Hepimizin son zamanlarda sıklıkla duyduğu veya bir şekilde aşina olduğu karaciğer yağlanması aslında nedir? Ne kadar ciddiye alınması gerekir?
Karaciğer vücudumuzun sağ tarafında ve büyük bir kısmı kaburgalarımızın altındadır. İnsan vücudundaki 2. en büyük organdır. Vücudumuzun işleyişi açısından pek çok görevi olup normalde çok az yağ dokusu içerir. Karaciğer yağlanması, karaciğer hücrelerinde çok fazla yağ depolanması ve birikmesi durumudur. Karaciğer yiyecek ve içeceklerden gelen besinlerin işlenmesine yardımcı olur ve kandaki zararlı maddeleri süzerek kanı temizler. Ancak karaciğerde çok fazla yağ bulunması iltihaplanmasına neden olabilir. Önlem alınmayan vakalarda, bu iltihaplanma yara dokusuna dönüşerek karaciğer yetmezliğine ve siroz hastalığına yol açabilir.
Karaciğer yağlanması, sebebine göre alkole bağlı ve alkolden bağımsız olarak iki ana başlıkta toplanılabilir. Alkol almayan veya çok az alkol alan bireylerde karaciğer yağlanmasının nedeni genellikle obezite, yüksek kan şekeri, diyabet hastalığı, insülin direnci ve özellikle trigliseritler olmak üzere yüksek yağ ve kolesterol seviyeleridir. Bununla birlikte daha az görülmesine karşın karaciğer yağlanmasının nedenleri arasında gebelik, hızlı kilo kaybı, Hepatit C yani sarılık gibi bazı enfeksiyon türleri, çeşitli ilaçların yan etkileri, belirli toksinlere maruz kalınması ve genetik faktörler sayılabilir.
Birçok vakada, karaciğer yağlanması genellikle sessiz seyreder. Ancak belirti vermesi halinde karnın sağ üst tarafında şiddetli ağrı veya kişinin aşırı yorgunluk hissetmesi başlangıç belirtileri olabilir.
Karaciğer yağlanmasına bağlı karaciğer hastalığı gelişen nadir vakalarda ciltte kaşıntı ve kaşıntıya bağlı olarak gelişen kızarıklıklar meydana gelebilir. Yine pullanma da karaciğer yağlanması ve sirozun ciltteki bazı belirtilerindendir. Bu tarz sorunlar yaşayan kişilerin en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna gitmelerini tavsiye ediyorum. Bunlar haricinde karaciğer sirozunun belirtileri arasında:
- iştah kaybı,
- Kilo kaybı,
- Halsizlik,
- Yorgunluk,
- Burun kanaması,
- Sarı cilt ve gözler,
- Cildin altında görünen ağ benzeri damar grupları,
- Karın ağrısı,
- Karın şişmesi,
- Bacaklarda şişme,
- Erkeklerde meme büyümesi,
- Kafa karışıklığı bulunur.
Günümüzde özellikle karaciğer yağlanmasını tedavi etme endikasyonu olan bir ilaç bulunmamaktadır. Ancak birçok vakada, yaşam tarzında yapılacak değişiklikler ve uygun kişilere verilecek bazı ilaçlar ile karaciğer yağlanması tersine çevirebilir. Bu doğrultuda karaciğer yağlanmasının türüne göre alkol kullanımının sınırlanması, kilo vermek için adım atılması ve beslenme tarzında değişiklik yapılması önerilebilir. Aşırı kalori içermeyen, doymuş ve trans yağların düşük olduğu besin açısından zengin bir diyet ile beslenilmesi gereklidir. Haftanın en az dört günü, günde 60 dakika egzersiz yapılmasını tavsiye ediyorum.
Eğer karaciğer yağlanmasına bağlı olarak ciddi hastalıklar geliştiyse ek tedaviler gerekebilir. Örneğin siroz tedavisi için yaşam tarzı değişiklikleri, ilaç tedavisi, cerrahi müdahale ve hatta ileri vakalarda karaciğer nakli gerekebilir.
Karaciğer sağlığımızı korumak için ise enginar, kahve, sarımsak, yeşil çay, kuşkonmaz, üzüm, yer fıstığı, yağlı balıklar ve greyfurt tüketebiliriz.