikronun üzerinde kalınlıktaydı. Poşetlerin ücretli olmasıyla ebatları küçülerek kalınlıkları 40 mikron ve altında üretilmeye başlandı. Vatandaş daha fazla poşet satın alarak kullanım miktarını arttırdı” diye konuştu.