Liv Hospital Samsun Çocuk Psikiyatri Kliniğinden Uzm. Dr. Zeynep Gülçin Yıldırım, asi ve karşı gelen çocuklar için yapılması gerekenler hakkında bilgi verdi. Dr. Yıldırım, “Zaman zaman çoğu çocuk ebeveynlerinin isteklerine karşı gelebilir. Bunun amacı ebeveynlerinin beklenti ve sınırlarını test etmektir. Aynı zamanda çocukların kendi benliklerini öğrenmeleri ve keşfetmeleri, bireyselliklerini ifade etmeleri ve özerklik duygusu kazanmalarının da bir yoldur.
Bağımsızlık kanatlarını açıp ebeveynlerinin kurallarının ve kendi öz kontrollerinin sınırlarını keşfederler. Ancak bazen bu çatışmalar oldukça sık olmaya başlar ve bir süre sonra ebeveyn çocuk iletişiminin tek yolu haline gelir ve ebeveynler çocukları ile çatışma yaşamadıkları tek bir etkileşimde bulunamazlar. Karşı gelmeler çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Bazen, gerçekçi olmayan ebeveyn beklentilerinden kaynaklanabilirler. Bazı durumlarda ebeveynler arası çatışmalar, aile içi stres faktörleri, çocuğun okulda yaşadığı sorunlar karşı gelme davranışlarını tetikleyebilir. Bazen de çocuğun mizacı ile ilişkili olabilir” dedi.
“Ailenizin durumunu yakından değerlendirin“
Zeynep Yıldırım şu bilgileri verdi: “Süreğen olarak karşı gelmeleri olan bir çocuğunuz varsa; onun iç kargaşasının ve isyankarlığının olası nedenlerini gözden geçirin. Özellikle ailenizin durumunu yakından değerlendirin. Aile üyeleri birbirlerine ne kadar saygı gösteriyor? Birbirlerinin mahremiyetine, fikirlerine ve kişisel değerlerine saygı duyuyorlar mı? Anlaşmazlıklar ailenizde nasıl çözülüyor? Karşılıklı konuşmalar ile sorunlar çözülebiliyor mu, yoksa aile üyeleri düzenli olarak şiddetle tartışıyor ya da şiddete başvuruyor mu? Çocuğunuzu nasıl disiplinize ediyorsunuz?
Sorunlarınızı demokratik yollarla çözebiliyor musunuz? Çocuğunuza bağırıyor, hakaret ediyor veya şiddete başvuruyor musunuz? Aileniz stresli bir dönemden mi geçiyor? Çocuğunuz okulda başarılı olmak veya arkadaşlıklar geliştirmekte zorlanıyor mu? Çocuğunuzun karşı gelme davranışları yakın zamanda başlamışsa, onunla konuşarak davranışlarında son dönemde bir değişiklik olduğunu fark ettiğinizi ve bunun onun mutsuz olmasından veya zorlanmasından kaynaklandığını hissettiğinizi söyleyin. Çocuğunuzun yardımı ile hayal kırıklığının, karşı gelmelerinin özel nedenini belirlemeye çalışın. Çocuğunuzun davranışını değiştirmesine yardımcı olmanın ilk adımı budur“ diye konuştu.
“Tepkileriniz önemli”
Tutum ve davranışın önemine değinen Yıldırım, “Sizin tutum ve davranışlarınızın da karşı gelmelerin hem ortaya çıkmasında hem de sürmesinde rol oynadığını unutmayın. Eğer çocuğunuzun karşı gelmelerine öfkelenip kontrolünüzü kaybederek, bağırıp çağırarak tepki verirseniz o da size saygısızlık ve daha fazla itaatsizlik ile karşılık verecektir. Aksine, sakin, işbirlikçi ve tutarlı kaldığınızda daha uyumlu olacaktır. Kendisine ve başkalarına karşı saygılı olmanız halinde saygılı olmayı öğrenecektir. Eğer çocuğunuz kontrolden çıkarsa, sakinleşene ve kendi kendini kontrol edene kadar mola verin. Çocuğunuzun söz dinlediği, inatlaşmadığı durumlarda onu övmeyi unutmayın. Olumlu davranışları övmek her zaman olumsuz davranışları cezalandırmaktan daha etkilidir” diye konuştu.
Ne zaman yardım alınmalı?
Ne zaman yardım alınması gerektiğinden bahseden Uzm. Dr. Zeynep Gülçin Yıldırım şunları söyledi: “Bazı durumlarda karşı gelmeleri olan çocuklar için, bir çocuk ve genç psikiyatristinden profesyonel bir görüş almanız gerekebilir. Yardım almanın gerekli olduğu bazı durumlar şunlardır: Eğer çocuğunuz hem okulda hem de evde karşı gelme tutum ve davranışları nedeniyle sorun yaşadığı süreğen bir durum varsa; çocuğunuzun olumsuz duygularını anlamak ve bunları doğru yollarla ifade etmesini sağlamak için sergilediğiniz tüm çabaya rağmen çocuğunuz aynı şekilde davranmaya devam ediyorsa; çocuğunuzun karşı gelmelerinin ve / veya saygısızlığının yanında saldırgan davranışları da varsa; eğer bir çocuğunuz genel olarak mutsuzluk belirtileri gösteriyorsa-üzgün, mutsuz, isteksiz hissetme, sevilmediğini düşünme, hatta ölmek istediğini ifade etme, vb.; eğer ailenizde anlaşmazlıklar duygusal olarak örselenme veya şiddet ile çözülmeye çalışılıyorsa; siz veya eşiniz veya çocuğunuz çatışmalarla ve stresle başa çıkmak, ve/veya daha iyi hissedebilmek için alkol veya başka ilaçlar kullanıyorsa profesyonel yardım almanız uygun olacaktır. Küçük yaşlarda bu problemleri çözmek çocuklarınız ergenlik döneminde ortaya çıkabilecek daha ciddi sorunların en aza indirilmesi ve hatta önlenmesini sağlayacaktır. Erken teşhis ve tedavinin önemi unutulmamalıdır.”