I. GİRİŞ
İş yeri devri halinde iş sözleşmelerinin akıbetinin ne olacağı, işçinin iş yeri devrinden ötürü iş akdini feshetme olanağının olup olmadığı hususları sıklıkla tartışılmaktadır. Bu ve buna benzer tartışmaların kaynağı genellikle internet üzerinden ulaşılan ve kaynağı doğrulanamayan bilgi paylaşımlarıdır. Biz bu çalışmamızda Yargıtay kararları ışığında, iş yeri devrinin sonuçlarının neler olduğunu, iş yeri devrinin hangi davalara konu olduğunu ve devir halinde iş sözleşmesinin akıbetinin ne olacağını açıklayacağız.
II. GENEL İTİBARİYLE İŞ YERİ DEVRİ
İş yeri devri, esas itibariyle 4857 Sayılı İş Kanunun 6. Maddesinde düzenlenmiştir. Kanundaki ilgili düzenlemeye göre; iş yeri veya iş yerinin bir bölümü devrolduğunda devir tarihi itibariyle mevcut olan iş sözleşmeleri de bütün hak ve borçları ile devralan işverene geçmektedir. Dolayısıyla devirden önce veya en geç devir tarihinde devrolan iş yerinde / bölümde çalışan işçilerin iş sözleşmelerinin devam edeceği belirtilmiştir.
Devralan işveren, mevcut iş sözleşmelerini sona erdirmek isterse ancak işçinin hak ve alacaklarını ödemek suretiyle yasaya uygun şekilde fesih işlemi yapabilir. İşçinin iş sözleşmesi sona ererken hizmet süresi (kıdem süresi) devreden işverenin yanında işe başladığı süreye göre belirlenmektedir. Nitekim kanuni düzenlemeye göre; devralan işveren, işçinin hizmet süresinin esas alındığı haklarda, işçinin devreden işveren yanında işe başladığı tarihe göre işlem yapmakla yükümlüdür.
Yine devir halinde, devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan devreden ve devralan işverenin birlikte sorumlu olacağı ancak devreden işverenin bu sorumluluğunun iki yıl ile sınırlı olduğu düzenlenmiştir.
III. DEVİR HALİNDE, İŞÇİNİN İŞ AKDİNİ FESHETME HAKKI
4857 Sayılı İş Kanunun 6. Maddesinin devamında, iş yerinin devredilmesi halinde bu devir halinin, işçilerin iş akdinin feshedilmesinde yahut işçinin fesih talebinde nasıl bir sonucu olacağı da hükme bağlanmıştır. Düzenleme içeriğine göre; iş yerini / bölümü devreden veya devralan işveren, söz konusu yerde çalışan işçilerin sözleşmelerini sırf işyerinin veya bir bölümünün devrine dayanarak feshedemeyecektir. Bu düzenlemeye rağmen işçinin iş akdinin feshi halinde, sırf iş yeri devri sebebiyle fesih yapıldığı ispat olunursa işçi feshe bağlı alacaklarına hak kazanacaktır.
İşbu kanun hükmünün aynı fıkrasında, işçilerin de iş yeri devrini gerekçe göstererek iş akdini feshetmesi halinde bu feshin haklı sebep teşkil etmeyeceği düzenlenmiştir. Elbette devreden veya devralan işverenin ekonomik ve teknolojik sebeplerin yahut iş organizasyonu değişikliğinin gerekli kıldığı fesih hakları veya işçi ve işverenlerin haklı sebeplerden derhal fesih hakları kanunda saklı tutulmuştur.
Sonuç itibariyle; kanun koyucu hem işveren hem de işçinin yalnızca iş yeri devrini gerekçe göstererek iş akdini feshetmesine olanak tanımamış olup fesih yapıldığı takdirse ise bu feshin haksız fesih olacağını açık bir düzenlemeye kavuşturmuştur. Bu sebeple, iş sözleşmelerinin feshinde işçilerin bu hususa dikkat etmesi gerektiğinden iş akdini feshetme talebinde bulunan işçinin hukuki destek almasında yarar vardır.
Av. Esma İBA ÇAPLIK