Egeli turizmciler, Türkiye Seyahat Acentaları Birliği’nin (TÜRSAB) online rezervasyon portalı Booking.com’un Türkiye’deki faaliyetlerinin mahkeme kararıyla tedbiren durdurulmasına varan girişimlerini eleştirdi. Konaklama sektörünün kaybının şimdiden yüzde 30’ları bulduğunu söyleyen Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkan Yardımcısı Mehmet İşler, “TÜRSAB, bu kararda baş aktör olduğu için turizme zarar veren bir kurum olarak anılacaktır” dedi.
TÜRSAB tarafından birlik üyesi seyahat acentelerine karşı gerçekleştirilen haksız rekabetin önlenmesi amacıyla açılan davada, online rezervasyon portalı Booking.com’un Türkiye’deki faaliyetlerine tedbiren durdurma kararı verilmişti. İstanbul 5. Asliye Ticaret Mahkemesi’nde görülen davada mahkeme, Booking.com veya oluşturacakları başka bir adres üzerinden, Türkiye’de yerleşik otel, konaklama tesislerinin pazarlanması ve pazarlanmasına aracılık edilmesi yönündeki faaliyetin durdurulmasına karar vermişti.
TÜROFED Başkan Yardımcısı ve Ege Turistik İşletmeler ve Konaklamalar Birliği (ETİK) Başkanı Mehmet İşler, Pasaport Kordon Oteli’nde yönetim ve danışma kurulu üyeleriyle birlikte düzenlediği basın toplantısında mahkemenin tedbir kararını ve sektörde yaşanan son gelişmeleri değerlendirdi. Dünya online seyahat pazarının 2016 yılında 594 milyar dolarlık iş hacmine ulaştığını belirten Mehmet İşler, 2020 yılında bu rakamın 817 milyar dolara ulaşacağına dikkat çekti. Online seyahat pazarında büyük bir sıçrama olduğunu anlatan İşler, şu bilgileri paylaştı:
“Bugün online kanallara girenlerin yarısı tablet ve telefonlarla mobil yöntemi tercih ediyor. Bu rakamın yüzde 80’lere kadar yükseleceği tahmin ediliyor. Akıllı telefonlarla internete bağlananların yüzde 45’i rezervasyon gerçekleştiriyor. Online seyahat pazarındaki cironun 100 milyar dolardan fazlası mobil kanallarla yapılıyor, 2020’de bu rakamın ise 200 milyar doları aşacağı belirtiliyor. Türkiye’de booking.com’a üye 13 bin tesis bulunuyor. Dünyada 75 ülkede 200 lokal ofisi, 45 dilde sunumu var. Bu önemli seyahat portalının dünyada 1, 2 milyon üye tesisi, günlük 1,7 milyon rezervasyon hacmi var. Türkiye’de dört ofisi bulunan portal Antalya, İstanbul, İzmir ve Trabzon’da hizmet veriyor. Yılda dört kez denetleniyor. ”
Online seyahat pazarındaki aktörlerin Google’a 2016 yılında 12, 2 milyar dolar gelir sağladığına dikkat çeken TÜROFED Başkan Yardımcısı İşler, bu rakamın Türkiye turizm pazarının 2015 yılındaki gelirinin üçte biri olduğunu söyledi. Turizmin son derece sıkıntılı bir süreç yaşanırken her türlü aktörün çok önemli olduğunu, booking.com’un da bu aktörlerden biri olduğunu anlatan Mehmet İşler, “booking. com alıcı ve satıcının birleştiği bir platformdur. İkisinin beslendiği bir portaldır” dedi.
TÜRSAB yönetiminin üyeleri aleyhine haksız rekabet yarattığı iddiasıyla 2015 yılında dava açtığını, mahkemenin iki yıl sonra yapılan ilk oturumunda tedbir kararı verildiğini anlatan İşler, “Haksız rekabet iddiasına dayanarak, Seyahat Acentaları Kanunu’nu öne sürerek böyle bir portalı yargılama hakkını bulamayız” diye konuştu. Mehmet İşler, “TÜRSAB yönetimi değişime ayak uyduramamıştır, kurumun kendi üyeleri de online pazardan yararlanıyor. Attığınız taş ürküttüğünüz kuşa değmiyor. Her açıdan bakınca bunu hukuk savaşı olarak gösterip ‘üyelerin haklarını korumak adına yapıyoruz’ demek doğru değil. Arkasında 1618 sayılı yasa bulunan ve son derece güçlü bir kurum olan TÜRSAB, booking.com’un yaptığını yapmak yerine eleştiriyor”
dedi.
TÜRSAB’ın seyahat acentalarının birliği olarak turizmin paydaşlarından biri olduğunu dile getiren TÜROFED Başkan Yardımcısı ve ETİK Başkanı Mehmet İşler, “TÜRSAB bu kararda baş aktör olduğu için turizme zarar veren bir kurum olarak anılacaktır” dedi. TÜRSAB’ın üyelerinin bile daha iyi fiyatları booking.com’dan alıp o rezervasyonu konaklama tesisine geçtiğini anlatan İşler, booking. com’un haksız rekabet yarattığı söyleminin doğru olmadığını dile getirdi.
Bu portalların haksız rekabet değil tam tersine demokratik bir ortam yarattığını belirten Mehmet İşler, “Bu platormu haksız rekabet eden değil, adaletli ve fırsat eşitliğinin verildiği bir platform olarak görüyoruz. Booking.com bunu başardı, ekoniminin dinamiklerini ayağa kaldıracak fırsat yarattı” diye konuştu. İşler, “Eskiden seyahat acentası kapısını çaldığında cevap veriyordu ya da tesisler acentaya gidiyordu. Bu portallar olmasa Kars’ın bir ilçesindeki küçük bir pansiyonun kendini ifade etme şansı olabilecek miydi?” diye sordu.
“Kaybımız şimdiden yüzde 30’lara ulaştı”
TÜROFED Başkan Yardımcısı ve ETİK Başkanı Mehmet İşler, booking.com’un faaliyetlerinin Türkiye’de durdurulmasının ardından konaklama tesislerinin gelir kayıplarının şimdiden yüzde 30’lara ulaştığını söyledi. Bu süreçte zarar görenlerin isterlerse TÜRSAB’a dava açma haklarının da bulunduğuna dikkat çeken Mehmet İşler sözlerini şöyle sürdürdü:
“Vergi kaçırıyorsa bakanlık var”
“TÜRSAB’ın online seyahat portalı booking. com’u ‘vergi kaçırıyor’ diye eleştirmesini anlayamıyoruz. Devletin kurumları var. Vergiyle ilgili olsa Maliye devreye girer, bu konu TÜRSAB’a mı kaldı? Ürün bizim, karşılarında bir platform var. Son tüketiciyle aracısız karşılaştığımız, koşulları kendimizin belirlediği bir portal burası. İki tarafı da mutlu ediyor. Size ne oluyor? Ülke turizminin zor günler geçirdiği bir dönemde alınan bu karar ne istihdama, ne ekonomiye, ne de yatırımcıya fayda getirir. Koskoca sektör heba ediliyor. Tüketici uçak biletlerinin yüzde 67’sini, konaklamanın yüzde 55’ini online sağlıyor. Biz neden bu oyunun dışında kalalım?”
Toplantıda ETİK Danışma Kurulu Başkan Yardımcısı ve Hukuk Danışmanı Boğaziçi Üniversitesi Öğretim Görevlisi Avukat İlker Ünsever de konunun hukuki yönüne ilişkin bilgi verdi. Ünsever, 1618 sayılı Seyahat Acentaları Birliği Kanunu’nun çok hızlı giden sektör kurallarına uyamayacak kadar bayat kaldığına dikkat çekti. Seyahat acentalığı faaliyetinin tüketiciye yönelik bir faaliyet olduğunu kaydeden İlker Ünsever, davanın haksız rekabetin meni ve refii davası olduğunu belirterek elektronik ortamdaki pazar yerinin bir seyahat acentası faaliyeti olamayacağını anlattı. Ünsever, “Online pazarda pazar yerini oluşturanın tüketiciyle ilişkisi yoksa hiçbir şekilde seyahat acentası olması gerektiğinden söz edemeyiz. Kanuna göre seyahat acentası, tabelası, içinde insanları olan, ofisi olan bir işletme. Teknolojiyi göz ardı ediyor. O zaman seyahat acentalarının internet üzerindeki satışları neden yapılıyor internetten?” diye sordu.
“Tazminat ödemek zorunluluğu doğabilir”
Tartışılan konunun tedbir kararı verilen hüküm olduğuna dikkat çeken İlker Ünsever, olayın kararının dayanağının haksız fiil ve rekabet olduğu görüldüğünü belirtti. “Verilen karar, konaklama tesislerinin pazarlanması ve pazarlanmasına aracılık edilmesine faaliyetlerini durdurulması” diyen İlker Ünsever, tesislerin uğrayacağı zararlar nedeniyle TÜRSAB’a tazminat davası açabileceğine dikkat çekti. Otellerin mahkemeye, “Madem tedbir verdin, tazminat için TÜRSAB teminat versin” diyebileceğini anlatan Ünsever, dava ret edilirse TÜRSAB’ın zararı karşılamak zorunda kalacağını sözlerine ekledi.