Bazen, hatta çoğu zaman kişiler arası çatışmalara, taraflardan birinin, karşı tarafla kurduğu iletişimde suçlayıcı bir tarz olan, “Sen Dili” yaklaşımını benimsemesi sebep olur. Sen dili, yargılayıcı ve suçlayıcı bir yaklaşım olduğu için, karşı tarafta olumsuz duygular ve sonuçlar doğurur, aynı zamanda karşı tarafın savunucu bir tutum takınmasına yol açar. Kişinin, ancak tehdit altında olduğunu hissettiğinde savunma durumuna geçtiği düşünülürse, sen dili yaklaşımının ne derece yanlış bir üslup olduğu daha iyi anlaşılacaktır.
Ben dili ise, kişinin karşılaştığı durum karşısında kişisel tepkisini duygu ve düşüncelerle açıklayan ifade tarzıdır. Duyguların içtenlikle ifade edilmesidir. Başkaları ile ilgili değerlendirme ve yorumlar değil, kendi duygu ve düşüncelerimizi açıklar. Suçlama içermediği için, karşıdaki kişiyi savunmaya itmez ve anlaşmazlıkları, kırgınlıkları azaltır. Ben dilinin en önemli yararı, karşımızdaki kişiye “ ben böyle hissediyorum ama bu durumda herkes böyle hissetmeyebilir” anlamını içeren bir mesaj gönderdiğinden, kişinin, herhangi bir tehdit hissetmeden kendini gözden geçirmesine olanak sağlamasıdır.
Unutulmamalıdır ki her zaman, ‘sen mesajı’ iletişimi engeller. Sen mesajı, sen dilidir ve genellikle kızgınlık ifadesi için kullanılır. Sen mesajları, bizim hakkımızda bir ileti göndermez, odak hep karşımızdaki kişidir. “Yanlış düşünüyorsun, hatalısın” demek yerine “ ben böyle düşünüyorum” dediğimizde iletmek istediğimiz içerik aynı olacak ancak anlamı farklılaşacaktır.
Çok kabasın, her zaman sözümü kesiyorsun yerine; konuşmaya başlayıp sonunu getiremeyince sinirleniyorum. Niçin kapıyı hep açık bırakıyorsun yerine; kapının açık kalması beni rahatsız ediyor şeklinde, hissedilen duygunun ifade edilmesi, karşımızdaki kişinin bizi anlamasını sağlar. Sürekli sen dilini kullanarak karşısındakini suçlayıcı tarzda iletişim kuran kişilerle kimse yeniden konuşmak ve bir araya gelmek istemez.
Sen dili kullanılarak karşı tarafın suçlanması, kişisel bir saldırı olarak algılanır. Oysa, her türlü eleştirinin yapıcı olabilmesi için kişiliğe değil, davranışa yönelik olması gerektiği, üzerinde sıkça durulan bir konudur. Çoğu kişi davranışa yönelik eleştiriden bile hoşlanmazken, sen dili kullanılarak iletilen bir eleştiriyi direkt kişiliğine yönelik bir tehdit olarak algılar ve süreci tamamen bu duygusuna göre genellikle olumsuz yönlendirir. Böyle bir iletişimden olumlu sonuçlar beklemek ise fazla iyimserlik olur.
Olumsuzluklarda daha az “sen” dediğimiz, olumlu olan her durum ve konuda karşımızdakini de yanımıza alarak “biz” diyebildiğimiz, iletişimi; amaca ulaşmak için kullanılan bir araç olarak görmediğimiz, herkesin duygularını önemseyerek ve onlara değer verdiğimizi hissettirerek samimiyetle iletişim kurduğumuz günlerimizin olması ve artması dileğimle…
Sen Dili –Çatışma Dili Ben Dili- İletişim Dili
Suçlayıcıdır-savunmaya iter Savunmaya itmez
Davranıştan çok kişiliğe yöneliktir Suçluluk hissettirmez
Kişiye anlaşılmadığını hissettirir Duygunun nedeni anlaşıldığından iletişim sağlıklı ilerler
Yeniden konuşma isteğini engeller Başkalarını düşünmeyi öğretir
Neye kızıldığının anlaşılmamasına neden olur Yakınlaşmayı sağlar
Kişiyi incitir, kırar Anlaşmazlıkları azaltır
Kişinin direnmesine, savunucu iletişime neden olur Konuşan kişiyi rahatlatır