Günümüzde anne babaları en çok endişelendiren konulardan biri çocuklarının dikkatlerini toplayamaması, odaklanamaması ve aşırı hareketli olması şeklinde sıralanabilir. Dikkat, odaklanma ve yerinde duramama nedeni ile aman görüşüne yönelen ailelerin sayısı hiç de az değil. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite diye adlandırılan durumuma 1846 yılında daha sonra Frankfurt’taki ilk akıl hastanesini kuran Heinrich Hoffmann tarafından yazılmış olan Der Struwwelpeter adlı resimli çocuk kitabındaki hiperaktif çocuk tasvirleri ve gözlemlerinde yer aldığı belirlenmiştir. Uzun yıllardır üzerinde konuşulan ve çalışılan Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite’li çocukları en iyi anlatan kitaplardan biri de “Kelebek Zihinli Çocuk” adlı kitaptır. Kitapta DEHB muzdarip bir çocuğun ve mükemmel olmak zorunda hisseden bir başka çocuğun duygularına yer verilmiştir. Eğer siz de DEHB konusunda sadece teorik bilgi sahibi omak yerine ilgili çocukların neler yaşadıklarını kendi duygusal ifadeleri ile okumak isterseniz kitabı öneririm.
DEHB kişinin hayatını yönetmesinde, toplumsal kabul görmesinde ve akademik yaşama uyum sağlamasında sorun teşkil edebileceği için üzerinde çalışılması gereken önemli bir konudur. Sadece okul başarısı için değil çocuğun kendisini iyi hissetmesi ve doğru ifade edebilmesi için de önem taşır.
DEHB olan çocuklar genellikle bulundukları ortamda ilgi çeken ve ne yazık ki akranları ve zaman zaman da yetişkinler tarafından etiketlenen çocuklardır. Yapmadıkları şeyler için suçlanabilir, iftiraya uğrayabilirler. Bu nedenle de DEHB ile çalışırken sadece çocukla çalışmak yeterli olmayacak aynı zamanda aile, öğretmenler gibi bütüncül olarak herkesin tutum ve davranışlarının iyileşmesi yönünde müdahale programları uygulanmalıdır.
DSM-V e Göre aşağıda belirtilen DEHB Belirtilerine göz atmanızı ve eğer çocuğunuzda gözlemliyor iseniz bir ergen ve çocuk psikiyatrisinden destek almanızı öneririm:
A- Aşağıdakilerde (1) ve/ya da (2) ile belirli, işlevselliği ya da gelişimi bozan, süregiden bir dikkatsizlik ve/ya da aşırı hareketlilik–dürtüsellik örüntüsü:
1.Dikkatsizlik:
Gelişimsel düzeye uygun olmayan ve toplumsal ve okulla/işle ilgili etkinlikleri doğrudan olumsuz etkileyen, aşağıdaki altı ya da daha çok belirti en az altı ay sürmektedir.
a. Çoğu kez, ayrıntılara özen özen göstermez ya da okul çalışmalarında, işte ya da etkinlikler sırasında yanlışlar yapar.
b. Çoğu kez, iş yaparken ya da oyun oynarken dikkatini sürdürmekte güçlük çeker.
c. Çoğu kez, doğrudan kendisine doğru konuşulurken, dinlemiyor gibi görünür.
d. Çoğu kez, verilen yönergeleri izlemez ve okluda verilen görevleri, sıradan günlük iŞleri ya da sorumlulukları tamamlayamaz.
e. Çoğu kez, işleri ve etkinlikleri düzenlemekte güçlük çeker.
f. Çoğu kez, sürekli zihinsel çaba gerektiren işlerden kaçınır, bu tür işleri sevmez ya da bu tür işlere girmek istemez.
g. Çoğu kez, işi ya da etkinlikleri için gerekli nesneleri kaybeder. h. Çoğu kez, dış uyaranlarla dikkati kolaylıkla dağılır.
i. Çoğu kez, günlük etkinliklerde unutkandır.
2.Aşırı hareketlilik ve dürtüsellik:
Gelişimsel düzeye uygun olmayan ve toplumsal ve okulla/işle ilgili etkinlikleri doğrudan olumsuz etkileyen, aşağıdaki altı (ya da daha çok) belirti en az altı aydır sürmektedir.
a. Çoğu kez, kıpırdanır ya da ayaklarını vurur ya da oturduğu yerde kıvranır.
b. Çoğu kez, oturması beklendiği durumlarda oturduğu yerden kalkar.
c. Çoğu kez, uygunsuz ortamlarda, ortalıkta koşturur durur ya da bir yerlere tırmanır.
d. Çoğu kez, boş zaman etkinliklerine sessiz bir biçimde katılamaz ya da sessiz bir biçimde oynayamaz.
e. Çoğu kez, “her an hareket halindedir”, “motor takılmış” gibi davranır.
f. Çoğu kez aşırı konuşur.
g. Çoğu kez, sorulan soru tamamlanmadan yanıtını yapıştırır.
h. Çoğu kez sırasını bekleyemez.
i. Çoğu kez, başkalarının sözünü keser ya da araya girer.