MGM tarafından hazırlanan Türkiye 2022 Yılı İklim Değerlendirmesi Raporu yayınlandı. Rapora göre, göre geçtiğimiz yıl, bin 30 sıra dışı hava olayı yaşandı.
Aşırı hava olayları, özellikle son 20 yıldır artış eğilimi gösteriyor. Geçtiğimiz yıl meydana gelen olağan dışı hava olayları ile 2022, Türkiye’de tüm zamanların en çok aşırı hava olayı görülen yılı oldu. 2021’de bin 24, 2020’de ise 984 sıra dışı hava olayı meydana gelmişti.
Fosil yakıt kullanımına bağlı, insan eliyle yaratılan iklim krizinin kuraklık, fırtına, çığ, seller, aşırı sıcaklar ve şiddetli yağışlar gibi aşırı hava olayları üzerinde sıklaştırıcı ve şiddetlendirici bir etkisi bulunuyor. Aşırı hava olayları, beklenmedik, olağandışı, iklimsel ve mevsimsel olmayan şiddetli hava koşullarının yaşanması anlamına geliyor.
Yıl boyunca yaşanan sıra dışı hava olaylarının başında %33,6 ile şiddetli yağışlar geldi. Bunu sırasıyla %21,4 ile fırtına, %18,5 ile dolu, %11,7 ile kar takip etti.
Diğer sıra dışı hava olayları ise şöyle: %4,1 yıldırım düşmesi, %2,7 heyelan, %2,5 don, %2,1 çığ, %1,9 hortum, %0,9 orman yangını, %0,3 sis, ve %0,2 kum fırtınası.
2022 EN SICAK YEDİNCİ YIL
2022 yılı, 14,5 derece ile en sıcak yedinci yıl oldu. Kış mevsimi ortalama sıcaklığı 4,5 dereceyle mevsim normallerinin 0,6 derece üstünde seyretti.
İlkbahar mevsiminin ortalama sıcaklığı 11,8 derece ölçüldü. Bu sıcaklık 1991-2000 ilkbahar mevsimi ortalama sıcaklığına göre 0,6 derece azalma gösterdi.
Geçtiğimiz yıl yaz mevsimi ortalama sıcaklığı 24,6 derece olarak ölçüldü. Bu değer 1991-2020 yaz mevsimi ortalama değerlerinin 0,6 derece üstündeydi.
Sonbahar mevsiminde ise ortalama sıcaklık mevsim normallerinin 1,2 derece üzerinde seyretti. 2022 yılı sonbahar hava sıcaklığı ortalaması 16,5 derece ölçüldü. Bu, geride kalan 52 yılın en sıcak 6’ncı sonbaharı olarak kayıtlara geçti.
Geçtiğimiz yıl en düşük sıcaklık 18 Ocak’ta eksi 34,4 dereceyle Van‘ın Özalp ilçesinde ölçüldü. Termometrelerin gösterdiği en yüksek sıcaklık ise 15 Temmuz’da Şırnak‘ın Silopi ilçesindeydi. O gün Silopi’de sıcaklık 47,9 dereceye ulaştı.
EN FAZLA YAĞIŞ OCAK’TA
2022 yılı alansal yağışları, uzun yıllar ortalamasına göre %12,1 azalma gösterdi. 2021 yılı yağışlarına göre ise %4 azalma gözlendi.
Yağışlar özellikle İzmir’in kuzeyi, Bursa, Şanlıurfa ve Mardin çevreleri ile Iğdır, Ağrı ve Van’ın doğu kesimlerinde normale göre yüzde 40’tan fazla azalma kaydetti. Buna karşın Sinop, Samsun, Ordu, Giresun ve Mersin’in doğu kesimlerinde %40-60 aralığında artış gözlendi.
Aylara göre bakıldığında ise Türkiye geneli nisan, mayıs, temmuz, eylül, ekim, kasım ve aralık aylarında yağışlarda normale göre azalma yaşandı. En fazla yağış 87,3 mm ile ocakta meydana geldi. Oransal olarak ise en fazla artış yüzde 60 artma ile haziran ayında gerçekleşti.
Nisan ve aralık ayı yağışları ise normal değerlere göre yüzde 50’den fazla azalma gösterdi.
En fazla yağış alan yer Mersin’in Gülnar ilçesine bağlı Konur Köyü oldu. 29 Ocak’ta Konur Köyü’nde metrekareye 451,9 kg yağış düştü. Yılın en fazla yağış alan ili ise Rize oldu. Rize’de 5 Ağustos’ta metrekareye 140,7 kg yağmur yağdı.
MGM verilerine göre 2022 yılında aşırı hava olaylarının üçte birini (%33,6) şiddetli yağış ve seller oluştururken, yağışları fırtına ve dolu olayları izledi.
İklim krizi nedeniyle daha sık karşılaşılan aşırı hava olaylar, altyapı ve alınan önlemlerin yetersizliği nedeniyle kentlerde daha büyük felaketlere yol açıyor.
Kentlerin daha dirençli hale getirilmesi için gerekli adımlar da atılmadığı için bedeli de daha fazla can ve mal kayıplarıyla ödeniyor.