Bakan Albayrak, 2021-2023 dönemi için enflasyon, istihdam, büyüme, ihracat, cari denge gibi temel makro göstergelere ilişkin hedefleri belirleyen Yeni Ekonomi Programı'nı açıkladı. Hedefler öncesi, sunumunda ekonomik görünüm ile ilgili bilgi veren Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Kovid-19 sürecinde destek paketlerinin toplam büyüklüğünün 494 milyar lirayla milli gelirin yüzde 10'una ulaştığını açıkladı. Albayrak, "Bu sene Yeni Ekonomi Programı'nın temasını 'Yeni Dengelenme, Yeni Normal ve Yeni Ekonomi' olarak belirledik" şeklinde konuşurken 2020 için büyüme hedefi yüzde 0.3, 2021'de yüzde 5.8, 2022 ve 2023'te ise yüzde 5 olarak duyurdu. 2020 TÜFE beklentisi yüzde 10.5, program sonunda 2023 tarihinde işsizlik beklentisi yüzde 10.9 oldu. İşte Albayrak'ın 'yeni dengelenme, yeni normal, yeni ekonomi' temasıyla açıkladığı, büyüme, işsizlik ve enflasyondaki yeni yol haritası...
Bakan Albayrak'ın açıklamalarından satır başları;
TÜRKİYE MUAZZAM BİR BAŞARI ELDE ETTİ
Yüzde 25'lere kadar yükselen tüketici enflasyonunu yüzde 10-11'lere düşürdük. 2019'un son çeyreği itibariyle yüzde 6.4'lük büyüme yakaladık. Tüm dünyada pandemi nedeniyle ekonomik faaliyet çok sert bir şekilde yavaşladı. İşsizlik büyük oranda arttı. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin para değeri değer kaybetti. Yurtdışı kaynaklı finansal ve makro ekonomik dengesizliklerle yoğun bir şekilde mücadele ediyordu ülkemiz. Dengelenme süreci olarak ilk yılını ilan etmiştik. Kararlı politikalarla Türkiye muazzam bir başarı elde etti. Kovid-19'la mücadelemizi 3 temel hedef üzerine inşa ettik. Birincisi iş gücü piyasasını ayakta tutmak, ikincisi hane halkına gerekli likitideyi sağlamak, üçüncüsü temel sektörlerin faaliyetlerini sürdürmesini garanti altına alarak tedarik zincirlerini ayakta tutmak.
YENİ PROGRAM YENİ NORMALE YÖNELİK OLACAK
Dengelenme sürecinin sonuna yaklaşırken pandemi sonrası dünya yeni bir sınamayla karşı karşıya kaldı. Kimi ülkeler ekonomilerini ve sınırlarını tamamen kapattılar. İşsizlik arttı. Belirsizlik ortamında Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin para birimi tüm dünyada değer kaybetti. Enflasyon oranımızdaki trend yerini yatay bir seyre bıraktı. Altın ithalatındaki hızlı artış ve turizmdeki düşüş nedeniyle cari işlemlerde geçici de olsa bozulma ortaya çıktı. Bu program salgın sonrası yeni normale nasıl uyum sağlayacağımızı ortaya koyacak.
DESTEK PAKETLERİNİN TOPLAMI 494 MİLYAR TL'YE ULAŞTI
Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de parasal genişleme adımları atıldı. Kovid-19 sürecinde destek paketlerimizin toplam büyüklüğü 494 milyar lirayla milli gelirimizin yüzde 10'una ulaştık. 6.2 milyon aileye 1000 TL ödeme yaptık. Emekli aylığını en az 1.500 TL'ye yükselttik. Kısa çalışma ödeneği kapsamı genişledi ve süre uzadı. 40 milyar tutarında SGK ve Bağ-Kur primini ve 29.4 milyar lira vergi ödemesini öteledik. Kredi garanti fonunun limitini artırarak teminat sıkıntısı yaşayan işletmelerin finansmana erişimini sağladık. 267.4 milyar tutarında kredi finansman imkanı sağladık. Yaklaşık 9 milyon vatandaşımıza 47.5 milyar lira bireysel ihtiyaç desteği verdik. 787 bin esnafa 29.9 milyar lira esnaf desteği verdik.
BİRÇOK ÜLKEDEN POZİTİF AYRIŞTIK
Bu yılın temmuz ayında hızlı bir normalleşme sürecine girdik. Türkiye olarak birçok gelişen ülkeden pozitif ayrıştık. Tüm göstergeler 'V' tipi toparlanmaya işaret ediyor. Turizm ve hizmetlerde toparlanma istenen düzeyde değil.
"TEMAMIZ YENİ DENGELENME, YENİ NORMAL, YENİ EKONOMİ"
Temamız yeni dengelenme, yeni normal, yeni ekonomi. Salgın sürecinde alınan finansal tedbirler kademeli olarak kaldırılacak. Normalleşme adımları önümüzdeki haftalarda da devam edecek. Stratejik reformları hayata geçirmeye devam edeceğiz.
Enflasyon ve cari dengedeki kırılganlıkları azaltacak rekabet, teknoloji ve verimlilik odaklı reformlara öncelik vereceğiz.
2020 yılına güçlü büyüme performansıyla başlamıştık. Büyüme hedeflerine ulaşmak için ihracat, katma değerli üretim ve istihdama yoğunlaşacağız. Yılın tamamında büyümenin pozitif olmasını ve yüzde 0,3 oranında gerçekleşmesini öngörüyoruz.
İşsizlik oranının, kademeli azalarak 2023'te yüzde 10,9 seviyesinde gerçekleşmesini bekliyoruz.
"GIDA FİYATLARINDA İSTİKRAR SAĞLANACAK"
Enflasyon alanında sözleşmeli tarım ve girdi finansmanı ile gıda fiyatlarında istikrar sağlanacak.
Kur geçişkenliğini azaltacak tedbirler kapsamında yerlileştirme programları, TL bazlı alım garantili kontratlar artırılarak devam edecek.
Altın talebi ve turizm gelir kaybı olmasaydı bu yılı cari fazla vererek bitirecektik.
"UYGUN ENERJİ FİYATLARI CARİ DENGEYE KATKI SAĞLAYACAK"
Yenilenecek doğalgaz kontratları ve Karadeniz'deki doğalgaz keşfinin etkisiyle oluşacak uygun enerji ithalat fiyatları cari dengeye katkı sağlayacak.
Program dönemi boyunca bütçe açığının GSYH'ye oranının kademeli gerilemesini ve dönem sonunda yüzde 3,5 olmasını bekliyoruz.
YEP döneminde kamu yatırımlarını sağlık, demiryolu yatırımı, sulama projeleri, eğitim alanına yoğunlaştıracağız.
Finansal istikrar için TL bazlı finansal ürünler teşviki, dolarizasyonun azaltılması öncelikli hedeflerden olacak.
İŞTE YENİ YOL HARİTASI
BÜYÜME
2020 büyüme tahmini yüzde 0,3 (Önceki yüzde 5)
2021 büyüme tahmini yüzde 5,8
2022 büyüme tahmini yüzde 5
2023 büyüme tahmini yüzde 5
İŞSİZLİK
2020 işsizlik tahmini yüzde 13.8
2021 tahmini yüzde 12,9
2022 tahmini yüzde 11,8
2023 tahmini yüzde 10,9
ENFLASYON
2020 sonu TÜFE tahmini yüzde 10,5 (Önceki yüzde 8,5)
2021 tahmini yüzde 8
2022 tahmini yüzde 6
2023 tahmini yüzde 4,9
CARİ DENGE
2020 cari denge/GSYH tahmini yüzde -3,5 (Önceki yüzde -1,2)
2021 tahmini yüzde -1,9 (Önceki yüzde 0,8)
2022 tahmini yüzde -0,7 (Önceki yüzde 0)
2023 tahmini yüzde 0,1
BÜTÇE DENGESİ
2020 bütçe dengesi/GSYH tahmini yüzde -4,9 (Önceki yüzde -2,9)
2021 tahmini yüzde -4,3 (Önceki yüzde -2,9)
2022 tahmini yüzde -3,9 (Önceki yüzde -2,6)
2023 tahmini yüzde -3,5
GSYH BÜYÜKLÜĞÜ
2020 tahmini 702 milyar dolar
2021 tahmini 735 miyar dolar
2022 tahmini 801 milyar dolar
2023 tahmini 875 milyar dolar
AYRINTILAR GELİYOR...
YEP ÖNCESİ ÖNEMLİ MESAJ!
Yeni Ekonomi Programı 2021-2023 Tanıtım Toplantısı'ndan önce sosyal medya hesabı Twitter'dan açıklamalarda bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak, "'“Türkiye’de Değişim Başlıyor” temasıyla tanımladığımız Yeni Ekonomi Programı’nın ikinci yılını tamamladık. Küresel salgın başta olmak üzere birçok krizden alnımızın akı ile çıkarak 2019 ve 2020 yıllarında hayata geçen projelerimizle Türkiye'nin milli ekonomi temellerini atıyoruz' dedi.