İneklerin gözlerinde, göz kapaklarında, göz pınarlarında oluşan tümörler ‘’squamous cell carcinoma’’ olarak bilinen göz kanserleridir.
Bu tip tümörler göz yuvarlağında, üçüncü göz kapağında, kornea tabakasında çeşitli büyüklükte olabilirler. Bazen ülser, nekroz, şiddetli gözyaşı akıntısı ile birlikte olurlar. Kanser ileri safhalarda baştaki lenf yumrularına, karaciğere ve akciğere de sıçrayabilir.
Sebepler:
Kanser sebeplerindeki genel etkenler ineklerin göz kanserinde de geçerlidir. Yatkınlık, maruz kalma ve viruslar. Beyaz yüzlü inekler göz kanserine yatkındır. Göz kanserlerinin en çok görüldüğü ırk, bu sebeple, Hereford ırkıdır.
Beyaz yüzlü Simmental ve Holstein ırkı ineklerde de göz kanseri olma ihtimali, oransal olarak, yüksektir. Renkli yüz veya göz etrafının pigmentli (renkli) olması göz kanseri ihtimalini önleyen bir faktördür.
Diğer bir yatkınlık sebebi yaştır. Yaşlı ineklerde göz kanseri vakalarıyla daha sık karşılaşırız. Genellikle 7-8 yaşındakilerde görülür. 5 yaşından küçük ineklerde görülmesi nadirdir.
Eğer Papillomatosis ile ilgili bir tümör oluşumu söz konusu ise sebepler arasında viruslar da söz konusudur.
En önemli tümör sebebi güneş ışığıdır. Beyaz yüzlü ineklerin güneş ışığına (U.V.) maruz kalması göz tümörü ihtimalini yükseltir.
İneklerin göz tümörlerinde tedavi genellikle cerrahidir. Eğer erken safhada, beklemeden tedavi yapılırsa başarı şansı yüksektir. Çünkü göz tümörleri erken safhada iyi huylu olup giderek kötü huylu hale dönerler.
Tedavide kullanılan yöntemlerin başında tümörün operasyonla alınması gelmektedir. Üçüncü göz kapağında tümör varsa, göz kapağı ve tümör birlikte alınır.
En başarılı operasyon sıvı azot ile yakmadır (Cryotherapy, Cryosurgery). Özellikle tümör küçükken ve erken safhada yapılan sıvı azot ile yakma işlemleri gayet başarılı sonuç vermektedir.
Diğer tedavi metodu ısı ile yakmaktır (Hipertermi). Bilinen Koterizasyon işlemi veya radyo frekansı enerjisi ile tümörü yakma (sıcak tedavi) göz tümörlerinde de kullanılabilecek yöntemlerdir.
İneklerin göz tümörlerinde nüksetme oranı %40-50 civarındadır. Ancak Malignant (kötü huylu) olmadan önce yapılan soğuk operasyonların (sıvı azot ile yakma) başarı şansı %90 olarak bildirilmektedir.
Koruma:
Güneş ışığından koruma, alınacak başlıca önlemdir. Beyaz yüzlü hayvanları güneş ışığına maruz bıraktığımızda göz kanseri riski olabileceği akılda tutulmalıdır. Genetik yatkınlıklarla ilgili sorunlar ortadan kaldırılmalıdır. Beyaz yüzlü olduğu için Hereford ırkının göz kanserine yatkınlığı ile Simmental ve Holstein ırklarının beyaz yüzlü olanlarının yatkınlığı bilinmeli, ona göre genetik seçim yapılmalıdır.
Renkli, özellikle göz çevresi pigmentli ırklar seçilmelidir. Göz kanseri olan bir ineğin yavruları damızlıkta kullanılmamalıdır. Güneşten koruma ve ırk seçimi dışında bir koruyucu hekimlik yöntemi yoktur.
5 MAYIS 2020