Hüküm giyen mahkumların çalıştırılmasını öngören yasa gereğince Türkiye genelinde 40 binden fazla mahkum 181 ayrı iş kolunda İşyurtlarında ve atölyelerde çalışıyor. Mahkumların çalıştığı ücretler ise dünya ve ülke standartlarının çok çok altında. 2016 yılı için geçerli olan ücretlere göre; çırak olarak çalışan mahkum günlük 8.50 TL, kalfa olarak çalışan mahkum 9 TL, usta olarak çalışan mahkum da günlük 11 TL ücret alıyor. Yani hapiste çırak olarak çalışan bir mahpus, iş kanunu çerçevesinde, haftanın altı günü, sürekli çalıştığında aylık maksimum 195 TL, usta işçi ise aylık 260 TL kazanabiliyor.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekili Atila Sertel, mahkumların çalışma koşulları ve aldıkları ücretin düzeltilmesi adına TBMM Başkanlığı’na üç ayrı kanun teklifi ile bir araştırma önergesi sundu.
UCUZ İŞ GÜCÜ, EMEK SÖMÜRÜSÜ
Yoğun emek gerektiren işlerde çalıştırılan mahkumların, yaptıkları işlerle doğru orantılı olarak ücret alamadıklarını ve sosyal güvencelerinin olmadığını belirten CHP İzmir Milletvekili Atila Sertel, “İşyurtlarına bağlı olarak 181 ayrı iş kolunda çalışan mahkumlar, ne yazık ki üç kuruşa mahkum ediliyor. Mahkumların çalıştırılmasının esas amacı rehabilite olmalarını ve topluma kazandırılmalarını sağlamak ancak ülkemizde devlet eliyle mahkumların emekleri sömürülüyor. Mahkumlar ucuz iş gücü olarak kullanılıyor ve istese de istemese de Anayasal bir zorunluluk olarak çalışmak zorunda bırakılıyor” dedi.
Çalışan mahkumlara verilecek ücretlerin en azından asgari ücret seviyesinde olması gerektiğini ifade eden Sertel, verdiği kanun teklifiyle çalışan mahkumların alacağı paranın asgari ücret üzerinden hesaplanmasını ve iş kazası sigortası olarak yapılan sigortalarının genel sağlık sigortası kapsamına alınmasını amaçladığını söyledi.
181 AYRI İŞ KOLUNDA MAHKUM ÇALIŞTIRILIYOR
Mahkumların neredeyse tüm ülkelerde çalıştırıldığını ancak ülkemizdeki ücretlerin ve sosyal hakların çok düşük olduğunu vurgulayan Atila Sertel, şunları söyledi:
“Ancak ülkemizdeki hükümlüler çalışma koşulları ve aldıkları ücretler bakımından adeta köle düzeninde çalışmaya zorlanmaktadırlar. Türkiye genelinde çalışan mahkum sayısı 40 bini aşmış durumda. Bu mahkumlar öncelikle İşyurtları bünyesinde marangozluktan demir işçiliğine, terzilikten kunduracılığa, mezarlıklardan ot toplamadan adliyelerde çaycılık yapmaya kadar 181 ayrı iş kolunda çalıştırılmaktadırlar. İlk bakışta bu mahkumların çalışarak hem topluma kazandırıldığı hem de para kazandıkları düşünülebilir ancak durum öyle değil ne yazıkki. Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği’nin hazırlamış olduğu ‘Türkiye’de İşçi Mahpus Olmak’ kitabındaki bilgilere göre; 2015’te hapiste çalışan çırak 7.50 TL, kalfa 8.00 TL, usta 10.00 TL yevmiye, 2.10 TL fazla çalışma ücreti almıştır. 2016 için bu rakamlar sırasıyla 8.50, 9.00 ve 11.00 TL olarak belirlenmiştir, fazla çalışma ücreti ise 2.30 TL olmuştur. Yani hapiste çırak olarak çalışan bir mahpus, iş kanunu çerçevesinde, haftanın altı günü, sürekli çalıştığında aylık maksimum 195 TL, usta işçi ise aylık 260 TL kazanabilmektedir. Üstelik bu mahkumların sigortaları da genel sağlık sigortası değil iş kazası sigortası ve analık sigortası olarak dar kapsamlıdır. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunu, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda değişiklik yapılmasına dair verdiğimiz kanun teklifleri Meclis’ten geçerse, hem mahkumlar daha iyi koşullarda çalışmış olacak hem de hapisten çıktıklarında maddi ve manevi anlamda iş hayatına atılmaları daha kolay olacak.”