Milli akıllı mühimmat HGK’nin seri üretimini engellemek isteyen ABD, JDAM mühimmatının fiyatında büyük indirime gidince seri üretim askıya alındı.
Türkiye son dönemde müttefiklerinin silah ambargolarıyla karşı karşıya kalırken, gözler milli silah ve mühimmatlara çevrildi. Savunma Sanayinde millileşme hamlesini 2002 yılında başlatan Türkiye, önemli ilerlemeler kaydetti. Ancak batılı ülkeler türlü oyunlarla millileşmenin önüne set çekiyor.
BAĞIMLILIK SONA ERMEDİ
Bugün milli savaş uçağı üretimini bekleyen Hava Kuvvetleri’nin, akıllı mühimmatta dışa bağımlılığını bitirecek ileri teknoloji yerli üretimi için 2005’te harekete geçildi. Akıllı bomba ve füzelerin milli imkanlarla üretilmesi için talimat verildi. 2006’da projelendirilen ve mevcut bombaları GPS kullanarak akıllı bombaya dönüştüren Hassas Güdüm Kiti (HGK) kısa sürede başarıyla üretildi. HGK ile MK-84’ler her türlü hava koşulunda ve uzun mesafeden atıldığında hedefi tam isabet vurabilen akıllı bombalara dönüştürüldü. Savaş uçaklarının tehlikeli bölgeye yaklaşmadan görevlerini başarıyla yerine getirebilmeleri sağlandı. Ancak HGK, 9 yıl süresince seri üretime geçirilemedi. Böyle olunca da
KRİTİK HAMLE DURAKLATTI
Amerika’dan hassas güdüm kiti içeren JDAM mühimmatını tanesini 120 bin dolara alan Türkiye, HGK mühimmatını ise 90 bin dolara maletti. Muadiline karşı daha ucuz olan milli mühimmat için tam seri üretim istekleri dile getirilmeye başlandığında ise Amerika’dan kritik bir hamle geldi. Amerika, tanesi 120 bin dolara sattığı JDAM’ın fiyatını bir anda 20 bin dolara çekti. Böylelikle JDAM’a göre daha ileri özellikleriyle öne çıkmasına karşın bir anda çok daha pahalı duruma düşen HGK için seri üretim süreci askıya alındı.
GELİŞME KAYDEDİLEMEDİ
HGK-1 akıllı mühimmatı için Tübitak SAGE, 2013 yılında üretime geçildiğini açıkladı. Ancak seri üretim şu ana kadar zikredilmedi. Askeri kaynaklar, halen milli akıllı mühimmatın seri üretiminde bir gelişme kaydedilemediğine işaret ediyorlar.
Seri üretime geçilemedi Uzun menzili, radara yakalanmayan füzesiyle SOM, savaş uçaklarının düşman hava sistemlerinin etkili menziline girmeden kendisine tanımlanan hedefleri büyük bir doğrulukla vurmasını sağlıyor.
300 kilometrenin üzerindeki menzili, yapılan çalışmalarla 800 kilometreye kadar çıkarılan SOM füzesi, tüm hava şartlarında görev yapıyor ve hedefi görerek tam isabet yok ediyor. Füzenin hedefi, seyir halindeyken de değiştirilebiliyor. 2007'de üretilmesi için talimat verilen SOM Füzesi de halen seri üretime alınamamış mühimmatlar arasında. F-4 ve F-16 uçaklarından atılabilir pozisyonda olan füzenin boyutlarının küçültülerek JSF’e entegrasyonu için çalışmalar devam ediyor. İleri teknoloji özellikleriyle SOM’u ürettiğinde dünyadaki dengeleri sarsan, ancak proje hızlandırılamayınca namını İsrailli Spice’lara kaptıran SOM’un Hava Kuvvetleri envanterine dahil edilmesiyle TSK için “zor” düşman hedefi kalmayacak. HGK teknolojisi yenilenip güçlendirilerek ve maliyeti düşürülerek HGK-2 ve HGK-3 varyantları üzerinde çalışılıyor. Yeni nesil JSF uçağına entegre edilecek silahlar listesine eklenen HGK’lar, 11 yılı aşkın bir süre geçmesine karşın halen envanterde Amerikan JDAM’ların yerini alabilmiş değil. Son olarak Fırat Kalkanı’nda kullanılarak gündeme gelen HGK mühimmatı F-4 ve F-16 uçaklarından atılır pozisyonda, seri üretim bekliyor.
F-16’lara yerli füze takmak bile izne tabi Askeri kaynaklar, HGK, SOM, NEB mühimmatı gibi milli mühimmatların devreye alınmasıyla Hava Kuvvetleri’nin dışa bağımlılığının tamamen sona ereceğine işaret ediyorlar. Ancak burada da yine batılı ülkelerin engelleri ortaya çıkıyor. Halen Türkiye’nin yazılımını millileştirdiği F-4 uçaklarıyla milli mühimmatları kullanmasının önünde bir engel yok. Ancak F-16’lara bu mühimmatların entegrasyonu için Senato onayı ve yüksek miktarda bedel ödenmesi gerekiyor. Bu da Amerika’ya bağımlılığa karşı mücadelenin daha uzun yıllar süreceğini ve hayli maliyetli olacağını gösteriyor. Askeri kaynaklar, Türkiye’nin akıllı olmayan mühimmatlarda bağımlılığı olmadığını, ancak akıllı mühimmatlarda tamamen dışa bağımlı olduğuna işaret ediyorlar. Halen HGK ve SOM mühimmatlarında test için üretilen mühimmatların Hvkk envanterinde olduğu, Fırat Kalkanı’nda kullanılan HGK mühimmatın da test için üretilen mühimmatlar arasında olduğu belirtiliyor.
Nereye atıldığı izleniyor
Akıllı mühimmatlarda dışa bağımlılığı ortadan kaldırmanın stratejik önemi bulunuyor. Halen Amerika, Türkiye’ye sattığı akıllı mühimmatları her yıl belirli aralıklarla denetliyor. Satılan mühimmat sayısı, kullanılan ve kalan mühimmat sayılarının yanısıra mühimmatların hangi koordinatlara atıldığına kadar tüm operasyon ayrıntılarına hakim oluyor. Bu durum Türk savunma sanayinin hemen her alanında aynı şekilde tekrar ediliyor. Halen Türkiye motor üretemediği için hem milli araçlarının bakımında ve üretiminde hem de üçüncü ülkelere ihracında Alman ambargolarıyla karşı karşıya kalıyor.
BİR ÇOK ÜLKE TAKİPTEYDİ
ABD, Türkiye'ye PKK ve PYD'ye operasyon düzenlememesi için bu akıllı mühimmatları satmamıştı. Düşük maliyetli üretilen HGK, Ortadoğu, Asya ve kuzey Afrika ülkeleri tarafından yakından takip ediliyor.