Türkiye Gazeteciler Sendikası Genel Başkanı Gökhan Durmuş ve CHP’nin gazeteci Milletvekili Utku Çakırözer, basın sektörünün karşı karşıya olduğu kağıt krizine ilişkin Mecliste bir basın toplantısı yaparak çözüm önerilerini açıkladı. Türkiye Gazeteciler Sendikası Genel Başkanı Durmuş, ülkenin son aylarda ciddi bir ekonomik darboğazın içinde ayakta durmaya çalıştığını belirterek, döviz kurlarında yaşanan artışların bütün sektörleri derinden etkilediğini, bu sektörlerin başından da medya sektörünün yer aldığını söyledi.
KAĞIDIN FİYATI YÜZDE YÜZ ARTTI
Kağıt sanayisine vurulan en büyük darbelerden birinin SEKA’nın özelleştirilmesi olduğunu hatırlatan Durmuş, “6 ay kadar önce kâğıdın tonunu 700 dolara alan gazeteler bunun karşılığında 2660 TL öderken, bugün aynı kâğıdın tonunu 850 dolara yani 5525 TL’ye alabilmekteler. Hem kâğıda yapılan zam hem de döviz kurlarındaki artış nedeniyle en önemli ham maddemiz olan kâğıdın fiyatı 6 ay öncesine göre yüzde 100’ün üstünde artmış durumdadır. Bu rakamlar peşin ödemeler için geçerlidir. Bir de kâğıdı 3-4 ay vade ile almak istiyorsanız bu rakamları yüzde 4 oranında da arttırmanız gerekmektedir. Bir ton kağıt ile sadece 14 bin adet gazete baskısı yaptığınızı düşünürseniz gazetelerin yaşadığı ekonomik sıkıntıyı anlamak daha kolay olacaktır” dedi.
GAZETELER ZAMLANDI, SAYFA SAYILARI AZALDI
Yaşanan durumu örneklerle sıralayan Durmuş,“Aydınlık Gazetesi bayram boyunca çıkmadı, yayınına 3 gün ara verdi. Sözcü Gazetesi bir ekini kapattı. Milli Gazete sayfa sayısını 16’ya düşürdü. Dünya Gazetesi 3.75 TL olan fiyatını 4.25 TL’ye, Sözcü Gazetesi 1.25 TL olan fiyatını 1.75 TL’ye, BirGün ve Cumhuriyet gazeteleri de 2 lira olan fiyatlarını 2.50 TL’ye çıkardı. Aktüel Arkeoloji Dergisi basımını ileri bir tarihe erteledi. Uykusuz Dergisi fiyatını 1 TL artırarak 5 TL’ye çıkarırken, Leman Dergisi ise dergiyi cep boyunda çıkarma kararı aldı. Aynı şekilde İzmir’de maliyet artışlarına daha fazla dayanamayan 7 yerel basın kuruluşu Pazar günleri çıkmama kararı aldı. Yeni Bakış, Ege Telgraf, Dokuz Eylül, Haber Ekspress, İlkses, Ticaret ve Yenigün gazetelerinin yönetim kademelerinde mali külfetten kurtulmak için 4 gün gazete çıkarmama yoluna gitti. Aydın’da 14 yıldır günlük yayımlanan Özgür Ses Gazetesi haftalık çıkma kararı aldı. Adana’da zaten düşük olan yerel gazete satışlarının daha da azaltıldığı dile getirilmekte” diye konuştu.
RESMİ İLAN FİYATLARINA ZAM YAPILMALI
Durmuş, “Medya sektörünün içinde bulunduğu bu kara tablonun, kara bulutların dağılması, basın emekçilerin bu süreç sonunda işsiz kalmamaları için Türkiye Gazeteciler Sendikası olarak üç çözüm önerimiz var:
1- Gazete kağıdının alımında uygulanan yüzde 8’lik KDV’nin sıfırlanması,
2-Basın İlan Kurumu'nun resmi ilan fiyatlarına zam yapılması,
3- Devletin gazetelerin yıllık kağıt ihtiyacının yüzde 40’nı sübvanse etmesidir.
Medya gelişmiş ülkelerde demokrasinin olmazsa olmaz parçasıdır. Halkın habere ulaşmasının yolu medyadır. Alınacak bu önlemler ile hem halkın haber alma hakkı korunmuş hem de basın emekçilerinin işsiz kalması engellenmiş olacak ve bu süreç Türkiye demokrasisine katkı sağlayacaktır.
ARAŞTIRMA ÖNERGESİ VERDİ
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer de, kağıt krizi karşısında acil çözüm bulunmazsa gazete ve kitap okumanın lüks hale geleceğini söyledi. Çakırözer, “Ulusal basından, yerel basına dergilerden yayınevlerine kadar etkisini iyiden iyiye hissettiren kâğıt sorunu artık memleket
meselesi haline geldi. Bu sorun sadece basının sorunu değil, herkesin sorunudur. Hükümet giderek derinleşen bu krize ses vermelidir. Gazete ve kitap için kağıt üretimi stratejik öncelikli sektör olmalıdır” dedi.
Sorunların çözümüne ilişkin hazırladığı Araştırma Önergesi’ni Meclis Başkanlığı’na sunduğunu belirten Çakırözer, Cumhurbaşkanı ve Bakanlara acil önlemler alınması, yurttaşlara da gazete ve dergilerine sahip çıkması çağrısında bulundu. Çakırözer, gazeteci kökenli tutuklu milletvekilleri Enis Berberoğlu, Eren Erdem ve tüm gazetecilere özgürlük isterken, artan kağıt fiyatları karşısında acil önlemler alınması gerektiğini vurguladı.
İŞSİZ GAZETECİ SAYISI ARTACAK
Kağıt, matbaa, dağıtım, personel giderleri, ajans aboneliği, telif gibi artan maliyetler yanında artan tiraj kaybı ve düşen ilan gelirlerinin bütün gazeteleri etkilediğini vurgulayan Çakırözer, bu koşulların sektörde zaten yüksek olan işsizlik riskini daha da arttırdığını belirterek, sektörde yeni istihdam yaratılamadığı gibi özellikle iletişim alanında lise ve üniversitelerinden mezun olan öğrencilerin staj yapacak yer bulamamalarına neden olduğunu söyledi.
KİTAP, GAZETE, DERGİ OKUMAK LÜKS HALE GELECEK
Kağıt sorunun devam ettiği takdirde gazete alıp okuyanların bir süre sonra parası yetmediği için okuyacak gazete bulamayacağını dile getiren Çakırözer, kağıt sorununun devam edeceği takdirde ortaya çıkabilecek ekonomik ve sosyal sorunları şu şekilde sıraladı: “İnsanların kitap, dergi, gazete okuyamamaları ülkemizi karanlığa sürükleyecek. Gazeteler, dergiler, yayınevleri bir süre sonra işlevsiz hale gelecek. Kimi gazete kepenk kapatmayı düşünürken, kimi yayınevi de baskı sayılarını azaltmak zorunda kalacak. Sorun devam ederse aydınlar, yazarlar, akademisyenler kitaplarını basacak yayınevi bulamayacak. Kitap, gazete, dergi okumak bir lüks haline gelecek. Tüm bu olumsuzluklar kültürel hayatın ortadan kaldırılması ve halkın haber alma hakkının engellenmesi sonucunu da ortaya çıkaracaktır.” Çakırözer, CHP olarak çözüm önerilerini şu şekilde anlattı:
SEKA YENİDEN DEVREYE SOKULMALI
“Basın ve yayıncılık sektörünün desteklenmesi, kültür endüstrisinin korunması için yerli kağıt üretimi konusunda kapsamlı altyapı yatırımları gündeme alınmalıdır. SEKA gibi devletin kendi kurumu yeniden devreye sokulmalı ya da gazete ve kitap için kâğıt üretimi öncelikli stratejik sektörler arasına alınarak bu yönde üretim yapan firmalar teşvik edilmeli ve bu firmaların üretimleri için yatırım ve hammadde kolaylıkları sağlanmalıdır.
DÖVİZ KURU SABİTLENMELİ
Döviz kuru gazeteler ve yayıncılık sektörü için sabitlenmeli, kâğıt ithalatı için KDV yüzde 8’den yüzde 1’e düşürülmeli. Medya ve yayıncılık sektörünün devamlılığı için devlet kağıtta vergi ve sigorta primlerinde sübvansiyon uygulamalı. Yerel gazetelerin devamlılığının sağlanması için kamu reklam ve ilanlarında eşit ve adil dağıtım uygulanmalı. Basın İlan Kurumu ilan fiyatlarında artış yapmalı ve artış yaparken kağıdın artan maliyetini de dikkate almalıdır. İstanbul için 5000 adet, Ankara ve İzmir için 3000 adet ve diğer iller için belirlenen 300 adet zorunlu satış miktarı düşürülerek, gazetelerin basım yükünün hafifletilmesi gibi
hayati tedbirler devreye sokulmalıdır.”