Kıdem tazminatının fona dönüştürülmesine yönelik hazırlanan taslakta, mevcut düzenlemeden yeni uygulamaya geçiş sırasında kişilerin tabi olacağı esaslara yönelik çözüm üretilmeye çalışılıyor. Dünya'dan Mehmet Kaya'nın haberine göre; hazırlanan taslaklarda, yasanın yürürlük tarihinden sonra işe girecek herkes için fon modeli geçerli olacak. Buna karşılık halen çalışanlar için 3 farklı yol üzerinde duruluyor. Buna göre, mevcut çalışanlar da yasa yürürlüğe girince zorunlu olarak fon sistemine dahil edilecek. Önceki dönem kıdem hakları ise mevcut mevzuata tabi olarak kalacak. Çalışanlara fona katılma ya da katılmama seçeneği verilmesi ise diğer yöntem olarak belirlendi. Üçüncü yol olarak ise işçinin zorunlu olarak yeni fon sistemine dahil edilmesi, işverenlerin işçisi adına fona belirli bir miktar toplu para ödeyerek kıdem tazminatı yükünden kurtulması ve işçinin de ölüm, iş kazası vb. nedenler dışında, belirli bir süre fondan çekiş yapmaması şartıyla kıdem tazminatı hakkının fona devredilmesi önerildi.
BU ŞART KORUNACAK
Kıdem tazminatı fonuna yönelik geçiş dönemine ilişkin düzenlemenin hukuki sorun doğurmaması için yasa yürürlük tarihinden sonra geçerli olması şartı korunacak. Kademeli geçişe yönelik daha önce emeklilik alanında yapılan düzenlemelerin Anayasa Mahkemesi iptallerine konu olması nedeniyle bu yönde tercih yapıldı.
Mevcut çalışanların geçişine yönelik ise hukuki arayış kadar, ekonomik zorluk yaratmaması için de yöntemler aranıyor. Daha önce baz alınan “Avusturya” modelinde geçiş sürecinde yasa yürürlüğe girmeden önce çalışmaya başlamış olanlar isterlerse yeni yasa dışında kalabiliyordu. Üzerinde çalışılan taslakta ise bu unsur değerlendiriliyor ancak ana eğilim yasa yürürlüğe girdikten sonra herkesin zorunlu olarak sisteme dahil edilmesi olarak ortaya çıktı. Bu konunun taraflarla müzakereler sonucunda kararlaştırılacağı belirtiliyor.
AVUSTURYA MODELİ
Halen çalışanların kıdem haklarının korunmasında ise Avusturya modeline benzer çözümler geliştirildi. Buna göre, çalışanlar işveren ile uzlaşarak önceki kıdem haklarını karşılayacak miktarda fona toplu ödemenin işveren tarafından yapılması ve çalışanın da 5 yıl veya daha fazla süreyle fondan herhangi bir çekiş yapmayacağı garantisi altında kıdem haklarını koruyabilecek. İşveren ile uzlaşma şartı aranmaksızın işçi isterse yasa yürürlük tarihi öncesi hakkını koruyabilecek ve yeni yasadan itibaren fona katılmış olacak.
Öte yandan, kıdem tazminatı fonunun sağlıklı işleyebilmesi için kıdem tazminatı tavanının ne olması gerektiği konusunda da teknik çalışmaların yapıldığı belirtildi. Kıdem tazminatı tanımı her ne kadar her yıl için 30 günlük ücret olarak yapılsa da, Başbakanlık Müsteşarı’nın azami yıllık emeklilik ikramiyesi üst sınır olarak uygulanıyor. Fon sistemine geçildiğinde, bu üst sınırın ne olması gerektiği ve buna bağlı olarak yüksek ücretlilerden kesilecek prime de bir üst sınır getirilmesi gerekeceği belirtiliyor.
KIDEM TAZMİNATI FONU İLE İLGİLİ EN ÇOK MERAK EDİLENLER
Yeni sistem nasıl olacak?
Kıdem tazminatından daha fazla çalışanın hak kaybı olmadan yararlanabilmesi için çalışanlar adına bireysel hesap açılan bir fon kurulacak.
Mevcut çalışanlar etkilenecek mi?
Kıdem tazminatı fonuna mevcut çalışanların katılımı zorunlu olmayacak. Fon kurulduğunda çalışıyor olanlar fona istemeleri halinde dahil olacak.
İşe yeni girenler için durum ne?
İşe yeni girenler için kıdem tazminatı fonu zorunlu olacak.
Devlet fona katkı yapacak mı?
Fona önceki taslaklardan farklı olarak devletin de katkı sunması üstünde duruluyor. Taslak düzenleme Bakanlar Kurulu'nda kabul görüp nihai hale gelirse, bireysel emeklilik sisteminde olduğu gibi kıdem tazminatı fonuna da devlet desteği olabilecek.
Fonda kalma süresi önemli mi?
Çalışanlar, fonda kaldıkları süreye göre daha fazla tazminat alabilecek.
Fondan çıkılabilecek mi?
Kıdem tazminatı fonundan emeklilik ve yasal bekleme süresi dışında, evlilik, ölüm, konut satın alma gibi hallerde çıkılabilecek. Ancak çalışan örneğin evlilik gibi kıdem tazminatına fondan almaya hak kazandığı hallerde, tazminatı almayıp fonda kalmayı sürdürürse ilave tazminat alabilecek.