Yüz tanıma teknolojisi ilerledikçe bazı firmalar yüzlerdeki ifadeleri tanımlayabileceğini ve hatta şüpheli davranışları ayırt edebileceğini savunuyor. Peki bu mahremiyetiniz ve haklarınızı nasıl etkileyecek?
Yüz tanıma teknolojisi on yıllardır var olsa da son yıllarda yapay zeka ve bilgisayar desteği sayesinde çok daha hızlı bir şekilde ilerliyor.
Bu teknoloji artık sınırlarda insanları teşhis etmek, akıllı telefonların kilidini açmak, suçluları teşhis etmek ve bankacılık işlemlerini gerçekleştirmek için kullanılıyor.
Fakat bazı şirketler bu teknolojiyi daha da ileri götürerek insanların duygularını ortaya çıkarabileceğini savunuyor.
Psikologlar 1970'lerden beri insanların fotoğrafları ve videoları üzerine yaptıkları çalışmalarda, yüzlerindeki mikro ifadelerden yola çıkarak "gizli duyguları" teşhis etmenin mümkün olduğunu söylüyordu.
Teknoloji şirketleri algoritmalar ve yüksek çözünürlüklü kameralar kullanarak bu süreci daha hızlı ve güvenilir bir şekilde yapabileceklerini belirtiyor.
IHS Markit analiz şirketinin video gözetim uzmanı Oliver Philippou "Bunun ticari amaçlarla kullanımını halihazırda görüyoruz" diyor ve ekliyor:
"Süpermarketler reyonlardaki insanları teşhis etmek için değil ama yaşlarını, cinsiyetlerini ve duygularını anlamak için bu teknolojiyi kullanabilir. Ürün yerleştirme ve hedef kitle pazarlamasında işe yarayabilir."
Pazar araştırması şirketi Kantar Millward Brown, ABD'li Affectiva şirketi tarafından geliştirilen teknoloji ile tüketicilerin TV reklamlarına tepkisini analiz ediyor.
İznini aldığı insanların yüzlerini video olarak kaydeden şirket videonun her karesindeki ifadeleri inceleyerek reklamların uyandırdığı duyguyu işliyor.
Şirketin inovasyon direktörü Graham Page "Bu teknolojiyle reklamın hangi kısmının tam istenen sonucu verdiğini, insanların bir reklamın hangi noktasında ne hissettiğini net olarak görebiliyoruz" diyor.
Daha tartışmalı olan bir uygulama ise güvenlik amacıyla "duygu tespiti" yapan kameralar.
İngiltere merkezli WeSee firması yapay zeka teknolojisiyle, insanların gözünden kaçabilecek ayrıntıları yakalayarak şüpheli kişileri yüz ifadelerinden tespit edebilen kameralar satıyor.
İnsanlar konuşurken sözlerinde öfke ve nefret olmasa da bu hisler yüz ifadelerinde gizli olabilir.
WeSee yöneticisi David Fulton kolluk kuvvetleriyle de birlikte çalıştıklarını, ifadesi alınan kişilerin analiz edildiğini söylüyor:
"Bizim teknolojimiz düşük kaliteli videolarda bile insanların duygu durumunu ve niyetlerini yüz ifadeleri, duruşları, jestleri ve hareketlerinden tespit edebiliyor.
"Gelecekte metro istasyonlarına yerleştirilen kameralar şüpheli hareketleri tespit edip terörist bir saldırı potansiyeli olduğunda polise hemen haber verebilir.
"Futbol maçları veya siyasi mitingler gibi kalabalık etkinliklerde de bu teknoloji kullanılabilir."
IHS Markit analiz şirketinin video gözetim uzmanı Oliver Philippou ise duygu gözetiminin doğruluk oranı konusunda şüpheli:
"Basit bir şekilde yüz tanımlama yapıldığında bile büyük hata payları var, en iyi şirketler insanları yüzde 90-92 oranında doğru eşleyebiliyor.
"Duyguları teşhis etmeye çalıştığınızda hata payı büyük oranda artacaktır."
Bu durum yüz tanıma teknolojisiyle yanlış veya önyargılı kararlar alınmasından endişelenen mahremiyet savunucularını rahatsız ediyor.
Privacy International'dan Frederike Kaltheuner "Bu teknolojinin gerçekten işe yarayacağı senaryolar hayal edebilsem de duygu gözetimi, yüz tanıma ve yüz profilleme teknolojilerinin kullanılabileceği alanlar eşi benzeri olmayan bir oranda genişliyor" diyor.
Basit yüz tanıma teknolojileri bile şu anda yeterince tartışma yaratıyor.