Çocuk Alerji ve Astım Akademisi Derneği’nin Muğla’da düzenlediği 15. Çocuk Alerji ve Astım Kongresi'nde konuşan Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi olan Doç. Dr. Oktay Alver, kapalı ortamların sık sık havalandırılması gerektiğini belirterek, ev tozlarının neden alerji yaptığını ve alınması gereken önlemlerle ilgili soruları cevapladı.
Ev tozu 0,01–150 mm çapındadır. Ev tozunda alerjiye neden olabilen canlıların yanı sıra bu akarlara besin olabilecek cansız maddeler de bulunmaktadır. Ev tozu canlı olarak; akarlar, polenler, böcekler, mantar sporlarını, cansız olarak da evcil hayvan tüyleri, iplik, doğal lif ve deri döküntüsü içermektedir.
Ev Tozu Neden Alerji Yapıyor?
Ev tozu akarlarının içermiş olduğu enzimler solunum yolu epitel hücrelerinin sıkı bağlantı noktalarının bütünlüğünü bozarak alerjenin vücuda girmesine neden oluyor. İnsanlarda alerjiye neden olan akarlar insanların deri döküntüleri, mantar, bakteriler ve kendi dışkısı ile beslenmekte. Ev tozu akarları özellikle yaşamaları için gerekli olan %75 nem düzeyinin ve 25°C sıcaklığın, beslenebileceği besin maddelerinin bulunduğu ortamları çok severler ve burada hızlı çoğalırlar.
Binaların özellikle zemin katlarında bulunan genellikle duvardan duvara halıyla kaplı daireler, gerektiği gibi havalandırılmayan odalar, oturma odaları, yatak odaları (özellikle yatakların dikiş yerleri, çarşaflar) ev tozu akarlarının gerek canlı gerek se ölmüş, çürümüş (toz haline gelmiş) vücut parçaları ve dışkı parçacıklarının en fazla bulunduğu yerler. Ev tozu akarlarının öldükten sonra çürüyen vücut parçaları ve dışkı parçacıkları gerek direkt gerekse toz haline gelerek hava yoluyla perdeleri, mobilyaları, kitapları, bibloları, halıyı, yorganı, koltuğu, yastığı, oyuncağı da mesken tutabilmektedir.
Çocukları Akarlardan Korumak İçin Neler Yapmalı ?
Evin güneşli saatlerde sık sık havalandırılarak ev içi ortamının nemi (kuru havada, özellikle nem oranı %50’nin altına indiğinde ev tozu akarları yaşayamaz) azaltılmalı. Yatak takımları haftada en az bir kez değiştirilmeli ve çamaşır makinesinde 70⁰C’de yıkanmalı. Çocuk odalarında mümkün olduğunca az eşya bulundurulmalı. Kitap, biblo, oyuncak gibi eşyalar kapalı dolaplarda muhafaza edilmeli. Akarların yoğun olarak yaşayabileceği peluş ve tüylü oyuncaklar uzaklaştırılmalı.
Kalın veya ağır perde yerine ince tül veya stor perde tercih edilmeli. Halı mümkünse kaldırılmalı yerine küçük ince kilim kullanılmalı. Kullanılan yatak, yastık, yorgan yün, kaz tüyü veya kuş tüyü olmamalı, mümkünse akar geçirmeyen tıbbi özel kılıflarla kaplanmalı. Ev tozu akarı alerjenlerinin uzaklaştırılması için tüm ev haftada en az bir kez yüksek vakumlu veya HEPA filtreli bir elektrik süpürgesi ile temizlenmeli. Temizlik sırasında alerjik birey odada bulunmamalı, temizlik sonrası hafif nemli bir bezle eşyaların
tozu alınmalı. Evde evcil hayvan bulundurmamaya özen gösterilmelidir. Çocuklara her türlü kumaştan (peluş bebek, tüylü kumaştan yapılmış oyuncaklar vb.) yapılmış oyuncaklar alınmamalı.
Bir Halıda, Oyuncakta Yastıkta Veya Herhangi Bir Eşyada Akar Sayısı Nedir?
1 gr yatak tozu içinde 10,000-20,000 akar görmek mümkündür. Ev tozu akarlarına karşı aşı olarak alerjen spesifik immünoterapi uygulaması bulunmaktadır. Aşı ile kişide doğal enfeksiyon taklit edilerek doğal bağışıklığa benzer bir yanıt oluşturularak kişinin korunması amaçlanmakta. Aşı yapıldıktan 3-5 yıl süreyle %70-80 korunma elde edilebilmekte.