İyot eksikliği sebebiyle ortaya çıkan guatr gün geçtikçe artmaya devam ediyor. Çoğu zaman ilaçlarla kontrol altına alınabildiğini ifade eden Avrasya Hastanesi Dahiliye Uzmanı Dr. Sedat Işık, küçük bir ihtimal de olsa kansere dönüştüğünün altını çizdi.
Az salgılandığında vücudun çalışma hızı düşüyor
Kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülen guatr; boynun ön kısmında yer alan tiroit bezinin büyümesidir. Bezin büyümesiyle birlikte boynun bir veya iki tarafının şiştiğini görülür. Bu şişlikler genellikle simetrik veya asimetrik olabilir. Tiroit bezinin işlevi salgıladığı hormon ile vücudun çalışma hızını belirler. Ürettiği hormon düşünce vücudun çalışma hızı düşer, fazla hormon salgılarsa vücudun çalışma hızı artar. Trioid nodülleri genel olarak ilaçla kontrol altına alınır ancak %3 ila %5 arası kansere dönüşme riskleri vardır. Bu sebeple doktor kontrolü hayati önem taşır.
Guatrı ortaya çıkranlar sebepler;
Hipertiroidide, tiroit bezlerine karşı oluşan antikorlar, tiroit bezini aşırı hormon üretilmesi için uyarır. Bu durum ise tiroit bezinin büyümesine sebep olabilir.
Hipotiroidide ise tiroit bezinin hormon üretimini azalttır. Bu durumda tiroit hormonu daha fazla hormon yapımı için uyarılır. Sonucunda ise tiroit bezinin büyümesine yol açar.
İyot eksikliğinde ve hamilelikte vücudun artan hormon ihtiyacı sonucunda ortaya çıkabilir.
Tiroit bezinde bulunan iltihaplar tiroit bezinin şişmesine sebep olabilir.
Nodül sebebiyle tiroit bezi büyüyebilir.
Tiroit kanseri de tiroit bezinin büyümesine sebep olabilir.
Kimler risk altında?
50 yaşın üstünde olanlar,
Ailesinde trioid hastası olanlar,
Sigara içenler,
Yüksek kolesterolü olanlar,
Şeker hastaları,
Kansızlığı olanlar.
Tiroit bezi çok çalıştığında;
Kişi, iştahı artmasına rağmen kilo kaybı yaşar.
Sık sık idrara çıkma isteği duyar.
Seyrek adet görmeye başlar.
Nabız yükselir, gözlerde büyüme görülür.
Tiroit bezi az çalıştığında;
Kişi düzensiz ve aşırı adet görmeye başlar.
Ses kısılmaları meydana gelir.
Kabızlık ve kilo alma görülür.
Soğuğa karşı direnci zayıflar.
Tedavi süreci nasıl işliyor?
Guatrın tanısı ve tedavisi, büyümeye neden olan hastalıklara göre değişiklik gösterir. Neden olan hastalık belirlendikten sonra tedavi için doktor ve hastanın belirleyeceği bir yöntem seçilir. Bu yöntemler; ilaç tedavisi, cerrahi müdahale ve radyoaktif iyot tedavisidir.
Hormon yetersizliği olan guatr hastalarına bu hormon ilaç şeklinde verilir. Hormon fazlalığı olan hastalara hormon yapımını engelleyecek ilaçlar verilir. Hormon seviyesi normale gelince ameliyat veya radyoaktif iyot ile tedavi yapılır. Hormon dengesizliğinin olmadığı ama tiroit bezinde nodüllerin olduğu durumlarda ise cerrahi müdahale uygulanır.
Guatr hastaları nasıl beslenmeli?
Öncelikle yaşınıza ve yaşam tarzınıza uygun bir beslenme planı çıkarın.
Bol bol sebze ve meyve tüketin.
Omega 3 gibi doymamış yağ asitleri tiroit fonksiyonlarını düzenler. Bu nedenle daha fazla balık tüketin.
Tiroit fonksiyonları için önemli olan diğer bir mineral iyottur. Tükettiğimiz birçok besinin içinde yer alan iyot fazla alındığında ise otoimmün tiroit hastalığına yol açar.
Deniz ürünleri, sarımsak, su teresi, yumurta sarısı, maydanoz, kayısı, mantar, bira mayası genel olarak tiroit fonksiyonları için oldukça önemli besinlerdir. Bu besinlere beslenme listenizde daha fazla yer açın.
Tam tahıllı ürünleri ve baklagilleri haftada en az 2 kere tüketin.
Eğer tiroit hormonunuz az çalışıyorsa beyaz lahana, kara lahana, karnabahar, brokoli, soya fasulyesi, yer fıstığı tüketebilirsiniz.
En önemlisi de hayat kaynağı olan suyu bol bol için.