Ege Üniversitesi, Kalkınma Bakanlığı’nın Araştırma Altyapısı Proje Çağrısına ‘Aşı’ konusunda başvuruda bulunarak bu göreve talip oldu. Projenin hayata geçirilmesi ile çağımızın vebası kanser hastalığı için de aşı üretilmesi planlanıyor.
Ege Üniversitesi öncelikle ulusal gereksinimi karşılamak, dışa bağımlılığı azaltmak ve uluslararası piyasada yer edinmek için “Aşı Geliştirilmesi ve Üretimi Altyapı Projesi” sini hazırladı. Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak’ın göreve gelmesinin ardından Ege Üniversitesinin aşı çalışmaları konusundaki girişimleri hız kazandı.
Aşı üretiminin ihtiyaç duyduğu en önemli zenginliğin donanım kadar bilgi birikimi ve kültür olduğunu belirten Rektör Prof. Dr. Necdet Budak, “Aşı üretimi ile ilgili her türlü bilgi birikimine, temel alt yapıya ve yasal gerekliliklere önemli oranda sahibiz. Projemizi üniversite-sanayi işbirliği ile hayata geçireceğiz ve öncelikle ulusal gereksinimimizi karşılayarak ülkemizin dışa bağımlılığını azaltacağız. Daha sonra ise uluslararası piyasada yer edinmeyi amaçlıyoruz. Tüm bu hedeflerimiz Kalkınma Bakanlığımızın Onuncu Kalkınma Planı Sağlık Endüstrilerinde Yapısal Dönüşüm Programı Eylem Planı ve Ülkemizin 2023 vizyonu ile örtüşüyor’’ dedi.
Milli Aşı için disiplinler arası çalışma yapılacak
Ege Üniversitesinin aşı projesini çok disiplinli olarak hayata geçirmeyi planladıklarının altını çizen Prof. Dr. Budak, “Projemizde; Mühendislik Fakültesi Biyomühendislik Bölümü, Tıp Fakültesi Parazitoloji Ana Bilim Dalı, Eczacılık Fakültesi, Kanserle Savaş Uygulama ve Araştırma Merkezi ile İlaç Geliştirme ve Farmakokinetik Araştırma Uygulama Merkezi, çağrı çerçevesinde ihtiyaç duyulan aşı üretimi için bir araya geldiler. Tüm bu birimlerimiz milli aşı projesi için el ele vererek bu projeyi ülkemize kazandıracak olmanın heyacanı içerisinde’’ diye konuştu.
Hedef: ‘Araştırma Üniversitesi’ olmak…
Ege Üniversitesinin kuruluş felsefesinin gereği olarak sağlık ve mühendislik bilimlerinde geçmişte olduğu gibi son zamanlarda da ciddi bir atılım içerisinde olduğunu hatırlatan Rektör Prof. Dr. Budak, “Üniversite olarak hedefimiz 2019 yılında ülkemizin ilk 10 araştırma üniversitesi içerisinde yer almak. Aşı Geliştirilmesi ve Üretimi Altyapı Projesinin de bu hedefimiz açısından ayrı bir önemi var. Başta kanser aşısı olmak üzere çeşitli hastalıklara yönelik aşı geliştireceğimiz bu projemizin hem sağlık hem de ekonomik anlamda ülkemize de büyük katkısı olacaktır. Disiplinler arası bu örnek çalışmada yer alan tüm akademisyenlerimize ve çalışma ekiplerine teşekkür ediyorum ” dedi.
Türkiye'de bağışıklamada kullanılan insan aşılarının yaklaşık yüzde 60'ının Sağlık Bakanlığı, yüzde 30'unun özel sektör tarafından ithal edilirken, yüzde 10'unun ise bağış olarak sağlandığını söyleyen proje koordinatörü Ege Üniversitesi Biyomühendislik Bölümü Öğretim Üyesi E. Prof. Dr. S. İsmet Deliloğlu Gürhan ise ‘‘ Türkiye'de uygulanmakta olan tüm bakteri ve virüs aşılarının üretilebileceği bir ‘Aşı Üretim Tesisleri Kurulması Projesi’nin maliyeti ise yaklaşık 40 milyon dolar olarak hesaplanıyor. Bu nedenle ulusal beşeri aşı üretim tesislerinin kurulmasına destek verilmesi gerekiyor. Projemizi Ege Üniversitesinin ‘Biyobenzer Ürünler Mükemmeliyet Merkezi Projesi’ kapsamında hayata geçireceğiz. Bilimsel ve altyapı potansiyelinden destek alarak büyük ölçüde yerel kaynaklarla sürdürülebilecek bir aşı geliştirme ve üretim alt yapısı oluşturmayı planlıyoruz’’ diye konuştu.
Ege Üniversitesinin önerdiği proje ile Kalkınma Bakanlığının “Sağlıkta Aşı” çağrısına iki temel başlık altında yaklaşım gösterildi.
Çocuk hastalıklarına yönelik aşılar geliştirilecek
Birincisi bir insanlık dramı olarak özellikle yurtdışından alınan göçlerden sonra yeniden Türkiye’nin gündemine taşınmış olan çocuk hastalıklarına yönelik olarak çocuk felci aşısı, boğmaca aşısı ile toksoplazma/layşmanya aşısı ve insan papilloma virus (HPV) aşılarının prototiplerinin geliştirilmesi ve sanayi işbirliği ile birlikte tedaviye kazandırılması amaçlanıyor.
Kanser Aşısı üzerine de çalışmalar yürütülecek
İkincisi ise çağımızın vebası olarak nitelendirilen kanserin tedavisine yönelik olarak DNA ve otolog aşıların prototiplerinin geliştirilmesi. Kanser aşılarının prototipinin geliştirilmesinde gerekli bilgi birikimi, özel sektör ve uluslararası akademik işbirlikleri ile birlikte geliştirilecek.
Projenin modül sorumluluklarını ise Ege Üniversitesi Kanserle Savaş Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ayfer Haydaroğlu, Ege Üniversitesi Biyomühendislik Bölümü öğretim üyeleri Prof. Dr. Esin Hameş, Yrd. Doç. Dr. Sultan Gülçe İz ile Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Parazitoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mert Döşkaya üstlenecek. Proje ekibinde aşı konusunda patent sahibi araştırıcılar ile yine konusunda uzman geniş bir araştırıcı grubu da yer alacak.