Küresel enerji yatırımlarının bu yıl 1,7 trilyon dolarlık kısmının “temiz enerji” teknolojilerine yönelik olacağı ve güneş enerjisi yatırımlarının ilk kez petrol üretimi harcamalarını geride bırakacağı öngörülüyor.
Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) Dünya Enerji Yatırımları raporuna göre, küresel enerji krizinin tetiklediği “enerji güvenliği” endişelerine bağlı olarak temiz enerji yatırımları fosil yakıt harcamalarının önüne geçiyor.
Yeşil Gazete'nin aktardığına göre, bu yıl 2,8 trilyon dolara ulaşması beklenen küresel enerji yatırımlarının 1,7 trilyon dolarının yenilenebilir enerji, elektrikli araçlar, şebeke, depolama, düşük emisyon yakıtlar, verimlilik ve ısı pompaları olmak üzere temiz teknolojilere yönelik gerçekleşeceği öngörülüyor. 1,1 trilyon dolar tutarında da kömür, gaz ve petrol yatırımı yapılacağı tahmin ediliyor.
2021-2023 döneminde yıllık bazda temiz enerji yatırımlarının yüzde 24, fosil yakıt yatırımlarının ise yüzde 15 artış göstereceği hesaplanıyor.
Temiz enerji yatırımlarındaki artışın yüzde 90’ının gelişmiş ekonomiler ve Çin odaklı seyretmesi, bu alanda en büyük yatırım eksikliklerinin ise gelişmekte olan ülkelerde görülmesi temiz enerji dönüşümünün küresel çapta gerçekleşmesi açısından önemli riskler oluşturuyor.
Bu yıl 1,7 trilyon dolara ulaşması beklenen temiz teknoloji yatırımlarının 650 milyar dolarını geçen yıla göre yüzde 10 artışla yenilenebilir enerjinin oluşturması bekleniyor.
Tüm küresel enerji ve temiz teknoloji yatırımları arasında kaynak bazında en fazla yatırımın her gün bir milyar doların üzerinde, yani bu yıl toplamda 380 milyar dolarla güneş enerjisinde gerçekleşeceği öngörülüyor.
Tüketici harcamalarındaki artışın da etkisiyle elektrikli araçlara olan talebin artması sonucu bu yıl bu alandaki yatırımların 130 milyar dolara ulaşacağı hesaplanıyor. Elektrik sektörünün ise geçen yıla göre yüzde 12 artışla bu yılki toplam enerji yatırımlarının 1,2 trilyon dolarını oluşturacağı tahmin ediliyor.
PETROL VE GAZ ÜRETİMİ YATIRIMLARINDA YÜZDE 7 ARTIŞ
Öte yandan, petrol ve gaz üreticilerinin geçen yıl elde ettiği net gelirin 4 trilyon dolara ulaşmasının ardından bu alandaki yatırımların da artması bekleniyor.
Büyük ve orta ölçekli petrol, gaz ve kömür şirketlerinin açıkladığı planlara göre, fosil yakıt tedariki harcamalarının bu yıl 2022’ye göre yüzde 6 artışla 950 milyar dolara ulaşacağı öngörülüyor.
Bu harcamanın en büyük kısmını ise petrol ve gaz tedariki yatırımlarının oluşturacağı, söz konusu sektörlerdeki yatırımların yüzde 7 artışla 500 milyar dolara çıkacağı hesaplanıyor.
IEA Başkanı Fatih Birol, rapora ilişkin değerlendirmesinde, temiz enerjinin çoğu insanın düşündüğünden daha hızlı büyüdüğünü belirterek, şunları söyledi: “Bu, yatırımların fosil yakıtlardan çekilerek temiz teknolojilere gittiğine ilişkin eğilimin bir göstergesidir. Fosil yakıtlara harcanan her bir dolara karşılık, temiz enerjiye şu anda 1,7 dolar yatırım yapılıyor. Bey yıl önce bu oran bire birdi. Burada vereceğim en parlak örnek, güneş enerjisi yatırımlarının ilk kez petrol üretim yatırımlarını geride bırakacak olması.”
IEA, fosil yakıtlara yapılan yatırımın hala arttığını ve 2050 yılına kadar net sıfır emisyon elde etmek için hızla düşmesi gerektiğini ekliyor.
COVID-19 öncesinde olduğundan daha fazla yatırım yapan birkaç şirket, çoğunlukla Orta Doğu’daki büyük ulusal petrol şirketleri. Birçok fosil yakıt şirketi geçen yıl rekor karlar elde etse de, bu paranın çoğu geleneksel arz yerine temettülere, hisse geri alımlarına ve borç geri ödemelerine gitti.
Ancak fosil yakıt yatırımında beklenen toparlanma, harcamaların 2023’te artacağı anlamına geliyor. IEA’ya göre toplam, 2050’ye kadar net sıfır emisyon elde etmek için 2030’a kadar gereken sınırın iki katına çıkacak. Kömür, geçen yıl tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı ve bu senaryonun gerçekleşmesi için gerekenin yaklaşık altı katı olacak.