Türkiye ve Sudan hükümeti arasında yapılan anlaşma gereği Sudan’da 12 bin 500 hektarlık alanda çiftlik kurulacak, Türk girişimciler de bu alanda tarımsal üretim yapacaktı. Bu amaçla kurulan Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık A.Ş. isimli şirket 4 yıldan beri faaliyette olmasına rağmen Sudan’dan bir karış toprak bile alamadı. Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık A.Ş’nin bilanço ve hesapları TBMM KİT Üst Komisyonu toplantısında görüşüldü. Görüşmelerde Sudan hükümetinin taahhüt ettiği araziyi Türkiye’ye vermediği için üretime geçilemediği vurgulandı. Komisyonda söz alan CHP İzmir Milletvekili ve KİT Komisyonu CHP grubu sözcüsü Atila Sertel, “Türk-Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Anonim Şirketi, 5 Eylül 2018'de faaliyete başlamış. Ama dört senedir de hiçbir faaliyeti yok. ‘Arazi versin bize Sudan.’ dedik, arazi de yok. Söz verilen arazi verilmemiş başka bir arazi gösterilmiş ama o arazi de tarıma elverişli değil. Dolayısıyla ortada 4 senedir yürürlüğe giremeyen ölü doğmuş bir anlaşma var” dedi.
“BU PROJENİN KİME HAYRI DOKUNUR?”
Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı İbrahim Yumaklı ve Türk-Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Anonim Şirketi Genel Müdür Vekili Hasan Gezginç’e yönelik sorular yönelten CHP İzmir Milletvekili Atila Sertel, “Bu proje için Türkiye Cumhuriyeti toplamda ne kadar harcama yaptı? Acaba bu Sudan'a yapacağımız harcamayı Türkiye'deki tarımsal desteğe harcasaydık daha mı doğru olurdu? Yani bu Sudan'a kim dedi ‘Gidin, arazi tutun.’ diye? Ben gerçekten akıl sır erdiremiyorum, nasıl olur? Siyasal istikrarın olmadığı ve iç çatışmaların sürdüğü bir ülkede, hükûmetlerin kurulamadığı bir ülkede kiminle ne anlaşma yapıyorsunuz? Biriyle yaptığınız anlaşmayı öbürü rahatlıkla bozabilir, kabul etmeyebilir; istikrar olmayan bir ülke.
Taahhüt ettiği araziyi vermediği takdirde siz ne yaptınız ya da ne yapmayı düşünüyorsunuz? Yani diyorsunuz ki: ‘Biz Sudan'dan araziyi istedik, bize verecekler inşallah.’ İnşallah, maşallah, devam ediyoruz yani böyle bu. Anlaşmanın tek taraflı feshi sizce mümkün mü? Yani anlaşma bizim tarafımızdan ya da Sudan tarafından bozulursa bunun tazminat hükümleri var mı? Böyle bir durumda biz mi zarara gireceğiz; onlar mı bize tazminat ödeyecek, biz mi tazminat ödeyeceğiz? Buna ilişkin bu sözleşmenin ana maddelerini açıklamanız lazım bize. Bu Hükûmet, yeni kurulan Sudan Hükûmeti bu araziyi şimdi verse dahi burada üretime ne kadar sürede geçersiniz ve ne ekersiniz, ne biçersiniz? Orada ekilen biçilenin Türkiye'ye ne hayrı dokunur?” dedi.
“YÖNETİM KURULU MAAŞ ALMAYACAK”
Sertel, şirketin yaptığı hiçbir iş olmamasına rağmen yönetim kurulu üyelerinin 4 yıldır maaş almasını da eleştirirken, daha sonra söz alan Türk-Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Anonim Şirketi Genel Müdür Vekili Hasan Gezginç yönetim kurulu üyelerinin bundan sonraki süreçte maaş almayacaklarını açıkladı. Türkiye’nin bu anlaşma için şimdiye kadar para harcamadığını öne süren Gezginç, şunları söyledi:
“Bu söylenenlerin tamamı çerçevesinde, bu şirket kapsamında şu ana kadar ülkemiz dışına harcanmış tek bir kuruş yoktur. İkinci olarak da bilinmesini istediğim bir konu şahsım adına, şirketim adına: Bakanlığınızda yeni bir değişim söz konusu, Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Anonim Şirketi adına bu dönemde Tarım Bakanlığı adına yönetimde yer alan arkadaşlarımızın hiçbiri herhangi bir huzur hakkı, herhangi bir isim adı altında para talep etmeyeceklerdir ve almayacaklardır.”