Kişi ve kurumların yaşadığı amaç ve çıkar uyuşmazlıklarında ortaya çıkan çatışmaların temelinde yatan faktörlerden biri de “iletişim yanlışları ve engelleri” dir. Bunlar, bir mesajın verilmesini ve anlaşılmasını olumsuz yönde etkileyen bütün etmenlerdir. İletişim engeli kaynaklı çatışma ile başa çıkabilmek için ise, öncelikle engelin varlığını kabul etmek, iletişim kopukluğu ve yanlışlarını ortadan kaldırarak anlaşma ve uzlaşma zemini yaratmak gerekir.
İletişim engelleri; gürültü, kalabalık gibi fiziksel kökenli etmenler olabileceği gibi, iletişimde bulunan kişilerin algılama farklılıklarından kaynaklanan etmenler de olabilir. Bazen tepki verme biçimimiz dahi, önemli bir iletişim engeli oluşturabilir. Sözel olarak verilen tepkilerin yanı sıra, beden diliyle vermiş olduğumuz tepkiler de anlaşma zeminin oluşmasını engeller.
Sözel tepki aracılığıyla oluşan iletişim engel ve yanlışlarını 12 maddede toparlayabiliriz. Bunlar, her koşulda engelleyici olmamakla birlikte çatışmaya zemin hazırlayabilecek potansiyelde oldukları için gözden geçirmemizde fayda var.
İletişim yanlış ve engelleri
Karşıdaki kişinin sorununa bir ya da birkaç çözüm önermek
Emir vermek ve yönlendirmek: Şikayet etme, istediğim değişikliği yap lütfen!
Uyarmak, gözdağı vermek: Eğer yükselmek istiyorsan hareketlerine dikkat etmelisin…
Ahlak dersi vermek: Davranışlarını beğenmiyorum, hiç hoş değil…
Öğüt vermek, çözüm ya da öneri getirmek: Alt tarafı bir rapor yazacaksın, onu da dünyanın en önemli işi gibi görüyorsun!
Öğretmek, nutuk çekmek, mantıklı düşünceler üretmek: Raporun kontrollerini en iyi şekilde yaptığını düşünüyorum…
Karşıdaki kişiyi yargılamak, değerlendirmek, bastırmak
Yargılamak eleştirmek, suçlamak: Tavırlarının başarının önünde bir engel olduğunu düşünüyorum. Doğrusu bunu değiştirmen gerekli…
Ad takmak, alay etmek: Bu konuda daha olgun davranmanı beklerdim, çocuk gibi alıngansın.
Yorumlamak, analiz etmek: Bana kalırsa sen bu konuda daha yeteneklisin, fakat potansiyelini kullanmaktan kaçıyorsun…
Karşıdaki kişinin kendisini iyi hissetmesini sağlamak, hatta sorunu yadsımak
Övmek, aynı düşüncede olmak, olumlu değerlendirmeler yapmak: Gerçekten çok yeteneklisin. Bu işin altından kalkacağına eminim.
Güven vermek, desteklemek, avutmak: Bir tek sen böyle hissetmiyorsun. İşe başladığında büyüttüğünü göreceksin, zamanla bunlar da geçer…
Karşıdaki kişiyi sınamak ve sorguya çekmek için soru sormak
Sınamak, sorguya çekmek, çapraz sorgulamak: Neden bu kadar geç kaldın, telefonda Ahmet’ le ne konuştun, sana neler söyledi, Alilerde neler yediniz?
Karşıdaki kişiyle ilgilenmemek, dinlememek ya da onun dikkatini başka yöne çekmek
Sözünden dönmek, oyalamak, alay etmek, şakaya boğmak, konuyu saptırmak: Bu sabah yatağın tersinden kalkmış olabilirsin, her şeyi yanlış anlıyorsun, hem sen bunu geç şimdi, geçtiğimiz gün çıkan haberi okudun mu?
Bu maddelerde sıralanan iletişim yanlışlarına dikkat ettiğimizde, iletişim kaynaklı çatışmanın ortaya çıkma sebeplerini bir ölçüde ortadan kaldırmış olabiliriz.
Hayatın her alanında ve her ilişkide, kendimizi doğru ifade etmek ve doğru anlaşılmak dileğiyle…