Tüm bu sebepleri bir araya getiren kış ayları bazı insanlar için depresyonla geçen bir mevsime dönüşebiliyor. Reem Nöropsikiyatri Merkezi’nin Kurucusu Nöroloji Uzmanı Dr. Mehmet Yavuz, kış depresyonunun bilinmeyen yüzünü anlatıyor.
Kış depresyonun arkasında ne var?
İnsan psikolojisi kimi zaman sonbaharın melankolik havasından kimi zamansa kış mevsiminin kapalı atmosferinden etkilenebiliyor. Kışın artan depresif ruh halinin arkasında ise doğa ve hormonlar arasındaki denge yatıyor. Şöyle ki, vücutta salgılanan serotonin ve melatonin hormonları insanların mutluluk, enerji, ruh hali ve uyku düzeni üzerinde önemli bir rol oynar. Ancak bu hormonların çeşitli sebeplerle kan düzeylerindeki değerleri değişir ve bu durum kişiyi daha depresif bir ruh haline sokar. Bu hormonların kış aylarında değişmesinin sebebi ise güneşle ilgilidir. Günlerin kısalması, karanlık sürenin artması kandaki değerlerin değişmesine yol açar. Özellikle de uykuyla ilgili hormon olan melatoninin çok salgılanması kişiyi hareketsizleştirir, sürekli yorgun ve uykulu hissetmesine yol açar.
Belirtileri nelerdir?
Sabahları mutsuz uyanma,
Genel bir keyifsizlik hali,
İştahsızlık ya da aşırı yeme durumu,
Enerji düşüklüğü,
Alınganlık ve öfkelenme halinin aşırı seviyede yaşanması,
Eskiden keyif alınan durumların şimdi keyif vermemesi,
Konsantre probleminin yaşanması,
Mutluluğu yemeklerde aramayın
Kış depresyonunun ortaya çıkmasında etkili olan bir diğer sebep ise serotonin hormonunun eksikliğidir. Serotonin seviyesinin yüksek olması kişiyi daha mutlu, pozitif, kendine güvenen bir birey haline getirir. Depresyondaki kişilerde özellikle kış aylarında serotonin seviyesinin düşük olduğu gözlemlenmiştir. Bu durumda kişi mutluluğu buzdolabı başında bulur, özellikle de tatlılar ilk tercihidir. Serotonin hormonu seviyesinin düşmesiyle birlikte şekerli ve karbonhidratlı yiyecekleri daha çok tüketmeye başlar.
Grip kadar yaygın görülebilir
Kış aylarının yaklaşmasıyla yaşanan bu ruhsal düzensizlik hali, mevsimsel duygu-durum bozukluğu olarak tanımlanıyor. Birçok kişi zihinsel ve bedensel olarak kendini verimsiz hissediyor ve bir şeyler yapma gücünü kendinde bulamıyor. Özellikle kadınlarda daha çok görülen kış depresyonu, toplumun yaklaşık yüzde 10’unu etkiliyor.
Peki, ne yapılmalı?
Kış depresyonuyla baş edebilmek için ilk yapılması gereken sosyalleşmek ve sevdiklerinizle paylaşabileceğiniz zamanlar yaratmaktır. Bunun için yalnız kalmak yerine aile ve arkadaşlarınız ile görüşerek modunuzu yükseltebilirsiniz. Bunlara ek olarak;
Kış mevsiminin kendine özgü güzelliklerini keşfetmeye çalışın,
Kendinizi eve kapatmayın, sıkılmak bunalmak yerine kışın keyfini çıkarmaya çalışın.
Gün ışığından mümkün olduğunca fazla yararlanın. Unutmayın güneş sadece dünyanın değil sizin de enerji kaynağınızdır.
Ev ve iş ortamınızı yeteri kadar aydınlatın ve gün içinde havalandırın. Temiz hava sandığınızdan daha güçlü bir etki yapacaktır.
Düzenli olarak spor yapın. Çünkü spor yapmak hem bedeninizi hem ruhunuzu besleyecektir. Üstelik spor yaparak sosyalleşebilir ve yeni arkadaşlar edinebilirsiniz.
Sağlıklı ve dengeli beslenin. Ayrıca şekeri olabildiğince hayatınızdan uzak tutun. Çünkü şeker ve hazır gıdaların neredeyse hepsinde bulunan glikoz ani duygu değişimlerinin en önemli sebeplerinden biridir.
Ani hava değişimlerinin yarattığı ruhsal sıkıntıları gidermek için vücudunuzun ihtiyaç duyduğu sıcak ortamı evinizde yaratabilirsiniz. Yaşam alanlarında daha doğal ışıkları daha sıcak renkleri tercih edebilirsiniz.