Ege Bölgesi Sanayi Odası’nın 3 ayda bir yaptığı Sanayi Eğilim Anketi’nin sonuçlarını değerlendiren Başkan Yorgancılar, “EBSO İmalat Sanayi Durum Endeksi, geçen yılın ilk çeyreğine göre yüzde 27. 5 arttığını ve ilk çeyrek büyümesinin yüzde 7’nin üstünde olacağının sinyalini verdiğini ifade eden Yorgancılar, “Bununla birlikte; yılın ilk çeyreğinde Türkiye genelinde kapasite kullanım oranı yüzde 2. 23 oranında artarken EBSO için bu oran yüzde 9. 68 gibi oldukça yüksek bir oranda gerçekleşmiştir” dedi. Bu olumlu gelişmenin gerisinde yılın ilk çeyreğinde ekonominin daha çok özel tüketimle yani iç taleple yüzde 7. 4 oranında büyümesi kadar ihracatın da rolü olduğuna değinen Yorgancılar, “Nitekim 2017 yılının ilk çeyreğine göre İzmir hariç Türkiye genelinde mal ihracatı yüzde 13. 4 artarken İzmir’deki artış yüzde 19. 9 gibi oldukça yüksek düzeyde gerçekleşmiştir. Dolayısıyla bu yılın ilk çeyreğinde İzmir, hem iç hem de dış taleple yani iki kanatlı büyümüştür. Bu gelişmede kurlardaki artışın önemli rolü olmuştur. Nitekim 2018 yılının ilk çeyreğinde yarım dolar ve yarım Euro’dan oluşan döviz sepeti yaklaşık yüzde 11 oranında artmıştır. Dolayısıyla tarihsel olarak daha fazla dışa açık olan ve makro koşullardaki değişime uyum sağlama yeteneği daha fazla olan İzmir’in ilk çeyrekte koşulları lehine çevirdiği” söylenebilir” diye konuştu.
Fason payı azaldı
2018 yılı ilk çeyreğinde dikkati çeken önemli bir gelişmeyi de sanayi işletmelerinin üretimindeki fason payının azalmış olması olarak nitelendiren Yorgancılar, “Nitekim 2017 yılı 3. ve 4. çeyreğinin ardından 2018 yılının ilk çeyreğinde de fason üretimin toplam üretim içindeki payı son 13 çeyreğin en düşük düzeyi olan yüzde 25. 6’ya gerilemiştir. Şirket bünyesinde kalan katma değerin ve karlılığın artması anlamına gelen bu gelişme de kurların gerçekçi değerlenmesinin, yani üretici ve ihracatçıyı cezalandırmamasının önemini bu boyuttan da ortaya koymaktadır. Dolayısıyla döviz kurlarının reel düzeyi rekabet imkanı verdikçe sanayi işletmelerinin üretimindeki fason payının azaldığı söylenebilir” dedi.
Kalifiye eleman yetersizliği dikkat çekiyor
EBSO’nun kapasite çalışmasındaki önemli sonuçlardan birini de sanayicilerin atıl kapasiteye neden olan faktörlerin başında yüzde 22. 36 ile kalifiye eleman yetersizliğini göstermesi olduğuna dikkat çeken Yorgancılar, “Bu yaklaşık 3. 5 milyon işsizi olan, genç işsizliği oranı yüzde 20’lerde seyreden bir ülke için üzerinde önemle durulması gereken bir konudur. Sanayicilerimizin mesleki eğitim ve üniversite eğitiminin niteliği konusundaki taleplerinin haklılığı böylece bir kez daha teyit edilmektedir. Diğer taraftan atıl kapasiteye yol açan önemli ikinci faktör olarak sanayicilerimiz hammadde yetersizliğini vurgulamıştır. Bu boyutta dikkati çeken konu ise yüzde 63 oranı ile yerli hammadde yetersizliğinin ön plana çıkmasıdır. Bu durum, İzmir sanayisinin yapısı da dikkate alındığında, tarımsal üretimde hem istikrarın hem de üretim artışı sağlamasının önemine işaret etmektedir” dedi
Maliyet enflasyonu etkisi
Kapasite raporunun ortaya koyduğu bir diğer dikkat çekici sonucun sanayicilerin gelecek dönemde ücretler, hammadde gibi önemli maliyet unsurlarında artış beklemesi olduğunu ifade eden Yorgancılar şunları söyledi, “Bu durum yılın geri kalan bölümünde maliyet enflasyonunun artacağının işaretidir. Dolayısıyla enflasyon ve buna bağlı olarak kredi faizlerinde yaşanacak artış sermaye yetersizliği yüksek olan işletmeleri zorlayacaktır. Bu nedenle enflasyonun düşürülmesi ve şirketlerin sermayelerinin güçlendirilmesi Türkiye’nin öncelikli sorunu olmaya devam etmektedir. Üretim özellikle de ihracattaki artışlar sevindirici, maliyet ve enflasyon boyutundaki beklentiler ise endişe verici. İç talepte yavaşlamanın beklendiği bir konjonktüre girilirken böylesi bir durumda ihracatın ve dolayısıyla kurlarda istikrarın öneminin artmaktadır.”