Özellikle de okul sezonunun açılmasıyla birlikte oynanan oyunlar, kazalar, kavgalar veya spora bağlı yaralanmalar diş kırılmalarıyla sonuçlanabiliyor. Diş kırılmalarından en çok etkilenen bölgenin vurma ve çarpma sonucunda üst çene, ön dişler olduğunu ifade eden Diş Hekimi ve Protez Uzmanı Çağdaş Kışlaoğlu, diş travmalarıyla ilgili bilgiler verdi.

Diş kırılması durumunda ne yapılmalıdır?

Çocuklarda meydana gelen diş kazalarında ebeveynlerin soğukkanlılığını korumaları birinci kuraldır. Okul çağındaki çocuklarda darbenin şiddetine göre dişlerde meydana gelen hasar da farklı olabilir. Öncelikle kanama varsa kanamanın durdurulması için tampon yapılmalıdır. Travma sonrası dişlerde gevşeme, gömülme, sallanma, çatlama olabilir. Bazen de dişler köküyle birlikte tamamen yerinden çıkabilir. Köküyle yerinden fırlamış olan dişi kurtarma şansı daha fazladır. Özellikle çocuk kalıcı diş döneminde ise (6 yaş ve sonrası) dişlerde kırık varsa kırık parçayı bulmak tedavi sırasında önemli olacaktır. 
 
Eğer çocuğun dişi kökünden çıkmışsa doktor müdahalesinden önce dişi saklama yöntemi asla kuru bir peçete olmamalıdır. Bu durumda dişin ideal taşıma ortamı ağız içidir. Eğer dişler köküyle birlikte yerinden fırlamışsa yapılması gereken dişin kök yüzeyine dokunmadan dişi su ile yıkamaktır. Diş dezenfekte edildikten sonra yapılabiliyorsa yerine yerleştirilip çocuğa gazlı bez ısırtılarak vakit kaybetmeden diş hekimine başvurulmalıdır. Ancak bu yöntemde dişin yutulma riski olduğu için dişin su ya da süt içine konarak korunması tercih edilebilir.

Tedavi yöntemleri

Diş travmaları darbenin şiddetine göre farklılık gösterir. Bazı durumlarda hafif doku yaralanmaları ve kayıpları görülebileceği gibi diş kırıkları ve kökünden çıkmalar meydana gelebilir. Dolayısıyla yaşanan diş travmalarının şiddetine göre bir tedavi şekli belirlenir. Özellikle çocuğun ön dişlerinin kırılması çiğneme fonksiyonu, konuşma ve psikolojik gelişimi açısından önemlidir. Tedavinin maksimum oranda başarıya ulaşması için dişin en erken zaman diliminde diş hekimine ulaştırılması önemli bir etkendir. 

Kırık dişler eski haline dönebilir

Gelişen teknoloji sayesinde yeni yapıştırma teknikleri dişlerin eski görünümüne kavuşmasına yardımcı oluyor. Kırılan parça mevcutsa yapıştırma işlemi uygulanarak diş eski formuna kavuşturulabilir. Kırık parçanın olmaması durumunda estetik dolgu ile hasarlı bölgenin tedavisi yapılır. Tedaviyi takiben ilaç desteği verilmiş ise ilaçların düzenli kullanılması gereklidir. Bu tip travmalarda ilk etapta bakıldığında gözle görülen bir hasar olmayabilir. Çarpma ve darbe sonucu meydana gelen hasar aylar sonra eklemde yaralanmalar ve kırıklar şeklinde karşımıza çıkabilir. Bu gibi sonuçlarla karşılaşmamak için travma sonrası çocuğunuzu mutlaka bir diş hekime götürüp detaylı muayenesi yaptırılmalıdır.

Diş travmalarını önlemek için…

Yürümeyi yeni öğrenen küçük bir çocukta veya okul çağındaki afacanlarda sıklıkla karşılaşılan bir durum olan diş travmalarını önlemek amacıyla koruyucu önlemler almak mümkündür. Bunlar;

Eğer çocuk spor yapıyorsa ebeveynlerin bir diş koruyucu (mouthguard) edinmeleri önemlidir. 

Bisiklet, scooter gibi araçları kullanan çocukların mutlaka kask, dizlik ve dirsek koruyucusunu yanından ayırmamaları gerekir.

Yeni yürümeyi öğrenen çocukları olası kazalardan korumak için daha dikkatli olmalı, yastık ve minderlerden yararlanılmalıdır.

Aynı şekilde düşüp çarpmasına neden olacak eşyalar kaldırılmalı, sivri uçlu nesnelere yumuşak plaklar takılmalıdır.