NASA yeniden Ay’a gitmeyi hedefledi. Türkiye saati ile 9:47’de (ABD Doğu kıyısında 01:47’de) Florida’dan Artemis I fırlatıldı. Uzun zamandır ertelenen test uçuşu, astronotsuz olarak, şimdiye kadar yapılmış en güçlü NASA roketi olan Uzay Fırlatma Sistemi (SLS) ile Orion kapsülünü uzaya taşıdı.
Bu, Artemis I’in üçüncü fırlatma denemesiydi. 29 Ağustos’taki ilk deneme, roketin dört ana motorundan birinin soğutma sürecinde yaşadığı bir aksaklık nedeniyle iptal edildi. 3 Eylül’deki ikinci deneme de, roketin uzun yakıt doldurma işlemi sırasında bir hidrojen sızıntısı tespit edildiğinde temizlendi. SLS daha sonra onarım için ve onu Eylül ayı sonlarında Florida’nın Uzay Sahili’ne çarpan Ian Kasırgasından korumak için KSC’nin Araç Montaj Binasına geri götürüldü.
Artemis I Ay’a inmeyecek. 26 gün sonra dünyaya dönmeden önce Ay etrafındaki bir yörüngeye yerleşecek. NASA’nın yaklaşık 50 yıl sonra mürettebat kapasiteli bir ay gemisiyle yaptığı bu ilk uçuş, NASA’nın Artemis programı kapsamında 2025 yılına kadar astronotları ay yüzeyine götürmeye hazır olup olmadığını görmek için test anlamı taşıyor. Geri sayımın son saatlerinde, bir valfteki hidrojen sızıntısı meydana geldi. “Kırmızı ekip” olarak bilinen küçük bir grup, sorunu çözmeye çalışmak için fırlatma rampasına ve “patlama tehlikesi olan alana” gönderildi.
Ekip, sızdıran valf üzerindeki donanımı düzeltti ve ardından fırlatma devam edebildi. Şimdiye kadar görev planlandığı gibi gidiyor, Orion yaklaşık 2:00 ET’de Dünya etrafındaki yörüngeye ulaşıyor ve çok günlük aya yolculuğuna başlamak için fırlatmadan yaklaşık iki saat sonra motorlarını çalıştırıyor. Bir sonraki önemli kilometre taşı, Orion’un yüzeyden 60 mil yükseklikte aya en yakın geçeceği tarih 21 Kasım olarak belirlendi. Geri dönmek için Orion, Ay’ın yerçekimini kullanarak Dünya’nın yörüngesine yönelecek. Artemis I, görev boyunca yaklaşık 1,3 milyon mil yol kat edecek.
Mars Astronot Göndermek Misyon, NASA’nın ay planlarında çok önemli bir dönüm noktasını temsil ediyor. Program yıllarca ertelendi ve milyarlarca dolarlık bütçeyi aştı. Artemis programı, artan hedeflere sahip bir dizi görevi temsil ediyor. 2025 için planlanan üçüncüsü, Apollo döneminden yani 50 yıldan bu yana ilk kez astronotları ay yüzeyine taşıyacak. Artemis I görevi, özünde, SLS roketinin ve Orion’un, nihayetinde Mars’a mürettebatlı uçuşları mümkün kılacak olan sürekli bir ay keşif programının bir parçası olarak astronotları aya uçurmaya hazır olduğunu göstermeyi amaçlıyor. NASA, araçları ayın etrafında bir Ağ Geçidi uzay istasyonu inşa etmek için kullanmak, ardından oraya mürettebatı ayın güney kutbuna ve diğer keşfedilmemiş alemlere yapılacak geziler için bir ana üs olarak kullanmak istiyor. NASA, Artemis I’in hedeflerinin basit ama zor olduğunu söyledi. Büyük bir öncelik, Orion’un ısı kalkanının, Ay’dan eve 40.000 km/s hızla dönmenin neden olduğu kavurucu sıcak yeniden giriş sıcaklıklarına (2.800 Santigrat derece) dayanabileceğini göstermektir.
NASA ayrıca Orion’un astronotları ay yörüngesinde canlı tutmaya hazır olduğunu göstermesini istiyor. Artemis I görevinde bilim deneyleri de var. SLS roketinde, Artemis I ile fırlatılan 10 küp uydu, aya giderken konuşlandırılacak. Görevleri çok çeşitli. Bazıları ayın yörüngesinde dolanıp su buzu izlerini ararken, diğerleri keşif teknolojilerini test edecektir. NEA Scout adlı biri, küçük bir asteroidi ziyaret etmek için bir güneş yelkeni kullanacak. Orion’un İçinde, NASA’nın geleceğin astronotları için tasarladığı yeni, parlak turuncu bir fırlatma ve giriş giysisi giyen Komutan Campos adlı bir “Moonikin” mankeni var. Helga ve Zohar lakaplı iki uzuvsuz manken, astronotları derin uzayın zararlı radyasyonundan korumak için tasarlanmış AstroRad adlı yeni bir yeleği test edecek.
NASA’nın Biyolojik Deney 1’i gibi daha fazla deney, derin uzay ortamının genleri ve DNA’yı nasıl etkilediğini görmek için Orion’un içinde maya, mantar ve daha fazlasını büyütecek. Çok sayıda havacılık yüklenicisi ve Orion için donanım, altyapı ve yazılımları destekliyor. Bunlar Boeing, Lockheed Martın, Northrop Grumman, Aerojet Rocketdyne, Airbus ve Jacobs olarak sıralanıyor. NASA’nın Genel Müfettişi geçtiğimiz günlerde Artemis’in ayda bir varlık oluşturmasının “sürdürülebilir” bir yolu olmadığı konusunda uyardı. Artemis için halihazırda 40 milyar dolardan fazla harcanmış durumda. NASA ilk mürettebatlı iniş gerçekleştiğinde bu çaba için 93 milyar dolar harcanacağı hesaplanıyor.