Pandemi, 2020 yılından bu yana tüm dünyada sağlık harcamalarının dengelerini değiştirdi. Türkiye’de de benzer bir tablo hem kamuda hem de özel sektörde görülürken, ECONiX Araştırma; ECONALiX, T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Türkiye Sigorta Birliği verileri ile yaptığı analizleri “COVID-19’un Türkiye Kamu ve Özel Sağlık Sigorta Harcamalarına Etkisi” başlıklı bir rapor ile yayınladı. Yayınlanan rapora göre SGK sağlık harcamalarında ilaç bütçesi 2020’yi 48 milyar TL, sağlık hizmetleri bütçesi ise 52 milyar TL’yle tamamlandı. Böylece 2020 yılında ilaç bütçesinde bir önceki yıla göre %18,7’lik artış yaşanırken, sağlık hizmetlerinde bu oran %0,09 olarak kayıtlara geçti.
Diğer taraftan üniversitelere ve T.C. Sağlık Bakanlığı’na bağlı devlet hastanelerinde ödenen faturaların bütçesi ortalama %4,20 gerilerken, bu gerilemenin özellikle COVID-19 tedavisinde hizmet veren üniversite ve devlet hastanelerinde olduğu belirtildi. Buna karşın özel hastaneler, harcamalarındaki %18,66’lık artışla dikkat çekti. ECONiX Araştırma Yönetim Üçlüsünden ve Yeditepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi akademisyenlerinden Dr. Güvenç Koçkaya “SGK harcamaları içerisinde kamu hastanelerinde başvuru ve harcama azalırken, özel hastanelerde artışın temel nedeni, kamu hastanelerinin pandemi hastanesi olup acil olmayan vakaların ameliyatlarını almamaları ve bu vakaların özel hastanelere gitmiş olabileceği söylenebilir” ifadelerini kullandı.
Kronik hastaların hastaneye gitmeden ilaca erişebilmesi ortalama reçete tutarlarını %42 artırdı
ECONiX Araştırma’nın raporunda, pandeminin başladığı 2020 yılına geçildiğinde özel, üniversite ve T.C. Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerine müracaatın %35,15, reçete sayısının %14,78 azaldığı görüldü. Reçete fatura tutarlarına bakıldığında ise 2020’nin Mart ayından itibaren görülen reçete sayılarındaki gerilemenin aksine %18,7’lik artış yaşandığı belirtildi. Böylece reçete başı ortalama maliyetin %42,27 arttığı kaydedildi. Bu durum, ECONiX Araştırma Yönetim Üçlüsünden ve Tarsus Üniversitesi, Sağlık Yönetimi Bölümünden Dr. Öğr. Gör. Gülpembe Oğuzhan, “Kronik hastalığa sahip hastaların COVID-19 sebebiyle hastaneye müracaat etmeden ilaçlara erişim sağlayabilmelerinin bir sonucu olarak, reçete sayısı düşmesine rağmen hastalar ilaçlarını alabilmiştir. Bu durumda görece olarak reçete başı ortalama maliyeti arttırmış.” olarak yorumladı.
Primleri artan özel sağlık sigortaları 1,9 milyar TL’lik kârla rekora imza attı
ECONiX Araştırma tarafından yayınlanan rapor, sigorta sektörünün pandemi sürecindeki sağlık harcamalarına da ışık tuttu. ECONiX Araştırma Yönetim Üçlüsünden ve Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Ekonomisi ve Farmakoekonomi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Zafer Çalışkan “SGK Genel Sağlık Sigortası’nın prim gelirleri 2020’de bir önceki yıla göre %142,23 artarak 127 milyar TL olarak kayıtlara geçti.
SGK Genel Sağlık Sigortası harcamaları ise %8,23 artışla 100 milyar TL oldu” dedi. Özel sağlık sigortalarına bakıldığında, toplanan primlerin 2019’a göre %65,32 artışla 8,3 milyar TL’ye ulaştığı belirtildi. 2020’de özel sağlık sigortası gelirleri normalin üstünde artışa sahne olurken, giderlerin geçen yıllara göre benzer artış gösterdiği görüldü. Özel sağlık sigortalarının prim ve hasar harcamaları arasındaki fark üstünden hesaplanan teknik kârı ise bir önceki yıla göre %176,78’lik rekor artışla 1,9 milyar TL’ye çıktı.
SGK sağlık bütçesi 27 Milyar TL fazla verdi
ECONiX Araştırma Yönetim Üçlüsünden ve Yeditepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi akademisyenlerinden Dr. Güvenç Koçkaya, rapora ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu: “Gerek kamu gerekse özel sağlık sigortacılığının pandemi döneminde kazanan sektörlerden olduğu aşikar. Çünkü gelirlerini korur ve hatta artırırken, giderlerinin beklenenden daha düşük olduğunu görüyoruz. Gerek kamu gerek özel sağlık sigortacılığı pandemi yılında toplanan prim ve sağlık harcaması farkı açısından önemli fazla vermiştir.
SGK`nın sağlık sigortası primleri ile sağlık harcamaları arasında ortaya çıkan yaklaşık 27 milyar TL’lik bütçe fazlasının, başka alanlara kaydırıldığını ve özellikle SGK`nın emeklilik gibi en temel harcamalarında oluşan açığın finansmanında kullanıldığını görüyoruz. Oysa bu bütçe kanser ve gen tedavisi gibi yenilikçi tedaviler için yine sağlık alanında, Türkiye toplumunun daha iyi ve yenilikçi tedavilere erişimi için kullanılabilirdi. Bu durum, Genel Sağlık Sigortası’nın sosyal devlet bakış açısını geliştirmek ve daha iyi hizmet vermek üzere SGK bünyesinden ayrılmasının iyi olabileceği görüşünü tekrar gündeme getiriyor.”