Parlamenter sistemden “Cumhurbaşkanlığı Sistemi”ne geçişi öngören anayasa değişikliği bugün Resmi Gazete’de yayınlandı. Buna göre, referandum 16 Nisan 2017’de gerçekleşecek.
Peki referandum süreci nasıl işleyecek?
1- REFERANDUM NE ZAMAN YAPILACAK?
Kanuna göre referandum, 18 maddelik anayasa değişikliğinin Resmi Gazete’de yayımını takip eden 60’ıncı günden sonraki ilk pazar günü yapılıyor. Bu durumda referandum tarihi de 16 Nisan olarak netleşmiş oldu. 3’üncü kez uzatılan OHAL, 19 Nisan’da biteceği için referandum OHAL sürecinde yapılacak.
2- REFERANDUM TAKVİMİ NE ZAMAN BAŞLAYACAK?
Anayasa değişikliği kanununun Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından, referandum sürecinin yönetim ve denetimi Yüksek Seçim Kurulu’nda (YSK) olacak. YSK Başkanı, kanunun Resmi Gazete’de yayımlanmasının ardından açıklama yapacak. Referandum takviminin 16 Şubat’ta başlaması öngörülüyor.
YSK, bu tarihte MERNİS’ten yurt içi ve dışı seçmen listelerini dökmeye başlayacak. Seçmen listeleri 16 Şubat’ta askıya çıkacak, 9 gün askıda kalacak. Bu sürede alınacak itirazlarla listeler son haline getirilecek.
3- CHP AYM’YE GİDECEK Mİ?
Kanunun, Resmi Gazete’de yayımlandığı tarih, Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) itiraz için 10 günlük sürenin de başladığı tarih olacak. Kanunun, Meclis’ten geçmesinin ardından AYM’ye iptal başvurusu yapacağını duyuran CHP, şimdi kararsız. Bunun ana nedenlerinden biri de OHAL Kararnamelerinin iptali için yapılan başvuruların geri çevrilmesi.
CHP Kemal Kılıçdaroğlu’nun son iki konuşmasında, “Bu AYM, asla topluma güven veremez. Hiçbirimizin haklarını güvence altına alamaz” yönündeki sözleri de “gitmeme” eğiliminin işaretleri olarak yorumlanıyor. Yine bu kararda “Hayır” platformlarının, “AYM iktidar lehinde karar alıyor. Bu başvuruyu reddetmesi de anayasa paketinin meşruiyeti için kullanılmasına yol açar” yaklaşımının etkisi var. CHP son kararı önümüzdeki günlerde toplanan MYK’da verecek.
4- MECLİS TATİL EDİLECEK Mİ?
Referandum süreci resmen başladı, ama Meclis Genel Kurulu çalışmaya devam edecek. Yasalara göre, referandum sürecinde Meclis’in tatilini öngören bir düzenleme de bulunmuyor. AK Parti’nin planı ise referandum çalışmalarına milletvekillerinin katılımı için Meclis’i Şubat ayı sonu, Mart ayı başı itibariyle tatil etmek. Ancak bu konuda da kesin karar verilmedi.
5- PARTİLERİN TAKVİMİ NASIL İŞLEYECEK?
Siyasi partiler önümüzdeki 10 gün, kampanya süreciyle ilgili strateji toplantıları yapmayı sürdürecek.
MHP Genel Merkezi yöneticileri, milletvekili grubu hafta sonu Konya’da toplanacak. Referandum sürecinde mitingler düzenleyeceğini açıklayan Bahçeli, yürüteceği kampanyanın stratejisini bu toplantıda belirleyecek.
MHP’nin “Hayır”cıları ise, 18 Şubat’ta Ankara’da yapacakları büyük buluşmaya hazırlanıyor.
HDP’de parti yöneticileri ve milletvekillerinin katıldığı halk toplantıları başladı. Hazırlanan kampanyanın gelecek hafta İstanbul’da açıklanması bekleniyor.
CHP kampanyası için hazırlıklar da son aşamaya geldi. Hayır Platformlarına da büyük destek vermesi beklenen CHP, kendi kampanyasını son 40 güne göre planlayacak.
AK Parti’nin referandum kampanyasının tanıtım toplantısı tarihi 25 Şubat olarak netleşti. Ankara Arena Spor Salonu’nda yapılacak toplantının ardından 81 il teşkilatıyla sahaya inilecek.
6- PROPAGANDA NASIL YAPILACAK?
Siyasi partilerin ve platformların kampanyalarının yanı sıra, kanuna göre TRT’de de propaganda yapılacak. Referandum tarihinden bir hafta önce Meclis’te grubu bulunan 4 siyasi parti ve Cumhurbaşkanına anayasa değişikliklerinin halka anlatılması için konuşma hakkı verilecek. Dilerse Cumhurbaşkanı da 20 dakika propaganda yapabilecek. Cumhurbaşkanı bu hakkı kullanırsa konuşmalarından birisi en sonuncu konuşma olacak.
7- YURTDIŞINDA OYLAMA NE ZAMAN BAŞLAYACAK?
Yurt içindeki seçmenler ilan edilen referandum tarihinde oy kullanmak için sandık başında olacak ama yurtdışında bu süreç erken başlayacak. Yabancı ülkelerdeki seçmenler, referandumdan 20 gün öncesinden başlayarak oylarını kullanabilecek.
8- OY PUSULALARI NASIL OLACAK?
Referandumda beyaz renk üzerinde “Evet”, kahverengi renk üzerinde “Hayır” ibareleri bulunan iki ayrı renkten oluşan birleşik oy pusulası kullanılacak. Referanduma katılanlar, üzerinde özel işaret bulunan mührü, birleşik oy pusulasında tercih ettiği kısmın üzerine basarak oyunu kullanacak.
9- OYLAMAYA KATILMAYANLARA CEZA VAR MI?
Kanun oy kullanmayanlara 12.5 lira ceza öngörüyor. Ancak bu miktar toplama maliyetinin altında olduğu için Maliye Bakanlığı tahsil etmiyor.
10- ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ SÜRECİ NE KADAR SÜRDÜ?
Anayasa değişikliği süreci MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin, Meclis grup toplantısındaki çağrısıyla başladı. İki parti arasında başlayan müzakere sonuçlandıktan sonra, üzerinde uzlaşılan teklifi AK Parti, 10 Aralık’ta Meclis Başkanlığı’na sundu. Teklif 20 Aralık’ta Anayasa Komisyonu’nda görüşülmeye başlandı. 10 gün süren görüşmelerde 21 maddelik teklif 18 maddeye düşürülerek, 30 Aralık’ta kabul edildi.
Meclis Genel Kurulu’ndaki görüşmeler 9 Ocak günü başladı, iki tur halinde, 12 gün süren görüşmelerin ardından 21 Ocak’ta, 339 oyla kabul edildi. Meclis’te 12 gün bekletilen kanun, 2 Şubat’ta Cumhurbaşkanlığına sunuldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan 8 gün sonra, 10 Şubat’ta referanduma sunulması için yayımlanmak üzere Resmi Gazete’ye göndererek referandum sürecini başlattı. Teklifin Meclis’e sunulmasından Resmi Gazete’ye gönderildiği güne kadar geçen süre ise 62 gün oldu.
Referandum