“Tarihi Boyutuyla Vatandaşlık” konulu konferansa, öğrenciler yoğun ilgi gösterdi. Konferansta göç sorununa değinen Ortaylı, “Ülkesinden göçenler, gittikleri ülkelerde verilen işi yaparlar. Sınırların göçle çok fazla değişeceğini sanmıyorum. Göç sorunu göç edilen ülkenin sorunu değil, herkesin sorunu. Bütün dünya bunun üzerine düşünmeli. Sınırlara değil de ekolojik şartlara dikkat etmeniz gerekir” diye konuştu.

“Vatandaşlık adalete hizmettir”

Vatandaşlık kavramının tarihi boyutunu ele alan Prof. Dr. Ortaylı, “Vatandaşlık, bir komünü oluşturan insanlardır. Vatandaşlık, yani kimliğinizin belli olması, adalete hizmettir. Adaletin işleyebilmesi için insanların belirli bir sınırın içinde olması gerekir. İnsanlık tarihinde vatandaşlığın yeri şudur; bir komünün üyesi olmak mühim değildir ama üretimi kontrol eden, depolayan, bazı masrafları yapan, orduyu kuran ve idare eden bir merkezin üyesi olmak, şehirlisi olmak demektir. Vatandaş, doğuştan veya sonradan o ülkenin üyesi olma hakkını elde eden kişidir. Dünyada böyle bir statüye sahip olmayanlara ise ‘Haymatlos’ denir” ifadelerini kullandı.

“Kelime Türkçe değildir ama kavram Türkçedir”

Türkiye’deki vatandaşlık kavramından da bahseden Ortaylı, “Türkiye’de ‘cumhuriyet’ kelimesinin Arapça olduğunu söylüyorlar. Kelime Türkçe değildir ama kavram Türkçedir. Cumhuriyet, 19. yüzyıl Türk düşüncesi ürünüdür. Vatandaşlık da Türkiye’nin bir kavramıdır. Jön Türklerin tabiridir. Bir ara sade insan demekti. Vatandaş, cumhuriyet dediğimiz rejim ve devletin üyesidir. Her şey onun kararıyla ya da temsilci olarak seçtikleri insanların kararıyla olur ve o organlarda kurumları kontrol ederler. Modern cemiyette vatandaşlar, anayasal olarak teşekkül etmiş temsil organları dışında ikincil organları da temsil ederler” dedi.

‘Türkiye yakın gelecekte diasporası olan bir memleket olacak’

Türkiye’nin yurt dışında 5 milyona yakın vatandaşı olduğunu hatırlatan Ortaylı, şunları söyledi: “Yakın bir gelecekte Türkiye de dışarıda diasporası olan memleketlerden biri olacak. Bugün Türkiye’nin dünyada, 3 buçuk milyonu Almanya’da ve Avusturya’da olmak üzere 5 milyon kadar vatandaşı var. Türkiye’de vatandaşlık umumi bir imtiyazdır. Bu imtiyazın çok geniş bir şekilde çifte vatandaşlık şeklinde devam etmesi doğru değildir. Bunlara dikkat edilmesi gerekir.”