Çünkü işçiler en fazla 8 ay çalışabilecek. Oysa kıdem hakkı için en az 1 yıl gerekiyor.
Kamuoyunda “kiralık işçi” olarak adlandırılan özel istihdam büroları aracılığıyla “geçici iş ilişkisi” kurulmasına ilişkin yasa, çalışma yaşamına önemli değişiklikler getirecek. İşveren 12 ay işçi çalıştırmak yerine, yılın belli dönemlerinde kiralık işçi çalıştırabilecek. Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işyerinde bir yıl çalışma şartı bulunuyor.
EN FAZLA 8 AY ÇALIŞABİLECEKLER
Geçici işçiler ise girdikleri işyerinde en fazla 8 aya kadar çalışabilecekler. Bir yıllık süreyi dolduramayacakları için çalıştıkları yerden kıdem tazminatı alamayacaklar. Kıdem tazminatına hak kazanabilmeleri için, bağlı bulundukları asıl işveren olan özel istihdam bürosu tarafından kesintisiz olarak farklı işyerlerinde yıl boyunca istihdam edilecek kadar şanslı olmaları gerekecek.
“Özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisi” olarak adlandırılan düzenleme, ilk defa 2003 yılında, 4857 sayılı İş Kanunu çıkartılırken gündeme geldi. Kanun henüz taslak halinde iken bu konu “Mesleki Faaliyet Olarak Ödünç İş İlişkisi” başlığıyla düzenlendi. Ancak sendikaların karşı çıkması üzerine o dönem bu düzenlemeden vazgeçildi. 2009 yılında çıkarılan bir torba kanuna konulan madde o dönem veto edilmişti.
6 AY GEÇMEDEN YENİ KİRALIK İŞÇİ YASAK
Geçici işçiler ise bir işyerinde 4’er aylık dönemler halinde çalışabilecekler. Bu süre en fazla 8 aya kadar uzatılabilecek. Aynı işyerindeki çalışma süresi hiçbir şekilde 12 aya ulaşamayacağı için, geçici işçiyi kiralayan işverenin kıdem tazminatı ödeme sorumluluğu olmayacak.
Kiralık işçi çalıştıran işveren, söz konusu sürelerin sonunda aynı iş için 6 ay geçmedikçe yeniden kiralık işçi çalıştıramayacak. Yılın 6 aylık döneminde üretim faaliyetleri yoğun olan bir işveren, bu dönemde işçi kiralayıp, üretimin az olduğu yılın geri kalanında daha az işçi çalıştırabilecek.
‘ZORLAYICI NEDENLER’ İYİ DENETLENMELİ
Yasaya göre geçici işçi, analık ve doğum ile askerlik nedeniyle çalışamayan işçiler işe dönünceye kadar; mevsimlik tarım işlerinde ve ev hizmetlerinde süresiz olarak çalıştırılabilecek.
“Üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması” hali ile işletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin “öngörülemeyen şekilde” artması durumunda geçici işçi çalıştırılabilecek. Üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenler ile kapasitenin öngörülemeyen şekilde artması ifadesiyle neyin kastedildiğinin, yönetmelikle iyi tanımlanması gerekiyor. Amacı aşan şekilde geçici işçi çalıştırılıp çalıştırılmadığını denetleme konusunda Çalışma Bakanlığı’na önemli görev düşüyor.
40 MESLEK İÇİN BELGE ŞARTI ERTELENDİ
40 meslek için dün sona eren belgesiz çalışma uygulamasının süresi, 31 Aralık 2016’ya ertelendi. 17’si inşaat, 10’u enerji, 7’si otomotiv 6’sı metalde olmak üzere Mesleki Yeterlilik Belgesi şartı 2017’de başlayacak.
10 KİŞİNİN ALTINDAKİ İŞYERLERİNDE 5 İŞÇİYE KADAR ÇALIŞTIRILABİLECEK
İşletmenin mal ve hizmet üretim kapasitesinin öngörülemeyen şekilde artması haliyle sınırlı olmak üzere, bir işyerinde çalıştırılabilecek geçici işçi sayısı, toplam işçi sayısının dörtte birini aşamayacak. Ancak, on ve daha az işçi çalıştırılan işyerlerinde 5 işçiye kadar geçici işçi çalıştırılabilecek. Türkiye’de 1.7 milyon işyeri var. Bunun 1.4 milyonunda 9 kişi ve altında işçi çalışıyor. Personel 1 kişi de olsa 10 kişi de olsa, bu işyerlerinde 5 kişiye kadar geçici işçi çalıştırmak mümkün olacak.
‘AHLAKA AYKIRI’ SÖZLEŞME YAPAN BÜRO 3 KEZ TEKRARLARSA KAPANIR
Özel istihdam bürolarının Borçlar Kanunu’nun 26. ve 27. maddelerine aykırı davranması halinde yetki belgesinin iptaline varan yaptırımlar uygulanacak.
26’ncı madde, tarafların sözleşmenin içeriğini özgürce belirleyebileceklerini, 27’nci madde ise ‘ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı’ düzenlenen sözleşmenin geçersiz olduğunu öngörüyor. İşçisi ya da işçi kiraladığı firmayla ahlaka, kamu düzenine ve kişilik haklarına aykırı sözleşme yapan büro, bu fiili 3 kez tekrarlarsa kapatılacak.