Bademcikler (tonsil) boğazın iki kenarında bulunan yumuşak dokulara verilen addır. Lenfatik sistemin bir parçası olan bademcikler, lenfosit üretiminden sorumludur. Bademcikler aynı zamanda ağız yoluyla vücuda giren virüs ve bakterilerin o noktada tutulmasını ve vücut içerisinde ilerlememesini sağlar. Bademciklerin görevi bu yolla gelen enfeksiyonlarla savaşmaktır.
BADEMCİK ŞİŞMESİ NEDİR?
Bademcik şişmesi bir hastalık değil, bir semptomdur ve genellikle enfeksiyon sonucunda görülür. Bu enfeksiyonlar virüs ya da bakteri kaynaklı olabilir. Boğaz enfeksiyonlarının ortalama yüzde 70’i virüs kaynaklıdır. Bademcik şişmesi aslında tonsilit denen bademcik iltihabının sebep olduğu durumlardan biridir. Bademcik şişmesinde bademcik denen dokuların kızarıp şişmesi, bazı durumlarda sarı-beyaz bir iltihapla kaplanması söz konusu olabilir. Bu belirtilere boyun bölgesinde ağrı ve şişlik de eşlik edebilir.
Bademcik bir enfeksiyon sebebiyle şişmemişse ancak yine de normalden büyükse, tıkanmaya bağlı uyku apnesi, horlama, ağız kokusu, yorgunluk, sinirlilik hâli, depresyon gibi rahatsızlıklara yol açabilir.
BADEMCİK ŞİŞMESİNİN SEBEPLERİ NELERDİR?
Bademcik iltihabı adenovirüsler, influenza, parainfluenza (çocuklarda), enterovirüs, Epstein-Barr virüsü (mono) ya da Herpes ailesi virüsleri gibi sık karşılaşılan virüslerin vücuda girmesi sonucu oluşabilir.
Bademcik iltihabı vakalarının %15-30’unu oluşturan bakteriyel enfeksiyonlarda en sık karşılaşılan enfeksiyon ise streptokok enfeksiyonudur.
Çocuklukta daha sık karşılaşılan bu enfeksiyonlar genellikle iz bırakmadan ve hafif biçimde atlatılırken ilerleyen yaşlarda yaşanan bademcik iltihaplanmalarının daha ağır seyrettiği söylenebilir.
Bazı durumlarda alerjiler de bademciklerde şişmeye sebep olabilir.
BADEMCİK İLTİHABI TÜRLERİ NELERDİR?
Bademcik iltihapları akut, tekrarlayan ve kronik olabilir. Akut vakalar en sık görülen bademcik iltihabı türüdür. Viral ya da bakteriyel enfeksiyon sonrası belirtilerin aniden ortaya çıkması ve 3-4 gün içinde kendiliğinden kaybolması akut vakaların ortak özellikleri arasındadır. Tekrarlayan bademcik iltihabı genellikle çocuklarda görülür ve senede beş defadan fazla olması durumunda tekrarlayan bademcik iltihabı tanısı konabilir. Sık tekrarlayan vakalar iyi tedavi edilmezse çocuklarda gelişme geriliği ve sonrasında kalıcı hastalıklara neden olabilir. Kronik bademcik iltihabı ise uzun süre iyileşmeyen vakaların görüldüğü bademcik iltihabı türüdür.
BADEMCİK İLTİHABI BELİRTİLERİ NELERDİR?
Bademcik iltihabı belirtileri soğuk algınlığı belirtileri ile benzerlik göstermekte, daha ciddi vakalarda ise boğaz bölgesinde şişkinlik, kilo kaybı, öksürük, bademciklerde sarı-beyaz iltihaplı kesecikler ve yüksek ateş gibi belirtiler, bunlara eşlik etmektedir. En sık karşılaşılan belirtiler aşağıda sıralanmıştır:
- Boğaz ağrısı
- Yutma güçlüğü
- Bademciklerin kızarıp şişmesi
- Baş ağrısı
- Kulak ağrısı
- Ağız kokusu
- Ses kısıklığı
- Yorgunluk ve halsizlik
- Ateş, üşüme ve titreme
- Boynun iki yanındaki lenf bezlerinde şişlik
Bademcik şişkinliği bademciklerin sadece tek tarafında varsa ve hastada yukarıda sayılan belirtilerin herhangi birisi gözlemlenmemiş olsa bile doktora başvurmakta fayda vardır.
Küçük çocuklarda ise yukarıdaki belirtilere ek olarak
- mide bulantısı,
- kusma,
- karın ağrısı,
- iştahsızlık gibi belirtiler de görülebilir.