Değerli Okurlar;
Hemen herkesin Eski Mısır uygarlığı ile ilgili aklına gelen ilk imaj piramitlerken, bir diğeri ise şüphesiz ölüleri mumyalama tekniği olmalıdır. Eski Mısır medeniyetinde uygulanan ve oldukça meşakkatli ve önemli bir süreç olan kimyasal mumyalama tekniği dışında, dünyâ üzerindeki pek çok farklı noktada, ‘doğal mumyalaşma’ olarak isimlendirebileceğimiz bir olguya rastlanmaktadır.
Aslında genel anlamda, mumyalama geleneği, Mısır dışında da dünyânın çeşitli bölgelerinde mevcut; ancak biz bunlarla ilgili maalesef pek az şey bilmekteyiz. Daha da ilginç olan ise diğer kesimlerde görülen mumyalama ritüelinin tamâmen doğanın kendi sürecine bırakılarak, kimyasal işlemlerden münezzeh bir biçimde yapılması…
Örneğin, Peru çöllerinde ve Kuzey Şili’de; sıcaklık, kuruluk, topraktaki ‘potasyum ve nitrat’, doğal mumyalaşma için gereken her türlü ortamı hazırlamaktadır. Yâni burada asıl önemli olan temel nokta, toprağın ne kadar verimli ve mineralli olduğudur.
Ülkemiz Sathında Görülen Doğal Mumyalaşma Örneği; Kütahya / Seyitömer
Yurdumuzda da doğal mumyalaşma tipinde örneklere rastlamak mümkündür. Özellikle Kütahya’nın Seyitömer ilçesi, bu hususta son derece verimli görünmektedir. ‘Aktüel Arkeoloji’ dergisinin yazarı ‘Âdil Meriç Altınöz’, derginin Mayıs sayısında; Seyitömer’in literatür analizini yapmaktadır. Altınöz, analizinde; Seyitömer’de bulunan beyin kalıntılarında ve çıktığı topraklarda çok bol miktarda ‘potasyum, alüminyum ve magnezyuma’ rastladığına ifâde etmektedir.
Bu topraklarda, çinko ve bakır elementleri de bolca bulunmaktadır. Bu elementler, beyin dokularındaki kırılgan yağ asitlerinin, şu zamana kadar hiç bozulmamasının en iyi örneğini teşkîl etmektedir. Seyitömer’de rastlanan beyin kalıntıları, sulu ya da kuru ortamda mumyalaşmış örneklere kıyasla, başka bir özelliğe daha sâhip gibi görünmektedir: Kendi doku suları içerisinde pişmiş olmaları...
Aynı Örnek, ‘Rosalio Lombardo’da da Mevcut
Buna benzer en güzel örneği, internet arama motorları aracılığı ile ‘Rosalio Lombardo’ ismini taratarak bulabilirsiniz. Emin olun, gözünüzde daha iyi canlanacak! 100 yıl önce mumyalanmış ve hâlâ uykusunda gibi görünen bir kız fotoğrafı çıkacak karşınıza... Mumyanın bu zamana kadar bozulmamasının sırrı, doymuş yağ asitleri ve doymamış yağ asitlerini korumak için içerisine ‘çinko ve salisilat’ gibi antioksidan moleküller konulmasıdır.
Bor Minerali, Eski Mısır Mumyalama Tekniği İçinde de Yer Almaktaydı
Seyitömer topraklarının bir özelliği daha var ki; o da bor... Bor elementine, Eski Mısır’da ‘Tutankhamon ve Deir-El-Bahari’ mumyalarında da rastlanmıştı. O dönemde bor, mumyalama solüsyonlarına bilerek konuluyordu; sebebi ise mumyanın bütüncül yapısının bozulmadan muhafaza edilmesiydi.
Kütahya, kendine has toprağıyla dünyâ bor rezervlerinin yaklaşık olarak % 70’ine sâhip olduğu için oldukça şanslı... Bu beyinleri taşıyan bedenler de hem ‘biyo-genez’ (yaşarken) ile hem de ‘diya-genez’ (ölüm sonrası dokuya difüzyon) ile bora mâruz kalmayı başarmaktadır. Bu sâyede de doğal mumyalaşmayı tatmış oluyorlar. Son olarak, bor mineralinin ısı direncinin dışında, ciddî düzeyde böcek uzaklaştırıcı etkilerinin de mevcut olduğunun altını çizelim. Zâten bu da mumyalamanın en önemli ve önem verdiği özelliktir.
Esen kalın…
SEFA YAPICIOĞLU