Ergenliğin, bireyde çocuksu tutum ve davranışların yerini yetişkin tutum ve davranışlarına bırakmaya başladığı, bireyin yetişkin rollerine psikolojik ve davranışsal olarak hazırlanması olarak tanımlayan Doğru Cevap Eğitim Kurumları Eğitim Koordinatörü Yusuf Yıldırım, ergenlik döneminde okul başarısına dair ipuçları verdi.
Kimlik inşası, geçiş evresinde başlıyor
Ergenlik dönemi; otoriteye karşı olma, söz dinlememe, eleştirme, hata bulma gibi tutumları beraberinde getirir. Çünkü gelişme döneminde anne-baba tarafından bazen çocuk, bazen yetişkin gibi algılanan gençler, ne zaman ne şekilde davranacağını bilemez. Gelişmekte olan bedenine, cinsel ve duygusal gelişmelerine ayak uydurmakta sorunlar yaşar. Aynı zamanda anne-babanın güvenini kazanmaya, kendine güvenilen bir insan olmaya ihtiyaç duyar. Kendisine güven duyulması onu mutlu eder, tersi durum ise kaygı yaratır.
Ergenlik çağına girmiş gençler, kimlik inşa etme sürecinde olduklarında birçok kez anne babaya aykırı gelen davranışlarda bulunabilirler. Bu girişimler bastırılırsa çocukta daha fazla gerginlik yaratacağından olumsuz sonuçlar verebilir. Bu durumda kimliğini oluşturma, gücünü gösterme gibi girişimler cesaretlendirilmeli ve belli kurallar çerçevesinde yetişkin davranışları göstermesi olumlu yönde teşvik edilmelidir.
Sosyal çevre önem kazanıyor
Ergenlik çağında sosyal çevre hiç olmadığı kadar önemli hale gelir. Bu dönemde gençler, arkadaşlarını hayatının merkezine koyar ve onların kabul ettiği, değer verdiği birisi olmak için çabalar. Sosyal kabul görme arzusu o kadar yüksektir k,i ders başarısı arka planda kalır. Sosyal ilişkilerinin istediği düzeyde olması için derslerinin iyi olması gereken bir ortamda ise dersleri, sosyal kabul amacıyla iyi hale gelir. Günümüzde ergenlik döneminde sosyal kabul için derslerin iyi olması ölçütü pek kabul görmez. Gençler arasında popüler olmanın, kabul görmenin, beğenilen olmanın ölçütleri ders dışında kalan farklı unsurlardır. Bu nedenle ergenlik döneminde, ilkokuldan bu yana çok çalışkan olan, defterinde yıldızlar, gülen yüzler bulunan çocuğunuzun derslerinde ciddi düşüşler görebilirsiniz. Unutmayın, bu sadece sizin yaşadığınız bir sorun değildir. Birçok ergen anne-babası aynı kaygıları yaşamaktadır.
Bu dönemde ilgi, derslerden sosyal hayata geçer
Ergenlik döneminde gencin öncelikleri değişiklik göstermeye başlar. Dersler genç için kendini ifade edebileceği bir araç durumunda değilse çocukluk yıllarına oranla önemini kaybeder. Ders notlarındaki bu dalgalanmalar velileri kaygılandırır ve abartılı önlemler almaya yönlendirebilir. Böyle durumlara karşı daha sabırlı ve anlayışlı bir yaklaşım sergilemek gerekir. Aksi halde ergenle veli arasında aşılmaz duvarlar örülebilir, ergen bireyi yanlış yollara sevk edilebilir.
Okul ortamı ve aile
Okul, ergenlik dönemimdeki genç için son derece önemli bir yerdir. Bu nedenle okuldaki yaşantılar ergenlik dönemindeki gencin gelişimi üzerinde fazlasıyla etkilidir. Okulda yaşayabileceği akran zorbalığı, okulun sosyo-kültürel çevresine uyumsuzluğu, eksik öğretmen desteği, aşırı disiplin uygulamaları gibi durumlar gencin okuldan soğumasına ve okul dışı alanlarda psikolojik tatmin aramaya yönelmesine neden olabilir. Bunun yanında ailelerin ilgisizliği, iletişim problemleri, şiddetli geçimsizlik, boşanmalar vb. gibi olaylar gencin gelişimi üzerinde olumsuz etkileri olan faktörlerdir.
Sağlıklı bir gelişim, okul başarısını arttırıyor
Yapılan araştırmalar gösteriyor ki, bedensel ve psikolojik olarak sağlıklı olan ergenlerin okul başarısı bu süreçten ya hiç etkilenmiyor ya da en az düzeyde etkileniyor. Çocuklarımızın bedensel olarak sağlıklı olmaları için bu dönemde sağlıklı beslenme ve spor yapmaya yönlendirilmeleri konusunda ailelere çok iş düşüyor. Bunun yanında onların geçirdikleri bedensel ve psikolojik değişimi anlayışla karşılayıp, onlara destek olarak, güç vererek ve yardımcı olmaya çalışarak psikolojik açıdan sağlıklı bireyler olmalarına katkı sunabiliriz.
Bedensel ve psikolojik açıdan sağlıklı, sosyal ilişkileri normal ergenler, okul başarısı konusunda da hiçbir problem yaşamadan bir üst evre olan yetişkinlik evresine doğru ilerleyebiliyor. Ergenlik dönemi, her çağda farklı şekillerde kendini gösteren özel bir dönemdir. Bu nedenle her anne-baba, çocuklarının bu dönemde yaşadıklarını anlamak için fazladan çaba harcamalı ve çocuklarının sağlıklı bireyler olarak yetişmeleri için tüm paydaşlarla iş birliği içinde mücadele etmelidir.