Rusya’da Türk vatandaşlarını istihdam etme yasağının "yakın zamanda" kalkacağına dair Başkan Putin'in söz vermesinin ardından, ülkenin dört bir yanındaki Türk şirketleri Türkiye’den yeniden işçi getirmek için harekete geçti.
Şu aşamada gözler, Kremlin'den 2015 sonunda yayınlanan "yasak" kararnamesini iptal edecek yeni kararnamenin açıklanarak hükümete "gereğinin yapılması" talimatı vermesinde.
Moskova'daki Türk iş çevrelerinde, bu kritik konuda yol alınması için "sorunun gündemde tutulmaya devam edilmesi ve her kademede Rusya tarafındaki muhataplara defaatle Putin'in sözünün hatırlatılması" gereğine işaret ediliyor.
Geçmiş dönemde zirvelerde gündeme gelen benzer bazı konular kısa sürede "bir somut çözüme kavuşamadan" rölantiye alınmış ve gündemden düşürülmüştü. Hem inşaat şirketlerinin faaliyet ve işçi istihdam yasaklarının, genel olarak da Rus şirketlerinde Türk vatandaşı çalıştırma yasaklarının bir an önce kaldırılması için "konunun soğutulmamasının önemine" işaret ediliyor.
Konuyu yakından izleyen çevrelerde, "Zirveden çıkan işbirliği ve normalleşme mesajlarına rağmen şu aşamada gümrüklerde Türk menşeli mallara tam denetim de, Türk vatandaşı çalıştırma yasağı da, inşaat şirketlerine kısıtlamalar da devam ediyor. Hem işadamları örgütlerinin, hem Türk diplomatik misyonunun bu konuyla ve özellikle Putin'in verdiği sözle ilgili Rusya medyasına sık sık açıklamalar yaparak konuyu canlı tutması şart. Putin'in sözlerimi bazı medya organları, sadece Türk inşaat şirketlerinde işçi çalıştırma izni kaldırılacakmış gibi yanıltıcı bir kapsamla aktararak yanlış yapıyor. Yasakların genel olarak tüm Türk vatandaşlarının Rusya'da çalışması ve ticari faaliyetleri ile ilgili olduğu gerçeği ıskalanmamalı. Türkiye'de gündem çabuk ve sık değiştiği için, Rusya'daki Türk toplumunun bu acil sorunları gündemden düşebilir. Buna izin vermemek lazım" değerlendirmesi yapılıyor.
Bu arada Rus TASS ajansı, konuyu mercek altına aldı ve "Türk şirketleri yasağın kalkmasına hazır" dedi. Ajans, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Moskova ziyareti sırasında bizzat Putin’in açıkladığı müjdeli haber sonrası, Rusya’da faaliyet gösteren Paşabahçe, Kastamonu Entegre, Merinos, Coşkunöz Alabuga gibi büyük Türk şirketlerinin planlarını öğrendi.
Nijni Novgorod’da yılda 200 milyondan fazla eşya üreten Paşabahçe, 2017 yılında yaklaşık 20 Türk vatandaşını işe almayı planladığını açıkladı. Şirketin İnsan Kaynakları Müdürü Natalya Hazova, şirketin geçen sene ikinci üretim tesisini açma plan olduğunu, ancak yasak sonrası Türkiye’den beklenen uzmanların gelememesi nedeniyle projenin ertelediği söyledi.
Tataristan’da otomotiv sektöründe yedek parça ve çelik üretimi yapan Coşkunöz Alabuga’nın, fabrikalarında idari personeller içinde Türk vatandaşlarının sayısının beşi geçmeyeceği, üretimde çalışan tüm personellerin ise Türk çalışanlar tarafından belirlendiği, dolayısıyla şirketin yeni Türk vatandaşlarını istihdam etme planı olmadığı belirtildi. Rusya Çalışma Bakanlığı, daha önce Alabuga Coşkunöz şirketinin Türk işçi çalıştırma yasağından muaf tutulmasını teklif etmişti.
Rostov’da Türk-Rus ortaklığında faaliyet gösteren Merinos halı fabrikası ise, yasağın ardından Türk işçilerini Rusya’ya geri çağırmayı planlıyor. Fabrikanın Ekonomi Müdürü Svetlana Zimina, Türk vatandaşlarından oluşan 10 kişilik kadronun, şirketin Rusyalı personellerinin eğitimi için büyük önem taşıdığını ifade etti.
Rusya’da faaliyet gösteren Kastamonu Entegre de, Moskova-Ankara krizi sonrası bazı projelerini dondurmak zorunda kalmıştı. Şirketin Kaluga bölgesinde temelini atmaya başladığı proje, valilik kararıyla durdurulmuştu.
Türk işçi çalıştırma yasağının ardından, Rusya’nın bazı bölgelerinde Türk işçi sayısında rekor düşüş olmuştu. Örneğin Ural bölgesinde 2014 yılında 626 Türk vatandaşı işçi çalışırken, 2015’te bu rakam 10'a indi. Bölgede 2016 ve 2017 yılları için ise şu ana kadar Türk işçi istihdamı için başvuruda bulunulmadı.