EMME ANORMALLİKLERİ

Tahir Yavuz

Süt sığırcılığı ile uğraşan çiftliklerin sorunlarından biri de buzağıların birbirlerini, ineklerin ise hem kendilerini hem de diğer inekleri emmesidir.

Her ırk için geçerli olan bu davranış bozukluğu (anormal davranışlar) Simmental (Fleckvieh) ırkında daha fazla göze çarpmaktadır. Buzağılar birbirlerinin kulaklarını, göbeklerini emerler, hatta göbek yangılarına, göbekte apse oluşumuna yol açabilirler. Buzağılık çağında böyle bir kötü alışkanlık elde edenler ileride inek olduklarında da bu alışkanlığı sürdürebilirler.

İneklerde birbirini emme veya kendini emme sorunu ‘’süt çalma’’ veya ‘’süt hırsızlığı’’ olarak da adlandırılan, süt kaybına ve meme yangısına (mastitise) yol açan bir davranış bozukluğudur. Böyle durumlar ineğin sürüden çıkarılması sonucunu bile doğurabilir.

İki ana sebebin bu anormalliğe yol açabileceği konusunda bilim insanları birleşmişlerdir. Birincisi ırk yatkınlığı, ikincisi ise stres. Özellikle buzağıların kalabalık, sıkışık bir halde tutulmaları önemli bir stres kaynağıdır. Simmental ırkı (Fleckvieh) buzağıların barındırılma koşulları kötüyse birbirini emme sorunu daha da ciddi bir hal alır.

İneklerin kendilerini veya diğer inekleri emmesi çoğunlukla Trueperella pyogenes mastitisine yol açar.

Çözüm Önerileri:

Kalabalık, sıkışık barınaklardan, özellikle Simmental yetiştiriciliği yapılıyorsa, kesinlikle uzak durulmalıdır. Her türlü stres faktörü bu davranış bozukluğuna zemin hazırlar. Stres kaçınılmaz olarak söz konusuysa, stres giderici uygulamalar yapılmalıdır. Buzağılarda; davranış bozukluğu ilk görülen buzağının derhal gruptan ayrılması, diğerlerinin görmesinin ve taklit etmelerinin önüne geçmek bakımından yararlı olur.

Buzağıların mümkünse, buzağı besleme ünitesi (otomatik besleme, buzağı emzirme robotu) ile beslenmesi etkin bir çözümdür. Buzağılar için, içinden süt gelmeyen emzik (kör emzik, kuru emzik) kullanılması önerilen metotlardan biridir. Buzağı emziği çeker, bir süre sonra bir şey gelmediğini anlar ve bu işten vazgeçer.

İneklerde ise, burunsalık takılması akla gelen ilk yöntemdir. Buruna takılan çivi tarzındaki burunsalıklar diğer ineğe batar ve inek emmeye izin vermez. Ancak, bazen bu bile sonuç vermeyebilir.

İneklerde kesin ve etkin çözüm cerrahi uygulamadır. Operasyon ile dil daraltılır. İnek yeterince dilini uzatıp, diğerinin veya kendisinin memesini yakalayamaz.

Simmental yetiştiriciliği ile uğraşan işletmeler kesinlikle düveler ile inekleri aynı yerde bulundurmamalıdır. Sıkışık, kalabalık barınakların strese sebep olmak suretiyle bu anormalliği teşvik edeceği unutulmamalıdır.

İlk yorum yazan siz olun
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.