Önerge sahibi Gürer ise bu ürünlere her yıl taban fiyat açıklayan TMO’ya ürün arzı yapılmamış olmasının düşündürücü, bir o kadar da araştırılması gereken bir konu olduğunu belirtti.
TMO, NE KADAR HUBUBAT VE BAKLAGİL ALDI?
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, hububat ve bakliyat üretiminde yaşanan bitkisel üretim açığı ve Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) belirlediği taban fiyatlarla satın aldığı ürün miktarının açıklanması için Tarım ve Orman Bakanlığına yazılı soru önergesi verdi.
Gürer, önergesinde şu sorulara yanıt istedi:
“2020 ve 2021 yıllarında kuru fasulye, nohut, mercimek (yeşil) üretim öngörü miktarı nedir? Ne kadar üretim sağlanmıştır?Nohut alımı ne kadardır? TMO’nun stoklarında ne kadar arpa, buğday, fasulye ve nohut bulunmaktadır?
2020 ve 2021 yıllarında TMO ne kadar mercimek alımı yapmıştır?
TMO’nun 2021 yılı toplam buğday, arpa, fasulye, nohut ve mercimek ithalat miktarı nedir? Ülkemize maliyeti ne kadar olmuştur?”
TMO’YA NOHUT VE MERCİMEK ARZI OLMADI
Bakan Pakdemirli, “ 2021 yılında TMO’ya nohut, 2020 ve 2021 yıllarında da TMO’ya kırmızı ve yeşil mercimek arzı olmamıştır” açıklamasında bulundu. Önerge sahibi CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer ise hububat ve baklagilde taban fiyat açıklayan TMO’ya taban fiyat açıkladığı bazı ürünlerle ilgili arz olmamasının maliyetin altında taban fiyat verilmesinin neden olduğunu söyledi.
TÜİK’İN BİTKİSEL ÜRETİM VERİLERİ
TÜİK’in 2021 yıllarına ait verilerinden yararlanarak bir değerlendirme yapan CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “TÜİK geçen yıl yaptığı 1. Bitkisel üretim tahmininde nohut üretiminin yüzde 12,7 azalarak 550 bin ton olacağını, kırmızı mercimek üretiminin de yüzde 6,6 azalarak 350 bin ton olacağını öngörmüş; aynı yılın ikinci bitkisel üretim tahmininde ise nohut üretiminin yüzde 24,6 azalarak 475 bin tona, kırmızı mercimek üretiminin yüzde 30 azalarak 230 bin tona gerileceği tahmin edilmiştir” hatırlatmasında bulundu.
TMO’NUN BELİRLEDİĞİ TABAN FİYATLAR
TMO’nun kırmızı mercimek için ton başına 5 bin lira, yeşil mercimek için 4 bin 150 lira ve 1. Sınıf nohut için 4 bin 50 lira taban fiyat verdiğini hatırlatan CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “ TBMM’de Tarım ve Orman Bakanı Pakdemirli “ Bakın,nohutta maliyet 5.19 satış 6,Mercimeğin maliyeti 6.23 satış 7.80 ,Ayçicek maliyeti 3 lira satış 5 lira açıklaması yapmıştı.Bakan verdiği maliyet rakamları Bakanlığın açıkladığı taban fiyatın üzerinde idi.Çiftçimize taban fiyat maliyetin altında verildiğini bakan Meclis kürsünde verdiği rakamlarla açığa çıktı.Bu nedenle çiftçi ürününü serbest piyasa da değerlendirdi.Ancak TMO açıkladığı taban fiyat tüccarın çiftçi ürününü daha baskılıyarak fiyat oluşturmasına neden oldu” dedi.
ÇELİŞKİLİ RAKAMLAR
TÜİK’in öngördüğü bitkisel üretim rakamları, Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine dayandığı belirten CHP’li vekil Ömer Fethi Gürer, “TÜİK’in aynı yıl için öngördüğü 2 ayrı bitkisel üretim tahmininde önemli ve ciddi fark var. Tarım ve Orman Bakanlığı belirlediği taban fiyatta maliyetinin altında. Böyle kara düzen bir sistemde çiftçi alınterinin karşılığını ne yazık ki alamıyor” diye konuştu
TABAN FİYATLA BORSA FİYATLARI ARASINDA 2-3 KAT FARK VAR
Nohut ve mercimekte 2 Şubat 2022 tarihli borsa fiyatlarıyla ilgili değerlendirmede bulunan Gürer, “ Farklı borsalarda fiyatlar değişse de nohutun tonu 12 bin 500 lira, kırmızı natural mercimek 14 bin 500 lira, kırmızı iç mercimek 19 bin 750 lira ve yeşil merciğin ton fiyatı 18 bin lira işlem görüyor.Bu fiyatlar akaryakıt zammı dikkate alındığında sevk yerine ulaştığında birde nakliye fiyatı binecek. Ambalaj fiyatları artmış ve sair giderlerle rafa yolculuk ürün için artarak devam edecek.TMO’nun nohut ve mercimek için geçtiğimiz dönem ürün için açıkladığı taban fiyatla bugün borsalardaki satış fiyatları ile dahi arasında 2-3 kat fark var.Tüketiciye de ulaşıncaya kadar her aşamada artan giderler ve kar marjı ile tüketici pahalı ürünle karşılaşmaktadır.”diye konuştu.
İTHAL MERCİMEK ve NOHUTTA PAHALI
CHP Niğde Milletvekili. Ömer Fethi Gürer ithal ürününde fiyat artışını durduramadığını belirti.Kendi kendimize yeter duruma ermeliyiz diyen Gürer”üretildiği yer,ürün içeriği, elektrik,akaryakıt ve ambalaj başta olmak üzere artan giderler ile Market rafına ulaşan ürünlerde farklı fiyatlar ile tüketiciye satılmaktadır. İthal ürün fiyatları da yüksek olması piyasa da fiyat artışını tetiklemektedir.Anavatanı anadolu olan mercimek tohumunu Kanada’ya verdik.En çok mercimek ithal ettiğimiz ülke Kanada oldu.Kanada kırmızı mercimeğin bir kilosu en düşük fiyat 19 lira,Yeşil mercimek 24 lira satılırken menşei ne göre mercimek fiyatı farklı marketlerde kilosu 33 liraya kadar rafta fiyatı çıkmaktadır.
Vatandaş en düşük fiyat nerede diye market market gezmek zorunda kalmaktadır. Meksika nohutu 25 liradan kilosu satılırken menşei ne göre nohut fiyatı da rafta kilosu 20 lira ile 30 lira arasında değişmektedir .Fakir fukara mercimek çorbası ağız tadı ile içemez olmuştur.Kışın dar gelirlinin evinde pişen nohutta gıda arasına girmiştir.İki yıl önce stoklarda kalan ve 4 liraya kilosu alıcı bulamayan nohutun bugünkü fiyatı ile yanına dahi varılmıyor” diye konuştu.
TMO, YERLİ ÇİFTÇİYİ DÜŞÜNMÜYOR
CHP’li vekil Ömer Fethi Gürer, “ Tarım ve Orman Bakanlığı Çiftçiyi mutlu edecek ve kamuya ürün verecek taban fiyatlar açıklamadığı için çiftçi ürününü TMO vermiyor.Piyasa dengeleme görevi olan TMO da çözümü ithal üründe arıyor.İthal ürün yurt içi fiyattan daha pahalı olunca çiftçiden tüccara geçen ürün fiyatları katlıyor.Bu düzende olan üretici ile tüketiciye oluyor.AKP iktidarı ithalatçı tarım politikası yerli üreticiyi de ürünü de vuruyor.Kuraklık öngörüsü Dâhi yapamayan, verileri altı ayda değişen,yeterli taban fiyat yerine maliyet altında taban fiyatla alıma giren Bakanlık sorunları çözen değil ağırlaştıran yaklaşımını sürdürüyor” dedi.