İzmir'in Çeşme ilçesinde, 6. Ildır Kültür ve Sanat Festivali'nde, “İonia’nın gözde limanı Erythrai” başlıklı bir sunum gerçekleştiren Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi ve Erythrai Kazıları Başkanı Doç. Dr. Ayşe Gül Akalın Orbay, "Biz Erythrai'ı köylüyle birlikte yaşatmak istiyoruz. Bu bizim için çok önemli. Çünkü bütün bu yapıların özünde bir insan ruhu olması gerekiyor. Dolayısıyla bizim Yüksek Teknoloji Enstitüsü ile birlikte yürüttüğümüz projenin adı; 'Arkeolojik alanla birlikte yaşayan köy projesi'. Bizim amacımız, Ildır'dan insanları yok edip, ölü bir alan altında kazı yapmak değil. Çünkü burada doğal bir yaşanırlılık, doğal bir sürekliliği var. Dolayısıyla ilk etapta, bunu yaşatacak ruhu desteklemeye çalışıyoruz" diye açıkladı.

"Ildır'ı, tarihiyle ve arkeolojisiyle yaşatmak istiyoruz"
 

Doç. Dr. Orbay, Çeşme Belediyesi'nin sahip çıkmasıyla Ildır'da bu yıl altıncısı gerçekleştirilen Kültür ve Sanat Festivali'nin Ildır'da yaşayan kadınlara da katkı sağladığını belirtti. Bu katkılarından dolayı Çeşme Belediyesi'ne çok teşekkür ettiklerini belirten Orbay, "İlk şenlikleri başlatmamızdaki amacımız, kadınlarımızın yaşadıkları yöreye sahip çıkmalarıydı. Ildırlı kadınlar, seramik kursuyla başladılar, ardından tarım okulu doğru tarım yapmayı öğrendiler. Yetişmiş insan gücünü arttırmayı hedefliyoruz. Son yıllarda Ildır'da diziler de çevrilmeye başladı. Bu da Ildır'a olan ilgiyi ve halkın buranın değeri konusundaki bilincini arttırdı. Biz bunu destekleyip, Ildır'ı, tarihiyle ve arkeolojisiyle yaşatmak istiyoruz" diye konuştu.

"Köy içi, işyeri ve kısıtlı bir yaşam alanı olacak"
 

Kendilerine sürekli olarak, "Buranın kazısı ne zaman biter?" diye sorulduğunu ifade eden Erythrai Kazıları Başkanı Doç. Dr. Ayşe Gül Akalın Orbay, "Buranın kazısı bitmez. Kazı, nesiller boyu sürecek. İstimlak edilmemiş olan toprakları da düşünürsek, bizden sonra kim bilir kaç kişi kazıyı devam ettirecek? Kazılar için buranın halkının da razı olması gerekir. Halk, burada kazanç sağlayabilir ve yaşamını sürdürebilirse, burası yaşar. Ama sürdüremezse, burası için tüm emekler, çok zora girecek. Ayrıca şunu da belirtmek gerekir; Ildırlılar için yeni bir yerleşim yeri de açıldı. Dolayısıyla köy içi olduğu gibi kalacak. Halk burasını bir işyeri ve kısıtlı bir yaşam alanı olarak kullanacak. Ama esas yerleşim, Banyoz Tepe'deki yeni yerleşim alanında olacak. Bizim de istediğimiz, senelerdir buranın cefasını çekmiş olan halkın, ileride de sefasını sürmesi" diye açıkladı.

"Cennettepe'de Arkeoloji Parkı yapılacak"
 

Cennettepe'deki mozaiklerin de açılarak toparlandığını belirten Orbay, "Konservasyonları yapıldı. Müze yapılıncaya kadar üzeri kapatıldı. Cennettepe'de Arkeoloji Parkı gündeme geldiği zaman alan açılacak. Bu park ile ilgili birkaç proje üretilmiş durumda. Projenin hayata geçirilmesi için ilgili kurulda görüşmeler devam ediyor. Kurulda bir karar verilecek. Arkeoloji Parkı yapıldığı zaman tabi ki buradaki yaşam da olumlu etkilenecek" dedi.

"Surların önü Çeşme Belediyesi tarafından temizleniyor"
 

Erythrai kentini çevreleyen surların Çeşme Belediyesi tarafından temizlendiğine de dikkat çeken Kazı Başkanı Orbay, "Son iki yıldır İzmir Büyükşehir Belediyesi bize finansör oldu. Bu sayede kazının gidişi değişti. Büyükşehir Belediyesi, Çeşme'nin tarihi zenginliklerinin de açığa çıkarılmasını istiyor. Çeşme Belediye Başkanımıza da özellikle teşekkür etmek istiyorum. Çok ciddi lojistik destek veriyor. Çeşme Belediyesi tarafından Erythrai surlarının önündeki yüzyılların bitki örtüsü ve çevre siteler yapılırken dökülen molozlar, temizleniyor. Ama surların kendi yıkıntılarına dokunulmuyor. Bu surlar, şu anda doktora tezi olarak çalışılıyor. Surların röleveleri hazırlandıktan sonra önce konservasyonu, ve daha sonra belki restorasyonu söz konusu olabilir. Surların önü açıldıktan sonra, ön tarafına bir yürüyüş yolu yapılacak. Dolayısıyla tematik bu parkta, Erythrai'ın klasik dönemdeki görkemini, biraz da olsa ziyaretçilerimiz görebilecek" diye ifade etti.