Ege’ye özgü değerlerin başında gelen, şifa ve lezzet kaynağı olarak asırlardır sofraların vazgeçilmezi olan zeytin, tasarımcıların ilham kaynağı oldu. Mezun oldukları İzmir Ekonomi Üniversitesi’nde (İEÜ) öğretim görevlisi olarak kariyerlerini sürdüren Melis Baloğlu ve Elif Tekcan, ‘pirina’ olarak adlandırılan zeytin posasından biyo-esaslı malzeme (vegan deri) üretti. Özellikle otomobillerin ve mobilyaların kaplamalarında kullanılabilecek, dayanıklı ve çevreci bir malzemeye imza atan ikili, İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği’nin (İTHİB) düzenlediği, üniversite-sanayi iş birliğini önceleyen ‘Futuretex İstanbul’ adlı yarışmada Türkiye birincisi oldu.
İEÜ Güzel Sanatlar ve Tasarım Fakültesi Mimarlık Bölümü Öğretim Görevlisi Melis Baloğlu ile Tekstil ve Moda Tasarımı Bölümü Öğretim Görevlisi Elif Tekcan, malzeme üretimi için 2 ay süren kapsamlı bir hazırlık süreci geçirdi. Zeytinyağı üretimi sırasında ortaya atık olarak çıkan posayı (pirina) kullanarak hiçbir hayvansal özellik taşımayan ‘vegan deri’ üretmeyi başaran ikili, bu çalışmasıyla İstanbul’daki sektör temsilcilerinin de dikkatini çekti. ‘Futuretech’ kategorisinde, Türkiye genelinde çok sayıda proje arasından son 10’a seçilerek finale kalan İEÜ’lü Baloğlu ve Tekcan, ‘Öteki Deri: Pirina-Bazlı Deri Projesi’ ile finalde de birinciliğe uzanarak ödülü İzmir’e getirdi.
ZEYTİNDEN BİR DEĞER DAHA YARATTIK
Çalışmalarına ilişkin bilgi veren Baloğlu ve Tekcan, “Zeytin, Ege için ayrı bir öneme sahip, bölgemize özgü bir değer. Biz de yaptığımız çalışmayla zeytinden bir katma değer daha yaratmış olduk. Pirina, zeytinin sıkıldıktan sonra zeytinyağı dışında kalan posasına verilen isim. İlk olarak pirinayı kırdırarak toz haline getirdik. Ardından da bunları çeşitli bağlayıcı malzemelerle karıştırarak bu yüzeyi, yani vegan deriyi ürettik. Vegan deri; aynı deri gibi görünen ve deri hissiyatı yaratan; ancak hayvan derilerinin yerine bitki bazlı malzemelerden yapılmış bir ürün anlamını taşıyor. Biz de tam olarak bu tanıma uyan bir tasarım gerçekleştirdik” dedi.
ÖNEMLİ BİR İHTİYACI KARŞILAYACAK
Hayata geçirdikleri malzemenin uygun bir maliyetle seri bir şekilde üretilebileceğini vurgulayan Baloğlu ve Tekcan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Vegan deri olarak adlandırdığımız malzemeyi, mobilya ve araç içi kaplamalarında kullanılacak şekilde ürettik. Pirina, özellikle bölgemizde kolaylıkla bulunabilen, maliyeti de çok düşük bir atık. Bu açıdan hayata geçirdiğimiz projenin önemli bir ihtiyaca cevap verebileceğini düşünüyoruz. Geliştirilen bu malzeme, döngüsel tasarım prensiplerinin, endüstriyel ölçekte de uygulanabileceği konusunda farkındalık oluşturuyor.”